Kroegen dicht zaait weerstand en boosheid, zonder duidelijk resultaat

Het zinderde deze week van de coronaspanning, zowel op het Binnenhof als in de Stopera. Alsof het weer april was. De oplopende cijfers lieten geen ruimte meer voor twijfel: ‘een verdriedubbeling van het aantal besmettingen in korte tijd’, aldus Mark Rutte. De premier, zijn ministers en de burgemeesters moeten ‘iets’ doen. Nieuwe maatregelen, zoals het beperken van groepen binnen en buiten tot maximaal vijftig personen en een nachtsluiting van bars en cafés, zijn vanaf zondagavond het resultaat.

“We merken in alle gesprekken dat het houden van anderhalve meter afstand lastiger wordt naarmate de avond vordert,” zei Rutte vrijdagavond op een persconferentie. “Er zijn daar grote groepen bij elkaar, dan helpt het gewoon als je zo’n maatregel neemt.” Volgens de premier zijn die grote groepen vooral ‘ingewikkeld’ bij het bron- en contactonderzoek.

Er zit wel een opvallend verschil tussen de reikwijdte van de maatregelen en de manier waarop het virus zich verspreidt. Sinds 6 juli zijn 6684 mensen besmet geraakt met Covid-19 in wat het RIVM ‘de thuissituatie’ noemt: ­moeder besmet zoon bijvoorbeeld, of student besmet huisgenoot. 1769 Mensen kregen corona van andere familieleden met wie ze geen huishouden vormden.

Het aantal besmettingen dat is te herleiden naar de horeca: 580, krap 5 procent van het totaal. En toch moet in Amsterdam en andere grote steden in cafés om middernacht de muziek uit en om 01.00 uur de deur dicht. Een ‘avondklok’, ronken de krantenkoppen en journaals, dat komt zo heerlijk daadkrachtig over.

Rottijd voor jongeren

Het idee achter de maatregelen is dat het virus zich snel onder jongeren verspreidt en die gaan veel stappen. “Voor jongeren is dit gewoon een rottijd,” erkende Rutte. Maar voor hen had hij ook een waarschuwing: “Misschien moet er de komende tijd nog een tandje bij.”

Direct stelde de Amsterdamse voorzitter Pim Evers van Koninklijke Horeca Nederland de retorische vraag of jongeren dan braaf thuis een boekje gingen lezen als de cafés dicht moeten. “Ongeloofwaardig,” concludeerde hij.

Dat is de kern van het probleem. Maatregelen moeten altijd in verhouding staan tot het doel, leert het evenredigheidsbeginsel. In de horeca rijzen de besmettingen de pan niet uit. Als de RIVM-data in een ranglijst zouden staan, eindigde de horeca op plek 7.

Rutte: “Meer dan 10 procent van de besmettingen is terug te voeren op werksituaties.” Hij riep nogmaals op om zoveel mogelijk thuis te werken, maar tanden kreeg deze waarschuwing niet.

Juist in kroegen de teugels aanhalen, lijkt weinig nut te hebben, terwijl de impact groot is. Cafés en bars zijn lang gedwongen dicht geweest. De financiële klap zijn ze nog niet te boven. Deze beroepsgroep nu weer beperken, zaait weerstand en boosheid, zonder duidelijk resultaat.

Groengebieden sluiten

Amsterdam doet ondertussen een poging om illegale feestjes te voorkomen door sommige groengebieden preventief te sluiten. Ook wordt een tipje van de sluier opgelicht richting de toekomst: de stad wil ouderen en zwakkeren weer, net als in het begin van de pandemie, op speciale uurtjes welkom heten in de bibliotheek of stadsdeelkantoren. Ook supermarkten en musea krijgen dit verzoek, schrijft burgemeester Halsema. Dit in een poging de kwetsbaren te beschermen tegen de achtelozen. Afzondering en afstand zijn immers maatregelen die zeker wel helpen, maar waar niemand naar uitkijkt.

De vraag is wat bestuurders dan wel kunnen doen om het aantal besmettingen terug te dringen. Feit blijft dat een tweede golf het land mogelijk weer platlegt, met alle gevolgen van dien. Zoals PvdA-leider Lodewijk Asscher bij de Algemene Politieke Beschouwingen afgelopen week memoreerde: de inhoud van het met Prinsjesdag gepresenteerde koffertje kan dan weer de prullenmand in.