Hoogleraar: ‘Als huisartsen helpen, hoeft de zorg niet zo in te krimpen’

Amsterdamse huisartsen en ziekenhuizen, waaronder die van u, gaan samenwerken om patiënten met Covid-19 in een vroeger stadium te gaan behandelen. Waarom?

“We merken nu dat patiënten eerder met klachten in het ziekenhuis komen dan in april. Ze weten door de GGD-testen eerder dat ze covid hebben. Ze zijn daardoor iets ongeruster en gaan ook eerder naar het ziekenhuis. Dat is prima, want dan krijg je de ziekte ook beter bijgestuurd.”

“We behandelen met dexamethason, waarmee de doorgeschoten ontstekingsreactie kan worden geremd. Als patiënten vroeg genoeg komen, zien we dat die behandeling vaker goed uitpakt. Na een paar dagen zijn patiënten vaak al stabiel. Ze hebben dan nog wel extra zuurstof nodig en soms een beetje controle van de bloedsuiker, maar dat is zorg die een huisarts voortreffelijk zou kunnen begeleiden. Daar valt nu een gat.”

“Zonde, want als ziekenhuizen patiënten eerder veilig naar huis kunnen krijgen om onder begeleiding van de huisarts uit te zieken, dan hebben wij in het ziekenhuis meer plek. Nu zetten we onze verpleegkundigen voor een belangrijk deel in op de covidzorg, waardoor we de reguliere zorg noodgedwongen op een laag pitje moeten zetten. Maar als de huisartsen ons kunnen helpen, dan hoeven we de rest van de ziekenhuiszorg misschien niet zo in te krimpen als nu gebeurt.”

De huisartsen willen de kwetsbare patiënten vanaf dag vijf na de eerste symptomen benaderen om te kijken hoe het gaat. Wat gebeurt er vanaf dag vijf?

“In de eerste dagen heb je keelpijn en een loopneus, dat is van het virus zelf. Maar de oorzaak van benauwdheid en het feit dat je minder lucht kan krijgen, komt doordat na een aantal dagen de afweercellen in je longen zitten. Mensen worden niet zozeer ziek van het virus, maar van de immuunreactie.”

“Het lichaam reageert op het virus. Het maakt antistoffen aan en allerlei cellen worden geactiveerd om het virus op te ruimen. Uiteindelijk word je echt ziek van die doorgeschoten afweerreactie. Daarom geven we de ontstekingsremmer dexamethason. Normaal zet je dat niet in bij infectieziekten, maar in dit geval dus wel, omdat je ziek wordt van je eigen afweer.”

Waar moet de huisarts alert op zijn?

“Verreweg de meesten mensen knappen na die snotneus of koorts weer op, maar bij een klein deel komt een omslagpunt: dan ontspoort het afweersysteem. Dat zie je dan meestal tussen dag vijf en tien gebeuren. Als de huisarts dan een vinger aan de pols houdt, dan kunnen die mensen op tijd in het ziekenhuis komen, zodat wij dat met een behandeling kunnen bijsturen. Als je wacht totdat het veel verder uit de hand is gelopen, kost het veel meer moeite om het weer goed te krijgen.”

Kunnen huisartsen ook patiënten thuis behandelen met dexamethason en zuurstof, zodat ze überhaupt niet naar het ziekenhuis hoeven?

“Misschien. Dat moeten we nog onderzoeken, omdat er een groep patiënten is bij wie het toch ontspoort. Dan is het wel fijn als ze in het ziekenhuis liggen. Voordat we met een complete thuisbehandeling beginnen, moeten we eerst weten welke categorie patiënten er toch uit de bocht vliegt. Dat kunnen we nu nog onvoldoende voorspellen. Bij mensen die in het ziekenhuis goed gaan, die met dexamethason en extra zuurstof stabiel blijven, ja, bij hen kan je geen buil vallen.”

“Als we op deze manier een deel van de covidzorg buiten het ziekenhuis kunnen verzorgen, dan zal het ons beter lukken om de reguliere zorg overeind te houden. En de patiënt is ook beter af: die komt vroegtijdig in het ziekenhuis als de covid nog te corrigeren is. Bovendien is hij sneller thuis. En ik denk dat mensen liever thuis uitzieken dan bij ons in het ziekenhuis.”