Hongarije en Polen weer in de clinch met Brussel

Op de internationale dag tegen geweld tegen vrouwen woensdag kwam de Europese Commissie met een actieplan dat gendergelijkheid in het buitenlands beleid van de Europese Unie moet promoten. Het plan is voornamelijk gericht op vrouwen; zij moeten bijvoorbeeld meer kansen krijgen op economisch, sociaal en politiek gebied.

Het dagelijks bestuur van de EU wil dat onder andere bereiken door nauw samen te werken met alle lidstaten; door allemaal het goede voorbeeld te geven aan niet-EU-landen. „Team Europa”, zei de verantwoordelijke Eurocommissaris Jutta Urpilainen (Internationaal Partnerschap) woensdag optimistisch.

Er zijn echter twee teamgenoten die Brussel heel wat kopzorgen bezorgen: Polen en Hongarije. De twee EU-lidstaten zijn het niet eens met termen als ”gendergelijkheid”, bleek maandag toen de EU-ministers van Ontwikkelingssamenwerking het plan alvast bespraken. De Nederlandse minister Sigrid Kaag klapte uit de school en sprak haar zorgen uit over een „gure conservatieve wind.”

Acceptabel

Warschau en Boedapest spreken van „man en vrouw”, niet van „gender.” Het plan moet volgens hen niet worden gelinkt aan de lhbtiq-strategie die de Commissie twee weken terug presenteerde. Voor Polen en Hongarije is gelijkheid tussen man en vrouw promoten acceptabel; gelijkheid voor bijvoorbeeld transgenders niet.

De EU-buitenlandchef, Josep Borrell, wist woensdag nog niet hoe dit verschil moet worden opgelost. De EU-leiders zullen zich in december buigen over het plan. De verwachtingen zijn dat dit een lange discussie zal opleveren. In soortgelijke kwesties in het verleden vermeden premier Mark Rutte en zijn collega’s de termen ”gender” en ”man en vrouw”. In plaats daarvan spraken ze dan van „gelijkheid voor iedereen.”

Dat Polen en Hongarije andere ideeën hebben bij lhbt-rechten, is tegen het zere been van de Commissie. Dat bleek woensdag opnieuw in het Europees Parlement, waar men debatteerde over de nieuwe lhbtiq-strategie. Eurocommissaris Helena Dalli (Gelijkheid) bekritiseerde daar wederom de ”lhbt-vrije zones” in Polen: „We moeten van de EU de grootste mensvriendelijke zone ter wereld maken en voorgoed en zonder uitstel afscheid nemen van alle zogenaamde lhbt-vrije zones.”

Net voor dit debat besprak het Parlement de abortuskwestie in Polen. Daar protesteren sinds eind oktober mensen tegen een uitspraak van het grondwettelijk hof dat abortus illegaal is wanneer een foetus niet levensvatbaar is. Voorheen was abortus in dat geval wel toegestaan.

De meeste Europarlementariërs spraken woensdag hun steun uit voor de betogers. Het Parlement stemde donderdag over een resolutie de uitspraak van het hof afkeurt, hoewel die door moties nog kan worden afgezwakt. Dat zou forse politieke kritiek zijn op het Poolse abortusbeleid; de EU heeft verder echter geen bevoegdheden zich te mengen in het abortusbeleid van een EU-lidstaat.

Afstemmen

Maar niet alleen om abortus, gendergelijkheid en lhbt-rechten liggen Polen en Hongarije onder vuur in Brussel. Ook om de rechtsstaat. Daarom zochten de Hongaarse premier Viktor Orban en de Poolse premier Mateusz Morawiecki elkaar donderdag in Boedapest op. Ze stemden onder andere hun onderhandelingsposities in Brussel met elkaar af.

De twee landen blokkeerden vorige week nog samen de meerjarenbegroting, omdat ze het niet eens zijn met de plannen dat financiële steun aan Europese lidstaten alleen mogelijk is wanneer er geen problematische schendingen zijn op het gebied van de rechtsstaat. Polen en Hongarije vrezen dat zij op den duur geen geld meer krijgen vanuit Brussel, omdat ze de kritiek op de staat van de rechtsstaat vooralsnog naast zich neerleggen.

Hongarije en Polen weer in de clinch met Brussel

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?