Ruslands grootste religieuze nederzetting gaat apocalyps niet halen: veiligheidsdiensten voeren messias Sergej Torop af
Op een berg in Siberië bereidde de zelfverklaarde messias Sergej Torop zijn 5.000 volgelingen al een kwarteeuw voor op een apocalyptische vloedgolf. Maar het einde der tijden gaan ze niet halen: dinsdag bestormden Russische veiligheidsdiensten de nederzetting en voerden Torop af in een helikopter.
De veiligheidsdiensten zetten zwaar geschut in voor de operatie in Zonnestad, een houten dorp in de vorm van de zon, diep in de Siberische taiga. Gemaskerde agenten vielen er bij het ochtendgloren binnen met kalasjnikovs, vier helikopters en tientallen gepantserde wagens. De autoriteiten verdenken Torop van geldaftroggeling en het gebruik van psychologisch geweld tegen zijn volgelingen.
Torops gemeenschap, opgericht na de val van de Sovjet-Unie, beleefde net een opleving. Onzekerheid door de coronapandemie veroorzaakte een toestroom van nieuwe gelovigen uit ‘de wereld’, zoals volgelingen het aardoppervlak buiten hun paradijs noemen. Er wonen naar schatting vijfduizend volgelingen op de berg en in de dertig dorpen eromheen – Torop woont bovenop, de priesters iets lager en de onderdanen aan de voet.
Moeizame verhoudingen
Zij geloven dat oud-verkeersagent Torop (59) de wedergeboorte is van Jezus Christus. Ze noemen hem ‘Vissarion’ of ‘De Leraar’, zo merkte de Volkskrant tijdens een bezoek op de belangrijkste feestdag van het jaar: de verjaardag van Torop. Verder leefden ze strikt volgens de regels van Torop, die een verbod afkondigde op vlees, alcohol en tabak. Daarnaast zette hij zijn aanbidders aan tot polygamie en maandelijkse geldtransacties gericht aan hemzelf. De gemeenschap kampte al jaren met geldgebrek, omdat het niet lukte om zelfvoorzienend te zijn.
De verhouding met de Russische autoriteiten zijn altijd moeizaam geweest. De Russisch orthodoxe kerk noemt Torop een sekteleider die zijn volgelingen uitbuit. Veiligheidsdienst FSB verhoorde eerder dit jaar al enkele gemeenschapsleden over mogelijke fraude op Torops basisschool. Maar pogingen tot sluiting zijn er niet meer geweest sinds een oproep daartoe van een parlementslid in de jaren negentig. Die meende toen dat Torop zijn volgelingen wilde aanzetten tot zelfmoord. Het parlementslid verongelukte echter kort na zijn oproep, volgens Torops aanbidders wegens negatieve energievelden die hij had opgeroepen.
Nu Torop en zijn naaste priesters gearresteerd zijn, maken deskundigen zich zorgen over zijn volgelingen. Die hebben hun eigen levens volledig afhankelijk gemaakt van Torop: ze gaven al hun bezittingen en sociale banden in ‘de wereld’ op voor de houvast die Torop hun beloofde. Torop hield hun voor dat ze alleen boven op de berg veilig zouden zijn voor een aanstaande apocalyps. ‘Het einde komt eraan, het is al onderweg’, zei hij vorig jaar bij zijn verjaardagsceremonie. Dinsdagochtend steeg de zelfverklaarde messias op vanaf de berg, in een helikopter van veiligheidsdienst FSB.
De Volkskrant ging vorig jaar op bezoek bij Torop op zijn verjaardag.