Direct naar artikelinhoud
Lockdown

Steeds dieper in de hoogste risicocategorie, is een totale lockdown nog afwendbaar?

De verkoop van drank in een avondwinkel werd aan banden gelegd. Het is een van de maatregelen van het kabinet om het coronavirus tegen te gaan.Beeld ANP

De zogeheten signaalwaarden overschrijden al een week het hoogste risiconiveau. Als er nu geen totale lockdown komt, wanneer dan wel?

Het opmerkelijke aan de nieuwe besmettingscijfers van gisteren was dat er eens geen record werd gebroken. Met bijna 8000 nieuwe positieve testen bleef het aantal zelfs iets onder dat van afgelopen zondag. Maar wie door zijn oogharen naar de grafieken kijkt, ziet dat de curve nog altijd niet afbuigt. Althans, niet voldoende om risiconiveau 4 te verlaten, de hoogste categorie in de vorige week gepubliceerde routekaart met coronamaatregelen. Bij deze categorie hoort een gedeeltelijke of een totale lockdown. Nederland zit nu in de gedeeltelijke, maar de grenswaarden van de hoogste risicocategorie worden ruim overschreden. Is een echte lockdown nog afwendbaar?

Steeds dieper in de hoogste risicocategorie, is een totale lockdown nog afwendbaar?
Beeld Brechtje Rood

Een eerste blik op de cijfers stemt niet positief. Risiconiveau 4 begint bij meer dan 250 positieve testen per 100.000 inwoners per week. Nederland zit daar al enige tijd boven. Over de afgelopen week zit dat aantal tegen de 310 aan. Een andere belangrijke indicator, de belangrijkste misschien wel, is het aantal ziekenhuisopnames. Dat begint in de hoogste categorie bij 80 nieuwe opnames per dag. Afgelopen week kwamen er gemiddeld 150 patiënten binnen. Bij de ic’s ligt de grenswaarde op 20 nieuwe opnames. Let wel: dat zijn dus de grenswaardes van categorie 4, die als ‘zeer ernstig’ geldt. De afgelopen week schommelde het aantal nieuw opgenomen ic-patiënten ergens rond de 30. Toch zijn er voorzichtige lichtpuntjes. Er is geen exponentiële groei meer van het aantal besmettingen. En de opnames op de ic’s en op de klinische afdelingen in ziekenhuizen beginnen te dalen.

Steeds dieper in de hoogste risicocategorie, is een totale lockdown nog afwendbaar?
Beeld Brechtje Rood
Steeds dieper in de hoogste risicocategorie, is een totale lockdown nog afwendbaar?
Beeld Brechtje Rood

Als indicator noemt de routekaart ook een reproductiecijfer dat hoger is dan één. Zoals bekend dooft het virus pas uit bij een reproductiecijfer onder de 1. Het laatst gemeten cijfer is 1,27. Maar dat was van ruim twee weken geleden. Een recenter cijfer is er vanwege onzekerheidsmarges niet.   

WHO: mensen zijn coronamoe

Tot zover de harde getallen als grenswaardes. Die vertellen niet wanneer het kabinet overgaat van een gedeeltelijke lockdown naar een totale lockdown. Mocht volgende week blijken dat hardere maatregelen nodig zijn, dan zal het kabinet niet aarzelen deze te nemen, was de boodschap van minister De Jonge tijdens de persconferentie van afgelopen dinsdag.

Een complete lockdown is een maatregel die geen enkele regering graag oplegt. Het is een paardenmiddel tegen de verspreiding van het virus. Een effectief paardenmiddel, maar de bijkomende schade is groot. Die schade is alleen lastiger te meten dan ziekenhuis- of ic-opnames. Zo kan geweld achter de voordeur toenemen als iedereen een paar weken binnen moet blijven. Meer mensen zullen zich sociaal geïsoleerd voelen, wat met name geldt voor de ouderen voor wie contact via het beeldscherm toch minder vertrouwd aanvoelt. De onvrede die toch al speelt in de samenleving, kan door een lockdown groter worden. Wereldgezondheidsorganisatie WHO waarschuwde begin deze maand al voor coronamoeheid. Mensen zijn de maatregelen zat.

De bal ligt bij het kabinet

De routekaart biedt het kabinet ‘ontsnappingsmogelijkheden’ om een complete lockdown te vermijden. Allereerst omdat er geen harde criteria gelden voor de totale lockdown, maar ook omdat het kabinet niet alleen naar cijfers kijkt. Zo is het aantal verpleeghuizen waar minstens één persoon besmet is geraakt van belang. Zijn dat geen cijfers? Jawel, maar een grenswaarde is niet genoemd. Het aantal besmette verpleeghuizen loopt al sinds eind september sterk op. Vorige week waren 302 locaties besmet, nu zijn dat er al 392.

De bal ligt bij het kabinet
Beeld Brechtje Rood

De naleving van de maatregelen is een ander zacht criterium dat de politiek ruimte biedt voor een eigen afweging. Het lijkt er op dat het iets rustiger is geworden in winkelstraten sinds de persconferentie van afgelopen dinsdag. In elk geval zijn er meer mondkappen te zien in supermarkten. Maar de mobiliteit is bij lange na niet op het niveau van maart en april. De inschatting of de maatregelen voldoende worden nageleefd, ligt bij het kabinet.

Lees ook:

Dit zijn de nieuwe maatregelen en de corona-routekaart: Nederland zit bijna in de ernstigste fase

De maatregelen zoals premier Rutte en coronaminister Hugo de Jonge die dinsdagavond hebben aangekondigd, plus een routekaart voor de komende maanden. Het kabinet zet in op inperking van alle bewegingen en reizen van burgers.