‘We moeten ons de ogen uit de kop schamen’: de dag na de rellen overheersen in Eindhoven verbijstering en woede

Bedrijfsleider Stefan Doomernik (29) van restaurant Giornale recht tegenover Eindhoven-station draagt maandag samen met enkele medewerkers terrastafels naar binnen. Voor het geval er de komende dagen weer rellen uitbreken op het stationsplein, vertelt hij. Zondag gebruikten relschoppers nog zijn terrasborden en stoelen om de politie en de oproereenheid mee te bekogelen. Ook een ruit en lamp van zijn zaak zijn in het tumult vernield.

Burgemeester Jorritsma heeft de hevige rellen al omschreven als “oorlog” en daar leek het ook sterk op. “Het was spannend”, zegt Doomernik, die het allemaal heeft zien gebeuren. Hij heeft het afhaalloket van Giornale ijlings moeten sluiten en zich met enkele medewerkers teruggetrokken op de eerste verdieping van het belendende restaurant Sopranos. Hij zag de Prorail-bedrijfswagen op zijn kop in vlammen opgaan, de fiets die door het reclamebord werd gegooid, de brandstapel rechts van het station, de fietsen links die op een hoop werden aangestoken als barricade tegen de oproerpolitie.

“Op een gegeven moment voerde de oproerpolitie met traangas een charge uit in dit straatje”, zegt Doomernik. “We moesten voor onze veiligheid wat verder van de ramen gaan staan, want je kreeg zelfs binnen branderige ogen van het traangas.”

De relschoppers bekogelden de glazen pui van het station, een rijksmonument, met alles wat los en vast zat. Bijna alle ruiten sneuvelden. Binnen in de stationshal bestormden en plunderden ze de supermarkt Jumbo City. “In zo’n kleine winkel staan misschien maar twee of drie medewerkers – die moeten doodsangsten hebben uitgestaan”, zegt Doomernik hoofdschuddend. Behalve etenswaren namen de plunderaars ook de kassa mee – op internetbeelden is te zien hoe de geldbiljetten door gretige handen eruit worden gegrist.

De winkel is maandag gesloten. De buitengevel is dichtgetimmerd met houten schotten, binnen vegen medewerkers de rommel bij elkaar – ze willen verder niets zeggen en verwijzen door naar het hoofdkantoor van Jumbo.

Lief Eindhoven

The day after worden overal op en rond het Eindhovense station zoveel mogelijk vernielde objecten hersteld. Glaszetters rijden af en aan. Bij de Hema wordt de glasschade nog opgenomen. Voor het station worden meerdere reclameborden van de laatste glassplinters verlost en met plastic afgedekt. Gemeentewerkers zijn bezig met een steenslijper de stoep te herstellen.

Op diverse plekken zitten enorme brandgaten in het asfalt. Is hier die wagen van de Nederlandse spoorwegbeheerder ProRail uitgebrand? “Ja, bizar hè”, antwoordt een gemeentewerker.

Een ander iconisch beeld van de Eindhovense rellen is het politiepaard dat door het vuurwerk zijn berijder had afgeschud, in paniek door de straten galoppeerde (en daarbij een passerende vrouw verwondde). Het losgebroken dier rende eerst in paniek het politiebureau aan de Mathildelaan voorbij, keerde vervolgens om en meldde zichzelf alsnog op de plek waar het eerder die dag uit de trailer was uitgeladen. Enkele politiemensen vingen het paard op en zetten het dier veilig in de trailer. De oudere vrouw, die zo was geschrokken van het langs dravende paard dat ze met haar hoofd op de grond viel, werd gewond naar het ziekenhuis vervoerd.

Een groep inwoners van Eindhoven heeft maandagmorgen spontaan aangeboden te komen helpen bij het schoonmaken. Met bezems in de hand zijn ze aan de slag gegaan in het gehavende gebied.

Voor het stationsgebouw is ontwerper Renee Scheepers (30) een stoepkrijtactie begonnen als protest tegen alle vernielingen door de relschoppers. “Lief Eindhoven”, heeft ze als eerste tekst op de stoep geschreven, met een poppetje erbij. Daarnaast staat: “Blijf af van de stad.”

Ze fietste langs het station en dacht: ik kan nu toch niet gewoon naar mijn werk gaan? “Dit heeft niets te maken met het uiten van een boodschap”, vertelt Scheepers. “Dit is vernielen om te vernielen.”

Ze kijkt naar de ingegooide ruiten van de eerste verdieping van het station, waarachter Coffeelab zit. “Dit is heel heftig”, zegt ze. “Ik ken de eigenaar van het Coffeelab – al die vernielingen, en de horeca heeft het al zo moeilijk.”

Michiel Emmery (55) is laaiend over de rellen. “Kijk naar de beelden: geen Marokkanen, maar Nederlanders deden dit”, heeft hij met geel krijt op de stoep geschreven.

Desgevraagd zegt hij: “We hebben altijd maar vooroordelen over Marokkaanse jongeren. Maar het viel mij op dat je op de beelden alleen maar Hollandse koppen zag. We zijn als Hollanders dus helemaal niet zo braaf. We moeten ons de ogen uit de kop schamen.”

In het station heeft iemand tulpen voor de Jumbo City gelegd, als gebaar van steun aan het personeel. De witte piano in de stationshal, die ook ten prooi was gevallen aan de relschoppers, is weer overeind gezet. Maar meerdere pianotoetsen zijn ontzet en gehavend. Een jongeman probeert met moeite nog een zwaarmoedig deuntje te spelen. Buiten het station zegt iemand verontwaardigd tegen zijn metgezel: “Ze moeten met hun poten van die piano afblijven.”