Direct naar artikelinhoud
Coronaregels

Hoe motiveren we ons om ons (beter) aan de coronaregels te houden?

Een informatiebord op de Dam.Beeld ANP

De bal ligt bij de burger. Die moet weer het collectieve verantwoordelijkheidsgevoel terugvinden om zich aan de coronamaatregelen te houden, zoveel is wel duidelijk na de maatregelen die vrijdag werden aangekondigd.

Het kabinet en burgemeesters doen wel iets – in delen van het land horeca eerder sluiten en groepsgrootte op familiefeesten en bruiloften beperken – maar grepen nog niet naar veel verdergaande maatregelen die zij ook tot hun beschikking hebben.

De vraag is nu hoe die collectieve motivatie aan te wakkeren? Dat de coronacrisis zich nu al sinds maart voortsleept, helpt niet. Het ligt voor de hand dat hoe langer vrijheidsbeperkende maatregelen duren, hoe lastiger het wordt om je eraan te blijven houden. Mensen weten dat ook van zichzelf, constateerde het RIVM al in mei na gedragsonderzoek tijdens de coronacrisis dat het instituut sindsdien met regelmaat herhaalde. De anderhalve meter in acht nemen tot eind juni, dacht 80 procent van de ondervraagden in mei nog wel vol te houden. Zouden die maatregelen duren tot eind oktober, dan daalde dat naar 60 procent. Inmiddels komt eind oktober aardig dichtbij.

Overigens blijkt uit het meest recente RIVM-gedragsonderzoek onder dik 60.000 Nederlanders dat die anderhalve meter voor veel mensen een heikel punt is. Het is een stuk lastiger vol te houden dan bijvoorbeeld geen handen schudden (90 procent vindt dat (heel) makkelijk) of hoesten en niezen in de elleboog (dik 80 procent zegt: makkie).

Het gedrag van anderen

Iedereen heeft zo zijn eigen reden gemotiveerd te zijn, of juist gedemotiveerd. Neem de angst om het virus zelf op te lopen, of de angst om anderen te besmetten. Het percentage mensen dat het erg vindt om besmet te raken steeg de afgelopen maanden gestaag, concludeerde het RIVM eerder deze maand: van 55 naar 68 procent. Over of het erg is om anderen te besmetten, bleven mensen ongeveer hetzelfde denken.

Ook belangrijk voor de motivatie om de regels na te leven, is de mate waarin mensen het nut van die regels in zien. Na een dip in het vertrouwen in de noodzaak van anderhalve meter afstand houden, is dat volgens het RIVM weer terug naar het niveau van de metingen in het voorjaar. Zo’n 88 procent denkt dat de anderhalvemetersamenleving (heel) veel helpt om het virus onder de duim te krijgen. Al betekent geloven in de regels, natuurlijk nog niet dat het naleven ook altijd lukt.

En dan is er nog het gedrag van anderen. Het idee is dat iemand die in een omgeving komt waar iedereen zich keurig aan de regels houdt, zich ook beter gedraagt. En andersom. Daar zit een knelpunt, lijkt het. We vinden volgens het RIVM dat mensen in onze omgeving zich steeds minder aan de regels houden. Van collectief de schouders eronder is wat dat betreft nog geen sprake.

Lees ook 

Het kabinet zit klem in de strijd tegen het virus: duwen en trekken, of verbieden en sluiten?

Burgers die zich misschien wel aan de maatregelen wíllen houden maar er niet in slagen, vormen het grootste probleem voor het kabinet, nu het aantal besmettingen hard oploopt. Plus de druk vanuit de maatschappij en politiek die soms indruist tegen rationeel beleid.