Komt die sportzomer er dit jaar wel? Virologen vrezen het ergste

De Britse coronavariant. Een avondklok. Extra beperkingen, in plaats van versoepelingen. De aangekondigde derde golf. Nee, het einde van deze pandemie is ondanks de start van de vaccinaties nog lang niet in zicht. En dat zal volgens experts opnieuw een gigantische impact hebben op het sportjaar, met evenementen als het EK voetbal, de zomerspelen en de Dutch GP.

Het wordt ongetwijfeld kaal, kil en sober, áls de evenementen al doorgaan. “De voortekenen zijn niet goed en ik zie de beperkingen de ­komende maanden niet minder worden. Helemaal niet zelfs,” waarschuwt immunoloog Ger Rijkers, als hoogleraar verbonden aan het University College Roosevelt. “Als je ziet hoe snel het virus in het Verenigd Koninkrijk nu om zich heen grijpt, moet je voorlopig zeker geen stadions met publiek willen vullen.”

Ellende

Ook Ab Osterhaus is opnieuw sceptisch over de kansen. “Een jaar terug zei ik rond deze tijd: die sportzomer kun je wel vergeten. En ook nu moet je er weer je vraagtekens bij plaatsen,” zegt de ­viroloog. “We hebben nu al een Britse, Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse variant en dat gaat niet zomaar ophouden. Maatregelen worden overal verscherpt, in de zomer zijn we écht nog niet uit deze ellende.”

De Uefa hoopt nog altijd op een EK voetbal in twaalf landen. Het IOC blijft gokken op groen licht voor de Spelen in Tokio, liefst mét publiek – maar de berichten worden talrijker dat de ­regering in Tokio voornemens is het evenement af te blazen. In Zandvoort geloven ze wel heilig in een uitverkochte Dutch GP met meer dan 100.000 man in de duinen, begin september. Maar ic-arts Diederik Gommers, voorzitter van de Nederlandse vereniging voor Intensive Care, is bang dat het allemaal te vroeg komt: “We begonnen dit jaar zo mooi, met die dalende cijfers. Maar die derde golf gooit absoluut roet in het eten, met de piek die volgens het RIVM pas half april verwacht wordt.”

Versoepelingen kunnen daarna nog maanden duren. En zo flexibel is de kalender van de sportzomer niet. “Op papier past het allemaal nog, nu. Maar het wordt wel echt kielekiele,” aldus Gommers. “En tot nu toe is altijd alles tegen­gevallen, met dit virus. Elke keer weer.”

Logisch dus dat de Japanners twijfelen over de Zomerspelen. “Moeten we de wereld wel naar Japan laten komen? Dat vragen ze zich daar nu af,” zegt immunoloog Rijkers. “Je moet als ­organisator nu ook wel enorme risico’s durven nemen. Je zegt met dit soort gigantische evenementen niet even: we doen het volgende week dinsdag wel.”

Rijkers put ook hoop uit de vaccinaties, maar dat wordt volgens hem sowieso een race tegen de klok. Naar verluidt, wil het IOC in aanloop naar de Spelen desnoods garant staan voor vaccinaties van atleten uit landen zonder degelijk vaccinatieprogramma. Logisch, want die prik ziet iedereen als de enige uitweg. “Het is dé realistische hoop, dus is ook de sportwereld uit­eindelijk gewoon afhankelijk van de snelheid van die logistieke operatie,” analyseert Jan Kluytmans, als art-microbioloog lid van het Outbreak Management Team.

Pas als het gigantische vaccinatietraject is ­afgerond, kunnen volgens Kluytmans weer ­realistische verwachtingen worden gemaakt. “Dit virus bewijst tot nu toe wel dat niets helemaal goed valt te voorspellen. En dan heb je ook nog eens met de hele wereld te maken als je grote, internationale dingen wil gaan doen.”

Quarantaine

En met lokale autoriteiten en hun regels. Maar ook met veel reisbewegingen. De beelden uit Melbourne, waar meer dan zeventig tennissers in quarantaine verblijven na positieve gevallen op hun vlucht, geven in aanloop naar de Australian Open perfect aan hoe onmogelijk het nu is om een paar honderd gezonde sporters zonder risico in te vliegen. En daar gaat het slechts om een fractie van alle olympisch deelnemers die straks in Tokio worden verwacht. Kluytmans: “Met zo’n quarantainemaatregel kun je natuurlijk van alles doen, na twee weken ben je gegarandeerd negatief. Maar je zit als profsporter wel twee weken vast en dan ben je ook meteen je conditie kwijt.”

Het zal uiteindelijk allemaal meespelen in de besluitvorming over wél of geen Spelen. Het EK voetbal lijkt al wat eenvoudiger te realiseren, met desnoods een centraal programma in één land (Rusland?) en slechts een beperkt aantal selecties die in bubbels blijven.

Grand Prix Zandvoort

Functioneert zo’n bubbel, dan is veel mogelijk, bewezen de Formule 1, de Amerikaanse NBA, het voetbal en het wielrennen al. Zonder ­publiek kan nog meer. In Zandvoort is een Grand Prix zonder fans echter weer geen optie, dan komen ze niet uit de kosten. En of Nederland begin september al massaal gevaccineerd is? “Zelfs áls een groot deel van Nederland dan al gevaccineerd is, neem je nog een groot risico als je dan massaal op elkaar in de duinen gaat zitten,” stelt Rijkers, die zegt dat studies nog goed moeten aantonen hoe het met de overdracht van het virus zit ná een vaccinatie.

Sneltests dan maar? Dat klinkt alle experts toch wat te simplistisch in de oren voor een massa-evenement. Rijkers: “En stel, je komt naar Zandvoort met de verwachting dat je een race gaat zien en dan test je positief bij de entree. Krijg die mensen dan nog maar eens weg.”

Nee, ook deze sportzomer dreigt verre van normaal te worden, schetsen alle experts eensgezind. Gommers: “Ik denk dat je pas in het laatste kwartaal van 2021 weer aan normale dingen moet gaan denken.”

De conclusie van Kluytmans, die graag positief wil blijven, komt op hetzelfde neer: “Als het virus niet rustig is, wordt het gewoon héél moeilijk,” zegt hij. “Ook ik hoop op een mooie zomer, maar ik ga nu geen verre vakantie boeken...”