Dat de Dam leeg bleef na de moord, het zij zo: niet alles leent zich voor politieke folklore

Het was een warm pleidooi voor internationale solidariteit, bezinning en waakzaamheid dat oud-Tweede Kamerlid voor de PvdA en radicaliseringexpert Keklik Yücel hield, gisteren in het WNL-programma ‘Goedemorgen Nederland’. Het ging over de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty door een Tsjetsjeense moslim, vrijdag nabij Parijs. Een gebeurtenis die langzaamaan Nederland meer lijkt te beroeren dan op het eerste gezicht het geval was.

Hoewel: de sociaaldemocraat Yücel vond toch dat het ‘pijnlijk stil’ bleef in Den Haag en ze wees naar de weinige politici die zich de laatste dagen hierover hadden uitgesproken. “Ik denk dat onze politieke leiders bang zijn voor polarisatie. Maar de stilte wakkert juist de polarisatie aan, de stilte maakt dat verdeeldheid voet aan de grond krijgt.”

Het antwoord kan beangstigend en ongemakkelijk zijn

Maar kun je met een dwingende hand mensen ertoe bewegen om positie te bepalen in een materie die hun angst inboezemt? Die hen dwingt ook in eigen huis te kijken of een identieke voedingsbodem als bij de buren misschien bestaat? Het antwoord kan beangstigend en ongemakkelijk zijn.

Ik heb ook gemengde gevoelens als het om de tweet gaat van de Franse ambassadeur in Den Haag over de minuut stilte die de ambassade gisteren zou gaan houden. In een korte tekst vroeg hij ‘al onze vrienden in Nederland’ om zich ‘in gedachten bij ons te voegen voor dit moment van bezinning en eerbetoon’.

Solidariteit is nooit afdwingbaar

Goed bedoeld maar om medeleven moet je niet smeken en solidariteit is nooit afdwingbaar. En als de Dam leeg blijft, het zij zo. Niet alle feiten lenen zich voor geforceerde rituelen of politieke folklore.

Wat moet je dan? Een vinger langs je keel laten glijden in plaats van een knie op de grond neerzetten of met T-shirts pronken met erop ‘Teachers heads matter’? Eisen van premier Rutte dat hij toegeeft dat er ook in Nederland ‘institutionele islamisme’ bestaat en van de NPO dat er een hele dag op tv voor dit thema wordt vrijgemaakt? Aan theater heb je niets in deze ernstige materie. Wie wel gisterochtend vroeg reageerde, enkele minuten na het pleidooi van Keklik Yücel, was minister en D66-leider Sigrid Kaag met een tweet die begon met: “Hij sprak met leerlingen over hun vrijheden. Het kost hem zijn leven”.

De olifant in de kamer

Niet onjuist, maar toch werd Kaag op het internet bedolven onder de aldaar altijd sluimerende razernij: ze had niet het islamisme en de cartoons van Charlie Hebdo genoemd, werd haar verweten. Toch altijd beter dan rivaal uit de progressief-liberale hoek Jesse Klaver, dacht ik eerst, die op Twitter kennelijk andere preoccupaties had. O nee wacht: om 16.14 uur gisteren verscheen op het account van Klaver, na vijf dagen stilte, een eerste tweet over de moord: “Zo om 16.30 u houden we net als de Nederlandse ambassade in Frankrijk een minuut stilte ter herinnering aan Samuel Paty. De leraar die in Frankrijk door een extremist is vermoord.” Ja, ‘een extremist’...

Soms, beste Keklik Yücel, kan niet alleen ‘stilte pijnlijk zijn’, maar ook het doelbewuste vermijden om de olifant in de kamer te zien en te benoemen.

Drie keer per week werpt columnist Sylvain Ephimenco zijn blik op de actualiteit. Lees zijn columns hier terug.