Direct naar artikelinhoud
NieuwsMensenhandel

Nederland doet steeds minder tegen mensenhandel

Nederland doet steeds minder tegen seksuele, arbeids- of criminele uitbuiting. Dit is ‘zorgwekkend’, omdat het aantal aangiften van dergelijke mensenhandel stijgt. Een groot deel van de daders van seksuele uitbuiting is jonger dan 23 jaar.

Herman Bolhaar, de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, verlaat het Ministerie van Algemene Zaken.Beeld ANP

Dat schrijft Herman Bolhaar, de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, in een vandaag gepubliceerd onderzoek. Uit Bolhaars inventarisatie van daders van mensenhandel over de jaren 2015 tot en met 2019 komt geen rooskleurig beeld van de aanpak naar voren.

Sinds 2016 neemt het aantal verdachten dat de politie in beeld heeft van mensenhandel, drastisch af. Had de politie in 2016 nog 285 verdachten in beeld, in 2019 daalde dat aantal naar 170. Tegelijkertijd is het aantal aangiften van mensenhandel bijna verdubbeld tot 1.045.

Van de verdachten die worden opgespoord, komt slechts 60 procent voor de rechter. Het aantal geseponeerde zaken tegen vermoedelijke daders was in 2016 nog een kwart van het totale aantal mensenhandelzaken, maar in 2019 is het aantal sepots gestegen naar ruim 40 procent. Als reden voor een sepot wordt meestal gebrek aan bewijs opgegeven, maar de oorzaak voor die forse stijging van het aantal sepots is onbekend. Mogelijk spelen de bezuinigingen bij politie en Openbaar Ministerie hierbij een rol.

Ontwrichtende effecten

Mensenhandel is een zeer ernstig delict met grote, ontwrichtende effecten op het leven van een slachtoffer. Het gaat altijd gepaard met dwang; er wordt misbruik gemaakt van de kwetsbaarheid van slachtoffers, of gedreigd en (of) geweld gebruikt.

De Nationaal Rapporteur onderscheidt vier vormen van mensenhandel: binnenlandse seksuele uitbuiting, grensoverschrijdende seksuele uitbuiting, arbeids-, en criminele uitbuiting van mensen. Uit onderzoek blijkt dat Nederland jaarlijks tussen de vijfduizend en 7,5 duizend slachtoffers telt. Het gaat om zowel kinderen als volwassenen, en om zowel mannen als vrouwen.

Het totale aantal daders van mensenhandel is niet bekend. Daders van grensoverschrijdend seksueel misbruik komen veelal uit Hongarije, Roemenië en Bulgarije. Hoewel het aantal slachtoffers van dit type uitbuiting in Nederland in 2019 ‘enorm’ is toegenomen, daalt juist het aantal opsporingsonderzoeken naar grensoverschrijdende mensenhandel, constateert de Nationaal Rapporteur.

Minder zichtbaar

Bolhaar maakt zich ‘grote zorgen’ over jonge en vaak minderjarige slachtoffers van binnenlandse seksuele uitbuiting. Vaak gaat het daarbij om minder zichtbare sectoren, zoals escort en thuisprostitutie. Die zichtbaarheid verslechtert doordat het contact in toenemende mate online verloopt op gesloten internetfora.

Van de jaarlijks gemiddeld 85 veroordeelde daders van mensenhandel krijgt minder dan eenderde begeleiding bij resocialisatie. Dat is veel te weinig, stelt Bolhaar, want begeleiding kan recidive voorkomen. Een aanbeveling over onderzoek naar recidive, in zijn vorige rapportage twee jaar geleden, is niet opgevolgd. Het streefcijfer van het aantal mensenhandelverdachten dat de politie aanmeldt voor vervolging, is niet gehaald.

‘Om mensenhandel effectief te bestrijden is nu slagkracht nodig in de uitvoering’, zegt Bolhaar. ‘Met steun voor professionals die in contact staan met jongeren. Anders betalen deze jongeren en wij als maatschappij straks de rekening.’

Lees ook

Het schiet niet op met de aanpak van arbeidsuitbuiting, zei Herman Bolhaar eerder in een interview met de Volkskrant: ‘Dit is het grofste misbruik van kwetsbare mensen’

De overheden hebben onvoldoende zicht op kinderen die slachtoffer zijn van seksueel geweld, stelde Bolhaar in een rapport.