De vrouw die Baudet uit Forum wil: controversieel, humoristisch en soms ronduit smakeloos

Het wordt zijn partij of mijn partij – zo kun je de open brief interpreteren die Annabel Nanninga dinsdagavond publiceerde op The Post Online, haar vroegere opdrachtgever. ‘Alleen door volledig terug te treden uit het bestuur kan Thierry Baudet Forum voor Democratie nog redden.’

Het was een tirade zoals we die van Nanninga, FvD-raadslid in Amsterdam, kennen uit de tijd dat ze nog columnist was. ‘De partij hinkstapspringt al jaren van rel via ophef naar schandaal, vrijwel zonder uitzondering door toedoen van de partijleider.’ Honderd volksvertegenwoordigers worden volgens haar besmeurd.

Afstand nemen

Dit weekend schreef ze al een felle tweet waarin ze afstand nam van Baudet en de reactie van de JFvD op een nieuwe reeks gelekte antisemitische appjes. Haar boodschap was het startschot voor andere partijprominenten om, opmerkelijk binnen een partij waar de wil van de leider doorgaans wet is, zich af te zetten tegen Baudet. Hij stapte maandag op, meldde zich woensdag weer als kandidaat-lijsttrekker en als partijleider, maar werd alsnog uit het bestuur gezet.

Baudet zou volgens Nanninga (43) liever ‘de hele partij in de open haard’ flikkeren dan overgaan ‘tot het uitroken, ontslaan en royeren van foute elementen’. De ‘onfrisse bruine dampen’ deden haar bijna opstappen, maar ze doet zo nog een ‘ultieme poging’ Forum te redden. 

Grote invloed

Nee, zeggen ingewijden, Nanninga is niet bezig om voor te sorteren op het lijsttrekkerschap. Maar wil ze ook nu niet, nu het voortbestaan van de partij in gevaar is? ‘Nou ik kan in deze situatie daar oprecht geen antwoord op geven. Het is totale chaos’, appt ze in eerste instantie. Om daar vervolgens aan toe te voegen: ‘Ik heb t nooit geambieerd, dat heb ik in diverse andere media en intern ook gezegd.’ En dat ze het aftreden van Baudet wilde, had niets te maken met haar eigen ambities. ‘Ik had Eerdmans gesteund als Baudet zou zijn opgestapt.’

Ze zit voorlopig goed in de Amsterdamse gemeenteraad, de Eerste Kamer én in de Provinciale Staten. Maar het is duidelijk dat haar invloed groot is in de partij. Wie is deze vrouw die zich heeft gepositioneerd als de stem van de rede binnen Forum, terwijl de partij gestaag radicaliseerde? En wat drijft haar?

Op een bijeenkomst van de JFvD in Amsterdam, juni vorig jaar, waarschuwde Nanninga al. ‘Misschien een beetje raar dat iemand die ooit werkte voor GeenStijl jullie dit voorhoudt’, zei ze, half verontschuldigend. ‘Denk aan de voetbalvader en schoolpleinmoeder. Ze willen dat wij dingen bereiken. Als wij voortdurend intellectuele discussies voeren die controversieel zijn, waar gedoe over is, dan zullen die mensen niet meer zo snel praten over Forum-lidmaatschap.’

Haar boodschap bleef ongehoord. 

Scherp oog

‘Ik ben al jaren fan van Annabel Nanninga’, verklaarde Baudet bij haar presentatie in 2017 tegen The Post Online. ‘Ze heeft een zeer scherp oog voor wat er misgaat in Nederland en hoe het beter kan en moet. Dat zij nu Forum voor Democratie komt versterken, is als een droom die uitkomt.’

Of ze werkelijk de gedroomde kandidaat was, betwijfelt Henk Otten, een van de oprichters die later met veel ruzie de partij verliet. ‘De Amsterdamse campagne was een drama. We konden geen geschikte kandidaten vinden. Er was dat gedoe met Yernaz Ramaurtasing die het had over ras en IQ, waarna hij op moest stappen.’ 

Geen Baudet-kloon

Otten had een analyse gemaakt: de electorale winst viel vooral in Noord en Nieuw-West te halen. ‘En we hadden PVV-achtige type nodig, geen Baudet-kloon. Daarom leek Nanninga wel geschikt. Ik heb haar wel met een paar duizend euro van de partij uit shoppen gestuurd met een vriendin die smaak heeft. Doe maar Hillary Clinton-blauw, zei ik.’

Nanninga, opgegroeid in Amsterdam, —  vader was grafisch ontwerper en schilder, moeder psycholoog in een tbs-kliniek — had toen al naam gemaakt als rechtse columnist. Haar handelsmerk: provocatie en ironie. Ze introduceerde in een column voor GeenStijl het woord dobberneger, synoniem voor bootvluchteling. En passant had ze ook een oplossing voor dat probleem: hopen dat ebola een beetje doorpakt. 

Smakeloos

Ze is controversieel, humoristisch en soms ronduit smakeloos. Vaak circuleren op Twitter collages van contextloze oude tweets over Hitler, Joden of de Holocaust. Zoals tijdens de Dodenherdenking: ‘Wat zijn jullie stil. Is er iemand dood of zo?’ Vrijheid van meningsuiting is haar grootste goed. De moord op Theo van Gogh, gepleegd om de hoek waar ze toen woonde, maakte iets los in haar. 

Nanninga ging in de vierde klas van school af (het prestigieuze Barlaeus Gymnasium); het strakke keurslijf  was niet aan haar besteed. Ze werd moeder op haar negentiende (een maand geleden beviel ze van haar derde kind) en ging werken in de horeca en bij een dierenarts. Daarna maakte ze naam als opiniemaker bij De Jaap (voorganger van The Post Online), PowNed, GeenStijl en Jalta. In 2017 begon ze zich af te vragen wat dat roepen aan de zijlijn voor zin heeft. Precies toen belde Baudet haar. 

Oplossingsgericht

In Amsterdam staan Nanninga en haar fractiegenoot Kevin Kreuger bekend als felle maar pragmatische raadsleden. Anders dan Baudet zijn zij niet bezig met vergezichten en complotten, maar met gewone problemen. ‘Ze is oplossingsgericht’, zegt Wil van Soest van De Partij van de Ouderen, die Nanninga weleens een lift naar huis geeft als zij samen een vergadering hebben van de Provinciale Staten Noord-Holland. Dan ziet ze een kant van Nanninga die vaak onbelicht blijft: ‘Een warme, aimabele vrouw.’

Uitgeprocedeerde asielzoekers, de hoge kosten om van het gas af te gaan en de diversiteitsagenda bij cultuursubsidies zijn zaken waar Nanninga zich drukt over maakt. ‘Ik heb haar nooit kunnen betrappen op boreale praatjes’, zegt Diederik Boomsma, CDA-raadslid in Amsterdam. ‘Ze is bereid tot samenwerking. En als ze weet dat ze andere partijen niet kan overtuigen, hanteert ze een meer polemische stijl: haar felle statements bewerkt ze tot korte filmpjes voor sociale media.’

Verloofde stapt uit partij

De afgelopen jaren schemerde steeds meer door dat Nanninga het niet altijd eens was met de koers van Baudet. Willem Jan Hilderink, haar verloofde, stapte op als hoofd communicatie van de partij. Nanninga liet zich minder vaak zien op bijeenkomsten, retweette niet blind alles van Baudet en hield zich stil bij relletjes. Soms sprak ze zich wel uit tegen de partijlijn. Zoals toen ze in de gemeenteraad zei dat ze het ‘niet handig’ vindt om ‘influencers en rappers’ te betrekken bij het coronabeleid, een verwijzing naar het optreden van Tisjeboyjay in het FvD-journaal. 

Nu ze zich opwerpt als de anti-extremist, stellen velen de vraag, wapperend met haar oude tweets, hoe zuiver Nanninga zelf is. Otten denkt dat ze spijt heeft. ‘Daarom gaat ze er nu zo hard tegenin. Ik wist niet van die tweets toen ze aangesteld werd. Het zijn tweetjes die ik nooit geplaatst zou hebben.’

Correctie: in een eerdere versie van dit stuk werd Henk Otten verkeerd geciteerd over de tweets van Nanninga: ‘Dat zijn zulke oude koeien. En bovendien grappen. Dat maakt de achterban niet uit.’ Dat waren citaten van journalist Chris Aalberts.