Direct naar artikelinhoud
Interview

Met haar kunst brengt Aukje Dekker geknakte kinderen even in de wolken

Voor de Raad voor de Kinder­bescherming maakte Aukje Dekker een installatie waarin getraumatiseerde kinderen even boven de wolken en de realiteit worden getild.

Met haar kunst brengt Aukje Dekker geknakte kinderen even in de wolken
Beeld Aukje Dekker

Een mooi cadeau was het telefoontje dat Aukje Dekker twee jaar geleden op haar verjaardag kreeg van de Rijksgebouwendienst. De Amsterdamse kunstenaar bleek op de shortlist te staan om een kunstwerk te maken voor het nieuwe hoofdkantoor van de Raad voor de Kinderbescherming in Den Haag. Toen de definitieve keuze op haar viel, ging ze er op bezoek en werd haar verteld wat de bedoeling was.

Moet je net Aukje Dekker hebben. Die heeft haar hele oeuvre gebouwd op de vraag ‘waarom?’ en het onderuit schoffelen van veronderstellingen en vanzelfsprekendheden. Haar eerste tentoonstelling in Galerie Vriend van Bavink bestond uit 24 vrijwel identieke schilderijen die effectief het ideaal van unieke kunst torpedeerden. Later verhuurde ze de galerieruimte als hotel, omdat haar dat een betere invulling leek. En haar laatste grote solo bestond geheel uit samenwerkingen.

Met haar kunst brengt Aukje Dekker geknakte kinderen even in de wolken
Beeld Aukje Dekker

Crisisopvang

“Ik heb de Raad voor de Kinderbescherming heel eerlijk gezegd: ik vind het zonde om een duur kunstwerk te maken voor werknemers die ook yoga van de zaak krijgen. Ik wilde dat geld besteden aan de kinderen.”

Tot haar eigen verbazing waren alle werknemers en de opdrachtgever meteen akkoord, zelfs met de verhuizing van het kunstwerk naar de crisisopvang in Vught. “Dat is de allerverdrietigste plek,” vertelt ze. “Hoe onhoudbaar de situatie ook is, geen kind wil uit huis geplaatst worden. De crisisopvang is bedoeld voor een paar weken maar door een tekort aan pleeggezinnen zitten ze er soms wel een jaar.”

De frustratiekamer daar trok meteen haar aandacht. “Kinderen kunnen er even weg van alles. Er zit vloerbedekking op de wand zodat zij zichzelf niet verwonden. Met die ruimte wilde ik iets, maar het was een balanceeract. Ik moest mijn artistieke ego in toom houden, maar moest tegelijkertijd niet proberen hulpverlener te zijn. Eigenlijk ging het om de vraag: hoe kan kunst doorgaan waar hulpverlening moet stoppen?”

Het resultaat Oculus Cirrus is een combinatie van ruimte en virtual realityspel. Ze noemt de kamer een kruising tussen een Pipilotti Rist­installatie en een snoezelkamer in een bejaardentehuis, het ziet er op het eerste gezicht uit als een ballenbak. “Ik heb hier een plek buiten de realiteit gemaakt, een wereld boven de wolken. De ‘cirrus’ uit de titel zijn hoog hangende wolken die voorafgaan aan weersverandering, zoals het verblijf hier hopelijk ook het begin is van een nieuw leven. De ballen zijn wit en verbeelden die wolken. De wanden, ramen en deuren zijn rustgevend blauw.”

Crisisopvang
Beeld Aukje Dekker

Supermanpose

Die wereld is gereproduceerd in de VR-game. “Een spel zonder winnen of verliezen,” benadrukt Dekker. “Met de VR-bril op en controllers in de hand beginnen ze te vliegen. Ze staan met hun armen vooruit, de supermanpose waar je volgens wetenschappelijk onderzoek een overwinningsgevoel van krijgt. Gegidst door een papegaai gaan ze langs eilanden waar ze kunnen tekenen, dansen, schieten met pijl en boog of lekker smijten met pizza’s. Al die handelingen zijn – zonder dat het opvalt – gekoppeld aan mindfulness en meditatie.”

Voor de technische uitvoering van Oculus Cirrus benaderde Dekker de Amsterdamse Studio VRij. “Een van de partners bleek de zoon van Monique van de Ven. Zij en Edwin de Vries wilden meteen meedoen en hebben naast Shahine El-Hamus en Theo Wesselo de stemmen ingesproken. Jungle by Night en The Opposites hebben hun muziek beschikbaar gesteld.”

Na een eerste test deed Dekker nog wat essentiële aanpassingen waardoor het werk kan worden geïnstalleerd zodra corona het toelaat. “De pijlen voor het schietspel raakten eerst op, maar zijn nu oneindig in voorraad. Je kunt ook niet meer uit de lucht vallen tijdens het vliegen. Dit is een wereld waarin het kind niet kan falen en alles even helemaal onder controle heeft.”

Aukje Dekker

Kunstenares wist opdracht voor hoofdkantoor om te buigen tot een troostend werk voor kinderen in ­benarde omstandigheden.