Met het nieuwe verkiezingsprogramma maakt de SP linkse samenwerking niet makkelijker
De SP scherpt haar standpunten aan, onder meer over Europa. Het maakt samenwerken met PvdA en GroenLinks niet makkelijker.
De SP wil van de euro af. In het dinsdag gepresenteerde verkiezingsprogramma van de socialisten staat dat de euro “onhoudbaar” is, “omdat de economieën van de eurolanden onvergelijkbaar zijn.”
Als alternatief moeten Europese landen met ‘meer vergelijkbare economieën’ voorbereidingen treffen voor de ontwikkeling van een nieuwe munt. Het is onduidelijk welke Europese economieën daartoe behoren. De SP presenteerde het programma vanwege de coronacrisis op een ongebruikelijke manier: het stuk verscheen op de website.
Met het voorstel om de Europese munt af te schaffen, gaat de SP verder dan bij vorige verkiezingen. Tot nu toe vond de partij dat de euro zich op “een doodlopende weg” bevond. Daarom moesten er noodplannen worden gemaakt om de ontrafeling van de munt niet al te hard te laten verlopen. Nu wil de partij zelf de stekker uit de euro trekken. In de Kamer zijn ook de PVV en Forum voor Democratie voor afschaffing.
Naast de euro wil de SP ook dat de Europese Commissie wordt opgedoekt. Daarvoor pleitte de partij ook al bij de Europese Verkiezingen van vorig jaar. Een nieuw Europees Verdrag moet de zelfstandigheid van de Europese landen ‘versterken’. De harde Europese campagne van de socialisten, waarin de partij een filmpje maakte over een op Frans Timmermans lijkende ‘eurofiel’, werd door de kiezer niet beloond: de SP verdween uit het Europees Parlement.
Moeilijke samenwerking
De SP wil verder dat de komende regeerperiode de huren niet stijgen. De huurhoogte moet afhankelijk worden van het inkomen en de partij wil een nieuw ministerie van wonen. Bedrijven moeten dividend gaan uitkeren aan werknemers en de SP wil dat elke werknemer een even groot deel van de winstuitkering krijgt. Verder moet de helft van de commissarissen in grote bedrijven worden gekozen door de werknemers.
Net als bij de verkiezingen van 2017 pleit de SP voor een nationaal zorgfonds, ter vervanging van de huidige verschillende zorgverzekeringen. Het eigen risico moet naar nul. De focus van de partij op het fonds leidde na de vorige verkiezingen tot kritiek, ook vanuit de fractie. Verschillende SP’ers vonden de campagne te eenzijdig.
Tijdens deze regeerperiode zochten de linkse partijen PvdA, GroenLinks en SP elkaar op om samen tegen het kabinet op te trekken en zo mogelijk gezamenlijk in een volgende regering plaats te nemen. Op basis van dit verkiezingsprogramma wordt zo’n samenwerking ingewikkelder. De PvdA en GroenLinks zijn pro-Europees. Verder staat GroenLinks kritischer tegenover vluchtelingendeals, waar de SP in het programma ruimte voor biedt.
De SP presenteerde dinsdag ook de kandidatenlijst, die net als het programma op een partijcongres in december definitief moet worden vastgesteld. Zoals al bekend leidt Lilian Marijnissen de lijst. Renske Leijten staat net als in 2012 en 2017 op plek 2. Op de lijst staan veel huidige Kamerleden. De eerste nieuwkomer komt op plek 10.
Hoofdpunten uit het SP-programma
* De euro moet worden opgeheven en de Europese Commissie ontbonden.
* Geen huurverhoging tijdens de komende regeerperiode. Er moet een ministerie van wonen komen.
* Een nationaal zorgfonds moet het huidige zorgverzekeringsstelsel vervangen.
* Een bindend correctief referendum op nationaal, provinciaal en lokaal niveau. Met een ‘volksinitiatief’ kunnen burgers zelf besluiten nemen over onderwerpen die de politiek laat liggen.
* In bedrijven met meer dan honderd medewerkers krijgen werknemers net zoveel zeggenschap als aandeelhouders.
* Tijdelijke werkvergunningen moeten uitbuiting van arbeidsmigranten tegengaan.
* De SP wil, zoals afgesproken is in Europese vluchtelingendeals, vluchtelingen verdelen over verschillende EU landen als blijkt dat zij recht hebben op asiel.
* Er moet een einde komen aan de bio-industrie. De partij wil boeren ondersteunen die diervriendelijk produceren.
Lees ook:
Lilian Marijnissen: Een beetje minder EU kan misschien ook
Arbeidsmigratie vanuit Oost-Europa moet aan banden worden gelegd. Met die boodschap en een harde campagne hoopte Lilian Marijnissen de SP-kiezer bij de Europese Verkiezingen naar de stembus te lokken. Maar uit de EU hoeft Nederland niet.
Wie snel een linkse fusie verwacht, komt bedrogen uit
Begin dit jaar kwam de linkse oppositie van SP, GroenLinks en PvdA bij elkaar. Als blok dreigden ze het kabinet het lastig te maken. Maar vergaande linkse samenwerking zit er voorlopig niet in.