Overal soldaten op de been, en toch is de sfeer in Washington die van een bevrijding

Het werd hun afgeraden, maar toch zijn ze gekomen, Karin en Patricia Nilsson, twee schoonzussen uit Seattle en Boise, Idaho, die woensdagochtend op weg zijn naar hun hotel, recht tegenover de kerk waarin Joe Biden en Kamala Harris de inauguratiemis bijwonen en zo de dag beginnen waarop ze president en vice-president van de Verenigde Staten zullen worden.

‘We moesten dit vieren’, zegt Karin, met een Biden-Harris-T-shirt onder haar jas en een button met ‘no hate’.

‘De champagne staat klaar op de kamer’, zegt Patricia, met het gezicht van Harris op haar buik. ‘Die gaan we vanmiddag openmaken’, zegt Karin. ‘Die gaan we nú openmaken!’, zegt Patricia. ‘We hebben lang genoeg gewacht.’

Hoewel de burgemeester van ­Washington de mensen heeft aangeraden binnen te blijven, en zeker niet in groepen bij elkaar te komen, kan niet iedereen het laten. Overal in het centrum van de Amerikaanse hoofdstad duiken ze op, de Biden-mutsen, de ­Kamala-petjes, de opengeritste jassen met T-shirts eronder, en natuurlijk de mondkapjes, ook op straat, met Biden of Black Lives Matter erop.

De hoofdstad ziet eruit als een stad die zich op een invasie heeft voor­bereid. Er is weinig verkeer, veel winkels zijn dichtgetimmerd. Humvees, trucks en sneeuwruimers blokkeren de straten rond het Witte Huis en het Capitool. Weer een verdedigingslinie verder staan hekken, opgesteld in het puntige patroon van middeleeuwse vestingen. De poorten worden bewaakt door militairen in woestijncamouflage, de hand op het geweer, klaar voor de vijand. Bring them home, had Trump beloofd – er zijn nu meer dan vijf keer zoveel soldaten in Washington als in Irak en Afghanistan.

Maar de sfeer begint woensdag, naarmate de dag vordert, meer op die van een bevrijding te lijken. ‘Dit is het feest waarnaar we vier jaar lang hebben uitgekeken’, zegt Peggy Spitzer, een Afro-Amerikaanse dertiger die met haar man en twee kinderen over het Freedom Plaza loopt, de straat voor het Witte Huis waar afgelopen zomer in gele letters Black Lives Matter op geverfd is. ‘We zouden eigenlijk een paar dagen gaan skiën, maar op het laatste moment hebben we besloten dat we hierbij moesten zijn. Ook al kunnen we niets zien: dit is een dag om zo dichtbij mogelijk te komen.’

Checkpoint

‘Tailgating’ noemt ze het, naar de Amerikaanse gewoonte om op parkeerplaatsen rond voetbalstadions feest te vieren, lang voordat de wedstrijd begonnen is. ‘Zelfs de soldaten bij het checkpoint waren heel aardig’, zegt haar man Glenn. ‘We werden helemaal niet ­gemolesteerd.’

De Spitzers, net als de Nilssons, waren hier vier haar geleden ook, maar toen bij de Women’s March, om te demonstreren tégen de nieuwe president. Sindsdien hebben ze hun ergste vrees werkelijkheid zien worden, tot en met een pandemie en een aanval op de democratie. ‘Maar zelfs in het midden van alle chaos is onze geestdrift en kracht nooit verminderd’, zegt Peggy Spitzer. ‘We weten dat dit land zich altijd herpakt.’

Uit een luidsprekerbox die iemand heeft meegenomen klinkt de aanvaardingsspeech van de nieuwe president. Biden vertelt hoe het land ‘zichzelf heeft laten zien toen het erop aankwam’, en hoe hij hoopt de eenheid te herstellen. Er wordt af en toe gejuicht en geklapt, maar meestal alleen ­instemmend geknikt – Biden is geen spreker die elke zin laat uitkomen bij een uitroepteken. Jermaine Brisco (48), een trucker uit New Orleans, vindt het een ‘great speech’. ‘Het was een toespraak die over anderen ging. Trump had het altijd alleen maar over zichzelf, zijn toespraken stonden bol van leugens en opschepperij. Biden keek vooruit. Hij had het over het land, in plaats van zichzelf.’

Trump is die ochtend, in weerwil van de traditie, met een helikopter van het gazon van het Witte Huis opgestegen, ver voor hij Biden had moeten ontvangen. ‘Een eerloos vertrek’, zegt Brisco. ‘Mensen kunnen niet omgaan met hun verlies.’

Hij hoopt dan ook dat ze Trump en de Capitoolbestormers er niet mee laten wegkomen. ‘Die lui denken dat de regels niet op hen van toepassing zijn. Ze móéten echt vervolgd worden. Anders leren ze het nooit. Ze wisten niet wat ze deden? Denk je dat dat excuus ooit heeft gewerkt voor alle gekleurde mensen die in de gevangenis zitten?’

Dat is ook volgens Francisco, een student geschiedenis uit Washington met een Biden-muts op, nu een belangrijke opdracht voor Biden. ‘De impeachment in de Senaat moet niet worden afgeraffeld. Het gaat er niet alleen om Trump ter verantwoording te roepen, maar het is ook een boodschap aan toekomstige presidenten: hier kom je niet mee weg.’

Zijn vrienden en hij hadden allemaal een andere kandidaat dan Biden als favoriet voor het presidentschap: Andrew Yang, Pete Buttigieg, Bernie Sanders. ‘Maar nu ben ik heel blij met Biden’, zegt hij. ‘Biden is de man die Trump verslagen heeft. Hij heeft gedaan wat hij heeft beloofd. En ik denk dat hij nu best de juiste man voor het juiste moment kan blijken te zijn.’

Lady Gaga

Dan klinkt uit de luidsprekers Lady Gaga die het Amerikaanse volkslied zingt – een avond eerder werd met haar muziek een groepje complot­zeloten weggejaagd bij pizzeria ­Comet, de bakermat van complottheorieën over politici die kinderen zouden misbruiken. Ze zijn er nog steeds, de Amerikanen die in een parallelle werkelijkheid geloven, en ze gaan voorlopig niet weg. Hier op het plein maakt iemand met een paar Q’s op haar jas wantrouwige filmpjes van de omstanders. Woensdag zou volgens de aanhangers van de QAnon-complottheorie de dag worden van het Grote Ontwaken: het land zou met hulp van het leger in een soort utopische Trump-dictatuur vervallen. Daar lijkt weinig animo voor te zijn, onder de soldaten die de checkpoints bewaken, vaak met accenten uit het diepe zuiden: sommigen neurieden dinsdagavond zelfs Fuck Donald Trump mee, toen die zomerhit weer eens over het Black Lives Matter-plein schalde.

‘Ik hoop ook op het Grote Ont­waken’, zei Karin Nilsson. ‘Dat die mensen weer bij zinnen komen.’ Zelf heeft ze een in QAnon gelovende schoonzus uitgenodigd voor een vakantie. ‘Zodat we eindelijk weer naar elkaar gaan luisteren.’