De Randstad loopt het meeste gevaar van de hele EU bij harde Brexit

Bij de onderhandelingen over een handelsdeal tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk loopt de concurrentiepositie van de Randstad, vergeleken met die van alle andere EU-regio’s, het meeste gevaar. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

Komt er geen deal, dan gaan standaardimporttarieven gelden, waardoor Nederlandse producten in het VK een stuk duurder worden. Ook als er wél een deal komt voor de deadline van 31 december van dit jaar, is het voor een exportland als Nederland van belang dat er zo gedetailleerd mogelijke afspraken zijn over specifieke tarieven, bijvoorbeeld voor agrarische producten en logistiek.

Het PBL deed met Rotterdamse en Britse economen onderzoek naar de effecten van de Brexit op de concurrentiepositie van Europese regio’s. In eerdere onderzoeken – ook van andere instellingen – was al vastgesteld dat Nederland als exportland relatief zwaar getroffen kan worden door een slechte uitwerking van vervolgafspraken na de Brexit.

Nu blijkt dat de voedingsmiddelenindustrie, de glastuinbouw en de logistiek in de Randstad de grootste nadelen ondervinden van een slechte deal. Dat geldt in mindere mate ook voor de agrarische sector in Zeeland en Flevoland. Hoe die nadelen eruitzien, is sterk afhankelijk van de precieze situatie op 1 januari 2021.

Volgens PBL-onderzoeker Mark Thissen voelen andere Europese regio’s ook nadelen van een Brits afscheid. „Natuurlijk zijn er elders ook negatieve uitschieters. In Belgisch Limburg zit bijvoorbeeld een Ferrero Rocher-fabriek die bijna exclusief naar het VK exporteert. Maar in het algemeen kun je zeggen dat de Randstad erg gevoelig is vanwege de vele export naar Engeland.”

Lees ook No Deal-Brexit zou Nederland hard raken

Een verslechterde concurrentiepositie kan leiden tot minder afzet, winstdalingen of gedwongen zoeken naar nieuwe afzetmarkten. Thissen benadrukt geen zicht te hebben op de politieke inspanningen van Nederland, maar hij verwacht dat Den Haag in Brussel scherp let op de hoogte van mogelijke belangrijke importtarieven bij een deal. Ook is van belang hoe die doorwerken in de internationale productie- en toeleveringsketens van Nederlandse bedrijven.

De gesprekken tussen het VK en de EU verlopen op het oog zeer moeizaam. De Britten gooiden vorige week enigszins onverwacht de kont tegen de krib, door meer tegemoetkomingen van Brussel te eisen. De gesprekken, die vooral hangen op regels voor staatssteun en visserij, werden opgeschort. Telefonisch contact bleef echter bestaan en woensdag liet Downing Street 10 weten dat EU-onderhandelaar Michel Barnier weer welkom is in Londen. Op technisch-inhoudelijk vlak lijken de partijen helemaal niet zo ver uit elkaar te liggen.

Het Britse bedrijfsleven deed afgelopen weekeinde een oproep aan Boris Johnson om tot een vergelijk te komen met de EU. Die oproep is niet verwonderlijk, blijkt uit de analyse van Thissen en zijn collega’s. Zo kunnen de kosten voor Britse producenten tot vier keer harder stijgen dan in het gemiddelde EU-land. Voor de Randstad is dat gat met het VK de helft kleiner.

Extra opmerkelijk: in het VK zullen de regio’s in het midden en noorden van Engeland, waar veel (armere) Brexit-stemmers wonen, juist harder worden getroffen dan andere streken. „Ongeacht de afspraken die worden gemaakt”, aldus Thissen.