Direct naar artikelinhoud
ReportageHuisdieren in coronatijd

Een huisdier maakt de coronacrisis draaglijker. ‘We zeiden: dit is dé tijd voor een puppy’

Jaap Eikelboom en Tino.Beeld Guus Dubbelman / de Volkskrant

De vraag naar huisdieren is door de coronacrisis enorm gestegen. Ze bieden de sociale steun die velen nu missen. ‘Dan heb je het gevoel: er is tenminste nog iemand op deze wereld die mij snapt.’ 

Zes dagen voor de komst van jackrussellpuppy Tino (vernoemd naar volkszanger Tino Martin) keek Jaap Eikelboom (45) naar de persconferentie van premier Mark Rutte. Die schetste op die bewuste avond in augustus een somber scenario: thuiswerken, drukke plekken vermijden, goed nadenken over sociaal contact.

Kortom, weinig om naar uit te kijken. Maar toen de op een zorgboerderij in Waddinxveen geboren Tino eenmaal zijn entree had gemaakt op de woonboot van Eikelboom in de Amsterdamse Jordaan, bleken al die maatregelen opeens een stuk dragelijker te zijn.

De thuiswerkende Jaap en zijn eveneens thuiswerkende vriendin wandelen erop los met de puppy. ‘Vier, vijf keer per dag.’ Normaal zou Jaap, net als ‘testosteronbommetje’ Tino erg beweeglijk, tijdens het wandelen door de Amsterdamse binnenstad even aanleggen bij de horeca voor koffie, maar dat doet hij nu juist niet: ‘Horeca is toch een risicoplekje, ik zoek nu de rust en het groen op.’

Daarnaast heeft Tino er persoonlijk voor gezorgd dat de woonboot er qua hygiëne onberispelijk bij ligt – ‘we poetsen ons een ongeluk’ – en is hij verantwoordelijk voor een groot deel van de sociale contacten. ‘Wildvreemden spreken je aan, dankzij Tino. Prachtig man! Iedereen die zich eenzaam en opgesloten voelt, zou eigenlijk een huisdier moeten hebben.’

Sociale ondersteuning

Zover is het in Nederland nog niet, maar we kiezen de goede weg. Onder invloed van de coronacrisis kunnen asielen de vraag naar dieren nauwelijks aan, betaal je voor een gewone boerderijkitten op Marktplaats al snel 150 euro en worden er vanuit Oost-Europa heel wat bustripjes met honden georganiseerd om de Nederlandse markt te voorzien.

‘In het asiel blijft de lastige hond heel vaak over, maar inderdaad is de vraag naar honden en katten in deze coronatijd enorm’, zegt voorzitter Marc van Dijk van de Nederlandse Federatie Dierenopvang Organisaties. Dat beeld wordt alom bevestigd door dierenbeschermers. Sandra van de Werd van (onder meer) Red een Legkip: ‘Heel veel mensen met een tuin willen nu een legkip.’

De reden kan praktisch zijn: mensen hebben meer tijd om zich over een dier te ontfermen. Maar het is meer dan dat, denkt GZ-psycholoog Nienke Endenburg, tevens universitair docent aan de faculteit diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. ‘Mensen zijn sociale dieren. We knuffelen graag, gaan naar feestjes. Uit studies blijkt dat als je weinig of geen sociale ondersteuning hebt, dat veel dodelijker is dan dat je rookt, veel drinkt en slecht eet.’

Nu veel niet mag, zijn mensen volgens Endenburg onbewust gaan zoeken naar manieren om die sociale ondersteuning alsnog te krijgen. ‘Dieren geven die. Dat is altijd zo geweest. Als je een slechte dag op je werk hebt of ruzie met je partner en de hond legt zijn kop op je schoot en kijkt je aan, dan heb je het gevoel: er is tenminste nog iemand op deze wereld die mij snapt.’

Tijdens een crisis komt alles op scherp te staan, vult cultuurwetenschapper Maarten Reesink (Universiteit van Amsterdam, Animal Studies) aan. ‘Er kunnen gigantische irritaties ontstaan omdat je de hele tijd op elkaar zit. Mensen praten via hun huisdier, ze kunnen een leuke afleiding zijn als je de hele dag op elkaar zit te vitten.’

Gedumpt na de crisis

Terug naar de Jordaan waar de ene testosteronbom, die op twee benen, het van harte eens is met de wetenschap. En waar de andere, die op vier pootjes, deze druilerige ochtend vooral bezig is met wroeten in de zandbak, het ontwortelen van kruidenplantjes en het knagen op een stoffer.

De gevaren van de ‘trend’ komen voorbij – doemdenkers wijzen er voortdurend op – want ooit komt er een eind aan de crisis, eist die andere baas weer dat je naar het werk komt en zit het hondje alleen thuis. In het ergste geval belandt-ie op straat of in het asiel.

‘Bij ons niet’, verzekert Jaap Eikelboom. Hij en zijn vriendin hebben het geluk dat ze, los van de coronacrisis, veel vanuit huis kunnen werken. ‘Wij weten hoe lekker het is met een dier om je heen.’ Vorig jaar december stierf poes Noa, twintig jaar oud. Nu is Tino er. Die niets tekortkomt. Eikelboom, al aaiend: ‘Een puppy moet je heel veel aandacht geven. Ideaal toch, dat we nu steeds thuis zijn? En ik ga ook nog eens drie keer per week naar cursus.’

Dat de jack russell bekendstaat als een ongelooflijk eigengereid hondje dat ondanks al die cursussen toch zijn eigen gang gaat, stemt het baasje alleen maar gelukkig.

Hamsteren voor huisdieren
Dierenspeciaalzaken boeren goed in coronatijd. IJsvogel Retail, de holding waartoe marktleider Pets Place behoort, voorziet een enorme omzetstijging: van 180 miljoen euro in recordjaar 2019 naar 250 miljoen dit jaar. ‘Vanaf maart, het begin van de coronacrisis, schieten de cijfers omhoog’, zegt een woordvoerder. ‘Sinds de lockdown kampen veel mensen met eenzaamheid. Er is vooral een run op puppy’s. Dierenverzekeraars bevestigen dat beeld.’ Een andere trend die de stijgende verkoopcijfers verklaart, is de humanisering van dieren. Dat laatste merkt Pets Place (webshop, 175 fysieke winkels) onder meer aan de afzet van voedingsproducten. ‘Mensen hamsteren nu ook voor hun huisdieren.’ Ze schaffen meer ‘aparte’ producten aan: ‘IJsjes en cakejes voor honden bijvoorbeeld.’ Pets Place breidt dit jaar het aantal fysieke winkels in Nederland uit en gaat ook de Belgische markt op.

Robin Bhaggan met Flynn en vriend Maxim.Beeld Guus Dubbelman / de Volkskrant

‘We zijn een keer met Flynn gaan stappen, hij ging helemaal uit zijn plaat’

Robin Bhaggan (27), Castricum

‘Toen mijn vriend Maxim en ik onze pup Flynn voor het eerst zagen, ging er echt iets door ons heen van: ahhhh. Het was zó bijzonder. Flynn was vijftien weken oud toen hij bij ons kwam. Hij komt uit een nestje van een Roemeens gezin dat geen geld had om de hondjes te onderhouden. Via een Nederlandse stichting is hij bij ons terechtgekomen.

‘Maxim en ik hebben het er vaker over gehad om een hond te nemen, maar we hadden simpelweg niet de tijd en energie om een puppy op te voeden, te trainen en er voor hem te zijn. Maxim studeert en ik ben druk met mijn baan in een behandelpraktijk voor rugklachten. Door corona kwamen we beiden thuis te zitten. We zeiden tegen elkaar: dit is dé tijd om een puppy te nemen.

‘Door de coronacrisis hebben we alle tijd voor hem. We nemen hem overal mee naartoe. Naar restaurants, cafés, in de tram, bus, trein. Toen dat nog mogelijk was, is Flynn zelfs een keer mee gaan stappen. Hij vond het fan-tas-tisch, ging helemaal uit zijn plaat.

‘Tegenwoordig ben ik weer aan het werk in de praktijk en gaat Flynn gewoon mee. Die constructie was voor de coronacrisis ook al wel mogelijk, maar nu hebben we genoeg tijd gehad hem eerst goed op te voeden. Flynn voelt echt als ons kindje.’

Gretha Janse en Pietje.Beeld Guus Dubbelman / de Volkskrant

‘Toen Pietje tijdens de lockdown weg moest, was het opeens heel stil’

Gretha Janse (78) verblijft in verpleeghuis Omring Lindendael in Hoorn

‘Tijdens de lockdown mocht ik geen bezoek meer ontvangen. Mijn zoon, die iedere zaterdag de vogelkooi schoonmaakt, heeft Pietje toen maar mee naar huis genomen. Het was opeens heel stil. Mijn kinderen en kleinkinderen kwamen niet meer en mijn kastje, waar Pietje altijd op staat, was leeg. Ja, ik miste hem heel erg.

‘Pietje is een oranje kanarie. Ik kreeg ’m zeven jaar geleden van mijn kleinzonen. Mijn man was toen net overleden. Ze zeiden: dit is goede afleiding voor u. En dat was ook zo.

‘Ook met een vogel kun je een band opbouwen. Gelukkig kon ik Pietje meenemen naar het verpleeghuis waar ik nu woon. Hij heeft een iets kleinere kooi dan vroeger, maar daar voelt-ie zich nog altijd vrij in.

‘’s Middags lig ik vaak te rusten en dan is hij lekker bezig. Met z’n spiegeltje of hij neemt een bad. Daar kijk ik dan naar. Als het donker is, gaat hij net als ik rustig slapen.

‘Tijdens de lockdown verbleef Pietje een tijdje bij mijn zoon, maar die heeft een papegaai. Dat vond Pietje maar niets, want die papegaai ging boven op z’n kooi zitten. Toen hij weer terugkwam, was ik heel erg blij. Het voelt alsof ik mijn kindje weer op de kamer heb.’

Karlijn Hoftijzer en Frits.Beeld Guus Dubbelman / de Volkskrant

‘Frits is echt mijn nieuwe vriendin’ 

Karlijn Hoftijzer (32), Utrecht

‘Terwijl feestjes niet meer doorgingen en ik als redacteur voor het blad Vorsten alleen nog thuis aan het werk was, had ik de komst van Frits om naar uit te kijken. Frits heeft mij lichtheid gebracht in een tijd dat de wereld even niet zo leuk is.

‘Ik heb Frits gevonden via mijn moeder, die een nestje met kittens bij een boerderij in de buurt op het spoor was gekomen. Een paar dagen na hun geboorte ging ik kijken. Frits was de enige poes – ja, het is een poes, maar anno 2020 maakt dat met zo’n naam niet meer uit – met een streepje op haar hoofd. Ik was meteen verliefd. Inmiddels is ze echt mijn nieuwe vriendin.

‘Mijn oma heeft weleens gezegd: Karlijn heeft geen vriend, maar wel een poes. Maar zo werkt het niet. Frits vervangt niets. Ik ben niet eenzaam, heb fijne vrienden. Nu ik die minder zie, is het gewoon echt leuk om een levend wezentje om me heen te hebben dat op mij is gefocust. Elke dag komt ze wel even in m’n armen liggen om luid spinnend een dutje te doen. Ik durf dan niet meer te typen of met mijn muis te bewegen.

‘Ah neeee Frits!! Ja sorry hoor, jullie fotograaf komt zo langs, dus ik dacht: ik kleed me even fatsoenlijk aan. Maar zojuist heeft Frits mijn hele panty aan gort getrokken.’

Een kleine gids voor nieuwbakken hondenbezitters
Waar moet je op letten als je een puppy wilt kopen? En hoe leer je je nieuwe viervoeter manieren bij? We gingen te rade bij experts.