Kabinet wil optreden tegen desinformatie over coronavaccin

Dit blog is gesloten

In dit blog hield NRC op woensdag 23 september het belangrijkste nieuws bij rond de uitbraak van het coronavirus. Volg voor de laatste ontwikkelingen het nieuwe coronablog.

Dit was het belangrijkste nieuws van woensdag:

• Voor het eerst in ruim drie maanden liggen er meer dan honderd mensen met Covid-19 op de intensive care in Nederlandse ziekenhuizen. Op het coronadashboard van de Rijksoverheid overschrijdt het aantal IC-opnames voor het eerst sinds mei de signaalwaarde.
• De Nederlandse economie ligt diep in een laagconjunctuur, een fase waarin het slechter gaat met de economie, blijkt uit cijfers van het CBS. Uit die cijfers werd tevens definitief duidelijk dat het bruto binnenlands product in het tweede kwartaal van 2020 met 8,5 procent is gedaald ten opzichte van het laatste kwartaal van 2019.
• De gemeente Rotterdam trekt in totaal 21,6 miljoen euro uit om de faillissementen te voorkomen van Diergaarde Blijdorp en evenementencentrum Ahoy. Beide zitten in de problemen vanwege de coronacrisis.
• Het Leidse biotechbedrijf Janssen start een fase 3 klinische studie met 60.000 proefpersonen met een vaccinkandidaat tegen het coronavirus. Het Amerikaanse moederbedrijf van de Nederlandse farmaceut, Johnson & Johnson, hoopt de resultaten van de laatste testfase eind dit jaar of begin volgend jaar naar buiten te kunnen brengen.

Volg hier het coronablog van donderdag 24 september

Ook zangeres Famke Louise zegt sorry voor #Ikdoenietmeermee

In navolging van een reeks andere BN’ers heeft ook zangeres Famke Louise woensdag haar excuses aangeboden voor haar aandeel in de #Ikdoenietmeermee-campagne. „Ik wil mijn excuses aanbieden aan allen die zich gekwetst of verward hebben gevoeld en beloof beter mijn best te doen”, schrijft ze op Instagram. „Ik realiseer me de ernst van ongefundeerde uitspraken doen.”

Famke Louise (21) hoort bij een groep bekende Nederlanders die zich dinsdag op sociale media uitspraken tegen de coronamaatregelen. Ze lieten weten „hun bek niet meer te houden” en riepen de overheid op het coronabeleid „controleerbaar te rechtvaardigen”. Famke Louise was een van de meest prominente deelnemers aan de actie, mede doordat ze ‘s avonds te gast was in het tv-programma Jinek.

Lees ook: Influencers zeggen wat volgers willen horen

„Het is nooit mijn intentie geweest om mensen aan te sporen om laconiek om te gaan met de maatregelen”, schrijft Famke Louise. „Ik heb respect voor alle zorgmedewerkers en ik heb begrip voor allen die hiermee geconfronteerd worden op dagelijkse basis. De bedoeling bij Jinek was om een ander perspectief te bieden en toch een beetje het tegengeluid te kunnen geven.”

Het collectieve statement, voorbereid in samenwerking met actiegroep Viruswaarheid, kwam de BN’ers op kritiek te staan van andere beroemdheden, maar ook van onder meer minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge en zorgmedewerkers. Meerdere deelnemende BN’ers, zoals Thomas Berge, Tim Douwsma, Mental Theo, Yes-R en Bizzey, trokken vervolgens woensdag hun steun in.

Frankrijk neemt drastische maatregelen tegen tweede coronagolf

• De Franse regering heeft woensdag vergaande maatregelen aangekondigd om de tweede golf van het coronavirus te stoppen. In Marseille, de tweede stad van het land, moeten alle cafés en restaurants dicht, meldt persbureau AFP. De horeca in Parijs en tien andere grote steden moet vanaf tien uur sluiten. Ook wordt de bezoekerslimiet van bijeenkomsten naar beneden bijgesteld, van vijfduizend naar duizend. In Frankrijk worden de afgelopen dagen telkens meer dan tienduizend mensen positief getest.
• Duitsland heeft een negatief reisadvies afgegeven voor een hele reeks gebieden, waaronder de Nederlandse provincie Utrecht. Eerder raadden de autoriteiten al af naar Zuid-Holland en Noord-Holland te reizen. Naast Utrecht zijn nu onder meer delen van Frankrijk, Ierland, Portugal en vrijwel heel Tsjechië op de zwarte lijst gezet.

Kabinet wil optreden tegen desinformatie over coronavaccin

Het kabinet wil actief gaan optreden tegen desinformatie op sociale media over een coronavaccin. Dat is onderdeel van de communicatiecampagne voor het vaccin, schrijft minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.

In de communicatie over het vaccin is het volgens De Jonge essentieel dat er „feitelijke, toegankelijke en transparante informatie” beschikbaar is. Daarom gaat een team van experts zich richten op het bestrijden van desinformatie. Ook wil het kabinet in gesprek blijven met de samenleving over vragen rondom het vaccin. De Jonge benadrukte dat aan de „de kwaliteit en veiligheid geen concessies worden gedaan”.

Omdat een vaccin niet gelijk voor iedereen beschikbaar zal zijn, is de Gezondheidsraad gevraagd om advies te geven over wie het eerst in aanmerking komt. De raad geeft in november zijn advies en zou voorrang kunnen verlenen aan bijvoorbeeld zorgpersoneel en kwetsbaren.

Politie gaat testen bij een commercieel bedrijf door capaciteitsproblemen

De Nationale Politie gaat agenten bij een commercieel bedrijf laten testen op corona om zo oplopende personeelstekorten tegen te gaan. Dat bevestigt een woordvoerder van de politie aan NRC na berichtgeving van RTL Nieuws. Veel agenten zitten thuis met coronaklachten en moet wachten op een test of zitten in quarantaine na contact met iemand met corona, waardoor de politiecapaciteit onder druk zou staan.

Volgens de politie komen door de tekorten „vitale processen in het geding” en is dat onacceptabel. Daarom gaat de politie agenten testen bij een commercieel bedrijf, zodat niet „de veiligheid van burgers en medewerkers in gevaar komt”.

De testen zijn voornamelijk bedoeld voor agenten die werken op straat en in noodsituaties. Alleen eenheden waar de tekorten „nijpend” zijn, kunnen van de tests gebruik maken. Volgens de politie is het een ad-hoc-oplossing en wordt er gezocht naar een meer structurele werkwijze.

Wereldwijd inkomensverlies door crisis tot dusver 2.900 miljard euro

De coronacrisis heeft tot dusver wereldwijd gezorgd voor een inkomensverlies van 3.500 miljard dollar (ongeveer 2.900 miljard euro). Dat zegt de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO), een agentschap van de Verenigde Naties, in een woensdag gepubliceerd cijferoverzicht. Het ILO heeft gekeken naar de eerste negen maanden van dit jaar en heeft de steunmaatregelen van overheden buiten beschouwing gelaten.

Het aantal gewerkte arbeidsuren wereldwijd lag afgelopen kwartaal zo’n 17 procent onder het niveau van eind vorig jaar. Dat komt neer op ongeveer een half miljard minder banen. In eerdere prognoses was de ILO nog uitgegaan van een verlies van omgerekend 400 miljoen werkplekken. In het derde kwartaal zullen er ook minder uren worden gewerkt, maar de daling zal volgens de ILO wel kleiner zijn. Het verlies zal omgerekend neerkomen op 345 miljoen banen minder dan in het vierde kwartaal van 2019.

De ILO heeft gewaarschuwd voor toenemende ongelijkheid tussen landen vanwege de coronacrisis. Volgens de organisatie zijn het nu toe met name de rijke landen die steunpakketten hebben aangekondigd, terwijl hier in opkomende economieën maar weinig middelen voor zijn. Landen in die laatste categorie worden in economisch opzicht dan ook het hardst getroffen door de crisis, aldus de ILO. Ook in Zuid-, Midden- en Noord-Amerika zijn gevolgen zwaar.

Rekenkamer: voorzichtig testbeleid zat Nederland dwars bij inkoop materialen

De pogingen van het ministerie van Volksgezondheid om de testcapaciteit te vergroten lopen al sinds het begin van de coronacrisis moeilijk, concludeert de Algemene Rekenkamer woensdag in een onderzoek. Volgens collegelid Ewout Irrgang heeft dit vooral te maken met de decentrale inrichting van het Nederlandse zorglandschap. „Er was geen landelijk inzicht bij VWS en het RIVM in de totale capaciteit, het landschap van laboratoria is gefragmenteerd. Ze gebruiken ook een veelheid aan machines en apparaten, dat maakte het ingewikkeld.”

Eerder in de crisis was het terughoudende testbeleid van het kabinet een reden dat Nederland te weinig materialen kon bestellen, constateert de Rekenkamer. Uit vrees voor tekorten koost het kabinet er in het begin voor om alleen risicogroepen en later zorgmedewerkers te testen.

Maar juist daardoor waren leveranciers minder bereid om Nederland van hun producten te voorzien, zegt Irrgang. „Leveranciers wilden vanwege de internationale schaarste voorkomen dat landen gingen hamsteren. Landen met een ruim testbeleid kregen hierdoor meer geleverd.” Irrgang zegt dat de aanvoer van materialen voor Nederland hierdoor tot juni „een bottleneck” bleef. Inmiddels is dat dus weer het geval.

Lees ook: Cijfers zijn ‘zorgelijk’, uitbraken nu ook in andere regio’s en niet alleen onder jongeren

De Rekenkamer constateert ook dat Nederland ondanks het materialentekort dit voorjaar meer had kunnen testen. Hoeveel meer Nederland precies had kunnen testen is onduidelijk, maar volgens de Rekenkamer gaat het om „substantiële aantallen”.

Door te strakke landelijke regels over welke groepen er getest mochten worden bleef testcapaciteit in regio’s met een lagere infectiedruk onbenut. Ook bleek dat groepen als zorgmedewerkers zich „veel minder lieten testen dan vooraf ingeschat”. De richtlijnen van de GGD’s, die moesten beoordelen of iemand in aanmerking kwam voor een test, waren in veel gevallen ook „strikter” dan gezien de landelijke regels nodig was.

‘Onder meer Groningen, Brabant-Noord, Flevoland krijgen zorgelijke status’

De veiligheidsregio’s Brabant-Noord, Brabant-Zuidoost, Gelderland-Zuid, Groningen, Zuid-Holland-Zuid, Gooi en Vechtstreek, Zaanstreek-Waterland en Flevoland krijgen deze week waarschijnlijk het risiconiveau ‘zorgelijk’. Dat meldt de NOS woensdag op basis van bronnen. Dinsdag zei premier Rutte in de Tweede Kamer dat acht regio’s binnenkort naar het tweede van de drie risiconiveau’s gaan. Daarbij vertelde hij nog niet om welke gebieden het zou gaan.

In de acht regio’s die de NOS noemt, ligt het aantal positief geteste mensen per honderdduizend inwoners ruim boven de signaalwaarde van zeven. Dat blijkt uit de cijfers van het coronadashboard. De regio Brabant-Noord heeft met 10,9 per honderdduizend inwoners het laagste aantal positieve tests van de acht regio’s, Brabant-Zuidoost met 17,3 het hoogste. De regio Gelderland-Midden gaat volgens de NOS niet naar ‘zorgelijk’, terwijl het aantal besmettingen daar twee keer zo hoog is als de signaalwaarde.

Per regio zijn er drie risicoheidsniveau’s voor de ontwikkeling van het virus: waakzaam (niveau 1), zorgelijk (niveau 2) en ernstig (niveau 3). Momenteel is de situatie in zes regio’s zorgelijk en zijn er in die regio’s extra maatregelen genomen. Wanneer de acht regio’s naar zorgelijk gaan, is nog niet bekend. Evenmin is duidelijk of daar nieuwe maatregelen zullen gelden.

BN’ers trekken steun aan #Ikdoenietmeermee in

Meerdere bekende Nederlanders hebben woensdag hun steun aan de hashtag #Ikdoenietmeermee ingetrokken. Onder anderen Tim Douwsma, Thomas Berge, dj Mental Theo en de rappers Yes-R en Bizzey verwijderden de video die ze eerder over de actie plaatsen, of pasten hun post op sociale media aan.

Zanger Thomas Berge paste de hashtag bij zijn filmpje aan naar ‘#Ikhebvragen’. Influencer Famke Louise en zanger Tim Douwsma nuanceerden dinsdag al hun mening over de actie. „De hashtag was niet goed gekozen”, zei Douwsma in het programma RTL Boulevard. De zanger veranderde online overigens de hashtag naar #Ikblijfkritisch.

Lees ook: Actiegroep Viruswaarheid betrokken bij anticorona-campagne van BN’ers

Dinsdag werd ook duidelijk dat voorman van actiegroep Viruswaarheid Willem Engel betrokken was bij de actie. De #ikdoenietmeermee-actie werd bedacht in een WhatsAppgroep van BN’ers die werd gecoördineerd door Engel. „We zijn er ruim een maand geleden mee begonnen”, vertelde Engel aan NRC. Op de actie kwam veel kritiek, onder meer van prominenten. Zo noemde minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) de campagne „onverantwoord”.

Ruim 100 coronapatiënten op IC, signaalwaarde overschreden

Voor het eerst in ruim drie maanden liggen er meer dan honderd mensen met Covid-19 op de intensive care in Nederlandse ziekenhuizen. Het gaat woensdag om 104 patiënten, laat het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) weten. Dinsdag waren er nog 91 coronapatiënten opgenomen op de IC.

Op het coronadashboard van de Rijksoverheid overschrijdt het aantal IC-opnames voor het eerst sinds mei de signaalwaarde. Dinsdag ging het om een gemiddelde van 11,3 opnames over de drie voorgaande dagen, woensdag waren het er 10,3. De signaalwaarde is 10.

De totale bezetting van de IC’s, inclusief coronagevallen, ligt nu op 635, aldus het LCPS. Dat zijn acht bedden meer dan dinsdag. Tijdens de coronapiek in het voorjaar lagen er meer dan twee keer zoveel mensen op de IC. Het aantal Covid-19-patiënten op reguliere verpleegafdelingen steeg de afgelopen dag van 329 naar 371.

„Het aantal opgenomen Covid-patiënten blijft snel stijgen, momenteel met meer dan 10 procent per dag. Hierdoor komt in verschillende regio’s de reguliere zorg onder druk”, zegt voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg Ernst Kuipers. Het LCPS is sinds woensdag weer begonnen met het overbrengen van coronapatiënten naar andere ziekenhuizen, om zo de druk op de reguliere zorg beter te spreiden. Woensdag zijn veertien mensen verplaatst. „De verwachting is dat in de komende dagen het aantal opgenomen patiënten, en daarmee de verzoeken tot verplaatsing, nog beduidend zullen toenemen”, aldus Kuipers.

België: ‘contactbubbel’ wordt advies, geen verplichting

De mondmaskerplicht in België wordt opgeheven. Mondmaskers buiten zullen enkel nog op drukke plaatsen op moeten, en niet meer – zoals in onder meer Brusselse gemeenten – overal op straat. Ook de veel bekritiseerde ‘contactbubbel’ wordt aangepast, heeft de Belgische Nationale Veiligheidsraad woensdag besloten.

Sinds juli mocht elk gezin slechts met in totaal vijf andere personen nauw contact hebben. Nu mag elke Belg zelf elke maand maximaal vijf contacten kiezen die binnen de anderhalve meter mogen komen. De ‘bubbel’ is bovendien niet langer verplicht, maar slechts een advies. Ook de verplichte quarantaine, bijvoorbeeld bij terugkomst uit een ‘rode zone’, wordt versoepeld, en teruggebracht van veertien dagen naar een week.

België kleurde woensdagochtend rood op de coronakaart van het Europees Centrum voor Ziektepreventie- en Bestrijding. Dat de Veiligheidsraad woensdag toch besloot de maatregelen niet te verstrengen, past bij de aankondiging dat de raad vandaag zou komen met een behapbare strategie voor de langere termijn. België hoopt met de aangepaste maatregelen zo veilig mogelijk te kunnen terugkeren „naar een zo normaal mogelijke situatie”, zei premier Sophie Wilmès op de persconferentie. Met dat doel wordt ook gewerkt aan een vaste ‘epidemiebarometer’, die de ernst van de situatie en de bijbehorende maatregelen overzichtelijk en voorspelbaarder maakt. Eind september krijgt België een corona-app.

Totaal aantal positieve coronatests in Nederland voorbij de 100.000

Het totaal aantal positieve coronatests is woensdag de 100.000 gepasseerd. Dat blijkt uit de meest recente cijfers van het RIVM. In de afgelopen 24 uur steeg het aantal positieve coronatests met 2.357 naar 100.597 sinds de uitbraak van het virus in maart.

De meer dan 2.300 positieve tests op woensdag betekenen een nieuw dagrecord. Op dinsdag meldde het RIVM nog 2.250 nieuwe positieve testuitslagen. Over de afgelopen week telde het RIVM nog bijna 14.000 nieuwe positieve coronatests. Tijdens de coronapiek in maart en april viel het aantal bekende besmettingen een stuk lager uit dan in de afgelopen weken geval is, maar destijds werd ook veel minder getest.

Wat betreft gemeenten met de meeste besmettingen per 100.000 inwoners stijgen Amsterdam, Weesp en Diemen boven de andere gemeenten uit. In de drie gemeenten lag het aantal besmettingen de afgelopen week boven 210 per 100.000. In Amsterdam steeg het aantal positieve tests in de afgelopen 24 uur met 269.

Nederlands coronavaccin naar laatste testfase

Het Leidse biotechbedrijf Janssen start een fase 3 klinische studie met 60.000 proefpersonen met een vaccinkandidaat tegen het coronavirus. Het Amerikaanse moederbedrijf van de Nederlandse farmaceut, Johnson & Johnson, maakte woensdag bekend dat het hoopt de resultaten van de laatste testfase eind dit jaar of begin volgend jaar naar buiten te kunnen brengen.

Al in augustus registreerde Janssen de plannen voor de klinische studie met als doel te kunnen beginnen in de eerste dagen van september. De rekrutering van proefpersonen zorgde voor enige vertraging. Nu zullen er op 215 plekken over de hele wereld, in de Verenigde Staten, Zuid-Afrika en verschillende Zuid-Amerikaanse landen, mensen worden getest.

De vaccinkandidaat van Janssen is een menselijk verkoudheidsvirus dat een gen van het coronavirus meedraagt. De succesvolste versie van het vaccin leverde bij proeven op apen na één prik een flinke hoeveelheid neutraliserende antistoffen op en een zwakke T-cel-activatie. Dit beschermde bij zes apen volledig tegen SARS-CoV-2 in de longen, en bij vijf van de zes apen ook in de neus.

Deal van 1 miljard dollar

De Amerikaanse overheid heeft met Johnson & Johnson een overeenkomst ter waarde van ruim 1 miljard dollar gesloten voor de levering van 100 miljoen doses van het vaccin. Ook Nederland heeft een principeakkoord met het bedrijf, samen met de Europese Unie, voor 200 miljoen doses, met een optie op nog eens 200 miljoen doses.

Lees ook:Volg de wereldwijde race naar een vaccin

Het vaccin van Janssen is niet het eerste vaccin dat zich nu in de laatste testfase bevindt. Ook het vaccin van de Universiteit van Oxford en AstraZeneca en de vaccins van het Amerikaanse bedrijf Moderna, het Duitse bedrijf BioNTech en het Chinese bedrijf Cansino bevinden zich in die fase. Het vaccin van het Russische staatsbedrijf Gamaleya werd op 11 augustus goedgekeurd voor algemeen gebruik, al vrezen experts dat academische zorgvuldigheid hier heeft moeten plaatsmaken voor nationale prestige.

Rotterdam leent miljoenen aan Blijdorp en Ahoy om faillissementen te voorkomen

De gemeente Rotterdam trekt in totaal 21,6 miljoen euro uit om de faillissementen te voorkomen van Diergaarde Blijdorp en evenementencentrum Ahoy. Beide zitten in de problemen vanwege de coronacrisis. Blijdorp krijgt een lening van tien miljoen euro. Ahoy krijgt een huurkorting van 9,4 miljoen euro. Daarnaast sluit Ahoy bij de stad ook een lening af van 2,4 miljoen euro. Dat maakte de gemeente en het lokale medium Rijnmond woensdag bekend.

Eerst werd de steun aan Blijdorp bekend: in ruil voor de lening stelt de gemeente enkele eisen aan het park. Zo moeten middels herstructureringen de vaste kosten omlaag worden gebracht. Hoe dat er precies uit gaat zien „is aan de dierentuin zelf”, zegt de woordvoerder van de Rotterdamse wethouder Bert Wijbenga. Maar: „het geld is niet bedoeld om Blijdorp zonder meer open te houden. Er zal iets moeten gebeuren en de dierentuin zal moeten anticiperen op de veranderende situatie.” Blijdorp was vanmiddag niet direct bereikbaar voor commentaar.

De lening wordt verstrekt in twee delen. De dierentuin ontvangt vier miljoen euro in november en zes miljoen in januari. Wat de looptijd van de lening is, maakte de gemeente niet bekend. Wel verwacht Rotterdam dat de lening versneld wordt afgelost als de rijksoverheid of andere financiers besluiten de dierentuin te steunen.

„Het belang van Diergaarde Blijdorp voor de stad is groot. Niet alleen Rotterdammers maar ook vele bezoekers van buiten de stad, komen er graag. Deze prachtige plek moeten we helpen in stand te houden”, schrijft wethouder Bert Wijbenga bij de bekendmaking.

Ahoy kwam ook in de problemen door het coronavirus. Concerten, conferenties en evenementen zoals het Eurovisie Songfestival gingen niet door. Het bedrijf kondigde een maand geleden al aan 40 procent van de 270 personeelsleden te gaan ontslaan. Desondanks dreigde het bedrijf acuut in te problemen te komen omdat er nog geen vooruitzicht is op het hervatten van grootschalige evenementen. Het Rotterdamse stadsbestuur stelt dat een faillissement de stad meer kost dan de financiële steun die nu wordt uitgetrokken. Mochten ook deze huurkorting en lening niet genoeg blijken, dan zou noodsteun overwogen worden, aldus Rijnmond.

Door de coronapandemie zijn er extra maatregelen in de vorm van afzettingen, looprichtingen en bordjes in Diergaarde Blijdorp aangebracht. Foto Walter Herfst

Dit bericht is rond 14.00 uur geactualiseerd toen bekend werd dat ook Ahoy steun gaat ontvangen van de gemeente Rotterdam.

Nederlandse coronatesten binnenkort naar Abu Dhabi

Nederlandse testmonsters worden binnenkort via een luchtbrug naar een lab in Abu Dhabi gevlogen om daar te worden geanalyseerd. Een deal daarover is zo goed als rond, bevestigt een woordvoerder van het Utrechtse lab Saltro, dat een samenwerking heeft met het onderzoeksbedrijf in het emiraat. Zodra de afspraken definitief worden, naar verwachting woensdagmiddag, kunnen er tot 10.000 monsters per dag van verschillende GGD’s door heel Nederland naar de Verenigde Arabische Emiraten worden gevlogen. De uitslag wordt vervolgens na analyse aldaar binnen 48 uur doorgegeven.

De afspraken met het lab in Abu Dhabi maken duidelijk hoe hoog de nood rond de testcapaciteit momenteel is. Door een gebrek aan materialen, machines en bemensing kunnen de Nederlandse laboratoria hun capaciteit momenteel niet verder ophogen en kiest minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) ervoor om afspraken met labs in het buitenland te maken.

In het Kamerdebat dinsdagavond gaf De Jonge toe dat Abu Dhabi „een bijzondere afslag” is. „In een normale situatie zou ik dat contract niet hebben gesloten, omdat dat nogal wat doet met bijvoorbeeld de logistiek. In deze situatie zeg ik: ja, we gaan het toch doen.”

Bijna 40.000 mensen vlogen naar gebied met oranje reisadvies in week tijd

Bijna 40.000 mensen zijn in de week van 14 tot 20 september vanaf luchthaven Schiphol vertrokken naar een gebied waarvoor op dat moment een oranje reisadvies gold. Dat heeft minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen (VVD) woensdag gezegd in een antwoord op Kamervragen. Voor oranje gebieden geldt dat het kabinet niet-noodzakelijke reizen afraadt.

Hoeveel van de 39.928 reizen als niet-noodzakelijk kunnen worden bestempeld, is niet bekend. Volgens minister van Nieuwenhuizen mogen vervoersbedrijven vanwege privacyregels niet registreren wat het doel van een reis is. Volgens haar zijn mensen zelf verantwoordelijk voor de afweging om wel of niet af te reizen naar een risicogebied.

Het aantal passagiers dat vanaf Schiphol vertrekt ligt door de coronapandemie nog altijd aanzienlijk lager. In de afgelopen week vlogen ongeveer 80 procent minder mensen vanaf de luchthaven dan in dezelfde week een jaar eerder.

Grand slam judo in december in Tokio afgelast

De Grand Slam judo die in december in de Japanse hoofdstad Tokio zou worden gehouden, is uit voorzorg afgelast. Dat heeft de internationale judofederatie IJF woensdag bekendgemaakt. Volgens de overkoepelende bond is de situatie rondom de verspreiding van het coronavirus nog „te onzeker”. Omdat Tokio volgend jaar de Olympische Spelen huisvest, moeten risico’s zoveel mogelijk worden uitgesloten, aldus de bond.

De Olympische Spelen zouden eigenlijk dit jaar in en rond Tokio worden gehouden, maar zijn vanwege de coronapandemie uitgesteld naar volgend jaar. Het eerstvolgende grote judotoernooi staat vooralsnog gepland voor oktober in de Hongaarse hoofdstad Boedapest. Begin oktober beslist de Hongaarse regering of dit toernooi ook echt kan worden gehouden, schrijft de IJF.

Nederlandse economie ‘diep’ in laagconjunctuur

De Nederlandse economie ligt diep in een laagconjunctuur, een fase waarin het slechter gaat met de economie. Het CBS heeft woensdag een rits cijfers gepubliceerd die de gevolgen van de economische krimp, veroorzaakt door de coronacrisis, inzichtelijk maken.

Zo is nu definitief duidelijk dat het bruto binnenlands product in het tweede kwartaal van 2020 met 8,5 procent is gedaald ten opzichte van het laatste kwartaal van 2019, iets dat het CBS voor het eerst in augustus meldde. De daling is voornamelijk te wijten aan de sterk gedaalde consumptie van huishoudens, schrijft het CBS, een gevolg van de coronacrisis. Ook de afgenomen investeringen en het gekrompen handelssaldo speelden een rol bij de economische krimp. Het CBS berekende ook de verschillen met het tweede kwartaal van vorig jaar. In vergelijking met die periode nam het bbp af met 9,4 procent.

Lees ook: 8,5 procent krimp voor de Nederlandse economie is nog best weinig

Als gevolg van de krimpende economie nam het aantal banen van het eerste op het tweede kwartaal van dit jaar met bijna 300.000 af. Tegelijkertijd bleef het inkomen van huishoudens op peil, heeft het CBS becijferd, en is de winst van niet-financiële bedrijven maar licht afgenomen. Huishoudens zagen hun inkomen stijgen door al voor corona afgesproken loonsverhogingen, al werd die inkomensstijging deels tenietgedaan door de oplopende werkloosheid. Niet-financiële bedrijven ondervonden veel steun aan corona-gerelateerde subsidies en hoefden minder belasting te betalen.

Door alle coronamaatregelen gaf de overheid in het eerste halfjaar van 2020 15 miljard euro meer uit dan er binnenkwam. De overheidsschuld steeg met 47 miljard euro naar 442 miljard euro. De coronamaatregelen hebben tot zover ongeveer 14 miljard euro gekost, schrijft het CBS.

Volgens het CBS is het economische beeld in september weliswaar minder negatief geworden dan in de maanden daarvoor, maar 11 van de 13 indicatoren die het CBS hanteert om de toestand van de economie te bepalen presteren slechter dan in langjarige trends is voorspeld. Nog altijd is het consumentenvertrouwen negatief. Dat geldt ook voor het producentenvertrouwen, al is daar de afgelopen vier maanden weer een stijgende lijn in waar te nemen.

‘Winkels Maastricht, Zwolle, Enschede en Arnhem zwaarst getroffen door corona’

De winkelstraten van Maastricht, Zwolle, Enschede en Arnhem zijn het zwaarst getroffen door de coronacrisis, dat concludeert marktonderzoeksbureau Locatus woensdag op basis van onderzoek naar 2.500 winkelgebieden in Nederland. Binnensteden die gericht zijn op toeristen of veel horeca en kleding- en schoenenwinkels hebben, zagen de grootste terugval in bezoekers en inkomsten.

De verschillende reisbeperkingen die het afgelopen halfjaar golden, hebben de grootste gevolgen gehad voor steden als Utrecht, Amsterdam en Maastricht, die populair zijn bij toeristen. Daarnaast hebben met name modezaken het zwaar omdat er door de coronacrisis nog vaker kleding online gekocht wordt. Verder waren horecagebieden minder populair omdat de meeste zaken wekenlang dicht moesten blijven door de coronamaatregelen. Kleine winkelgebieden die gericht zijn op dagelijkse boodschappen voor mensen in de buurt ondervinden de minste gevolgen van de coronacrisis.

Minder passanten

Winkelstraten trekken nog steeds maar half zoveel bezoekers als voor de crisis, concludeert Locatus. Eind maart, het begin van de lockdown, lag dit rond een kwart. Het aantal passanten in winkelstraten is dus wel weer gegroeid, maar sinds half juli stagneert het herstel.

Tot slot concludeert Locatus dat er niet zoveel winkels leeg zijn komen te staan als eerder werd voorspeld. Het onderzoeksbureau stelt dat dit vooral te danken is aan de steunmaatregelen van de overheid, die „duidelijk effect” hebben. „De algemene verwachting is dat zonder steunmaatregelen de leegstand snel zal gaan oplopen”, schrijft het onderzoeksbureau. Hoe snel dat zal zijn, is volgens de organisatie nog niet te voorspellen.

Een winkelstraat in Den Bosch in mei van dit jaar. Ook Den Bosch staat in de top tien van zwaarst getroffen winkelgebieden. Foto Merlin Daleman

Correctie 23 september: In een eerdere versie van dit bericht stond een foto van een winkelstraat in Venlo, die in het onderschrift werd omschreven als een winkelstraat in Roermond. Dit klopt niet. De foto is vervangen.

Historische krimp economie Argentinië door coronacrisis

De economie van Argentinië heeft in het tweede kwartaal van 2020 een historische krimp doorgemaakt. Ten opzichte van het tweede kwartaal in 2019 kromp de economie van het Zuid-Amerikaanse land met 19,1 procent. Nooit eerder kromp de Argentijnse economie zo fors. De cijfers zijn volgens economen vooral te wijten aan de gevolgen van de coronacrisis.

Argentinië kampt al jarenlang met economische problemen. Financieel wanbeleid van zowel de regering van huidig vice-president Cristina Kirchner (2007-2015) als van Mauricio Macri (2015-2019) zorgden voor een miljardenschuld. Momenteel voert Argentinië overleg met het IMF om de schuldenlast te verlichten.

In Argentinië zijn sinds 20 maart strenge beperkingen ingevoerd om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, maar de cijfers blijven stijgen. Op maandag werd er een recordaantal van 429 doden binnen 24 uur geregistreerd. Volgens de laatste cijfers van de Johns Hopkins Universiteit zijn er in het land bijna veertienduizend doden door de gevolgen van Covid-19 gemeld en meer dan 650.000 geregistreerde besmettingen.

Lees ook: Argentijnse beurs leeft op – vanuit het dieptepunt

Minister De Jonge: Opschalen capaciteit ‘complex probleem’

Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) heeft tijdens het coronadebat gereageerd op de problemen rondom de testcapaciteit in Nederland. Momenteel ligt die testcapaciteit op 38.000 tests per dag, maar de Jonge erkent dat dit niet genoeg is. „Terugkijkend had ik de testcapaciteit eerder kunnen opschalen, maar in de context van het moment was dat een niet voor de hand liggend besluit”, zei de minister.

Volgens de Jonge gaat het om „een complex probleem”. Zo zou de vraag naar testen na een periode van betrekkelijke rust in de tweede week van augustus ineens hard zijn gestegen. Ook waren er volgens de minister tegenvallers rondom leveranties van testmateriaal.

De regering verwacht dat er de komende weken nog een tekort zal zijn en dat mensen zich niet altijd gelijk kunnen laten testen. Er zal vanaf komende week geprobeerd worden de testcapaciteit te verdubbelen, zodat deze eind oktober op 70.000 tests per dag zit.

Het laatste nieuws

Welkom in een blog waar NRC de laatste ontwikkelingen bijhoudt rond de uitbraak van het coronavirus. Het belangrijkste nieuws van dinsdag 22 september was:

• Nederland bevindt zich op een „kantelpunt” in de coronacrisis. Dat heeft RIVM-directeur Jaap van Dissel dinsdag gezegd tijdens een technische briefing aan de Tweede Kamer. Volgens de viroloog is de tweede golf inmiddels in gang gezet.
• Het RIVM heeft afgelopen week 13.471 positieve testuitslagen ontvangen. Dat betekent een stijging van 63 procent vergeleken met de week ervoor, toen er 8.265 positieve tests werden gemeld.
• Omdat EU-voorzitter Charles Michel in quarantaine moet, wordt de ingelaste topontmoeting van Europese regeringsleiders deze week uitgesteld. De topontmoeting wordt verplaatst naar volgende week.
• Het kabinet lag scherp onder vuur tijdens een debat in de Tweede Kamer over de aanpak van de coronacrisis. De oppositie had vooral kritiek op het gebrek aan testcapaciteit en de aangepaste mondkapjesrichtlijn voor medewerkers in de ouderenzorg.

Lees hier het blog van dinsdag 22 september terug