Het kabinet zit klem in de strijd tegen het virus: duwen en trekken, of verbieden en sluiten?
Burgers die zich misschien wel aan de maatregelen wíllen houden maar er niet in slagen, vormen het grootste probleem voor het kabinet, nu het aantal besmettingen hard oploopt. Plus de druk vanuit de maatschappij en politiek die soms indruist tegen rationeel beleid.
Het kabinet worstelt met de vraag welke maatregelen het beste werken, nu het coronavirus zich opnieuw verspreidt. Dat gaat niet zonder slag of stoot, zoals de harde botsing deze week met de GGD’s laat zien. Hun voorman André Rouvout keert zich tegen de teststrategie van het kabinet. Dat wil onder druk van de Tweede Kamer docenten en zorgpersoneel voortaan voorrang geven in de teststraten. Maar de GGD’s vrezen totaal vast te lopen. Zij willen de beschikbare testen gericht blijven inzetten voor lokale uitbraken van het virus.
Deze botsing laat een dilemma zien dat het kabinet maar al te goed kent: volg je de effectiefste, wetenschappelijke strategie, of geef je toe aan maatschappelijke druk van groepen, die zich terecht zorgen maken over hun werk en de mensen met wie ze werken? Blijf je duwen en trekken, of volgt er een hard besluit en gaat de boel weer op slot? Zo ging het eerder in het voorjaar met de vroege sluiting van de scholen, terwijl het RIVM daartoe toen geen directe aanleiding zag. Zo ging het met de mondkapjes, die uiteindelijk alleen verplicht werden in het openbaar vervoer. En het dilemma blijft, zeker omdat het kabinet van plan is om de strengste maatregelen voorlopig in de kast te laten, zoals premier Rutte donderdag de Kamer liet weten. Want niemand zit te wachten op een verlenging van de economische crisis.
Volhouden is lastig, ook als je prins Constantijn heet
In die zin kan ook de vervroegde sluiting van cafés als een waarschuwing gezien worden aan burgers. Het is misschien niet de effectiefste maatregel – wat scheelt zo’n uurtje nu? – maar het is een signaal. De boodschap: het is aan ons allemaal om vol te houden, want anders... En dat is lastig, ook als je prins Constantijn heet. De broer van de koning meldde vrijdag dat hij in zelfisolatie is gegaan wegens contact met een – zo bleek later – besmet persoon. Hij twitterde: “Vraag me af of ik wel voldoende afstand gehouden heb, handen gewassen.. Denk het wel.”
Twitter bericht wordt geladen...
Dat ‘denk het wel’ is herkenbaar. Het mantra van handen wassen, afstand houden en niet naar buiten met klachten is zo vaak herhaald dat het sleets begint te raken. De meeste mensen zijn nog van goede wil, maar ja, dat zwakke vlees. Ook al zijn er uitwassen waarbij bewust regels worden geschonden, zoals donderdagavond weer een massaal studentenfeestje in een park in Leiden.
Daarmee is het tanende uithoudingsvermogen en gebrek aan motivatie van burgers het grootste probleem voor het kabinet in de strijd tegen het virus. Veel meer nog dan de paar weerspannige groeperingen als Viruswaarheid, of politici als Wilders die afwillen van de “anderhalve meterdictatuur.” Van het gedrag van burgers hangt bovendien af of de teststraten niet bezwijken.
Vooralsnog kiest de overheid meer voor de wortel dan de stok. Ook lokaal: de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb looft een hoge beloning uit aan de studentenvereniging die met het beste idee komt om corona aan te pakken. Van groot belang voor deze aanpak is de geloofwaardigheid van de overheid. Die kreeg vrijdag een knauw met de ontdekking dat sommige eerdere voorschriften – geen mondkapjes nodig in ouderenzorg – niet op ratio, maar op schaarste waren gebaseerd. De boete die minister Grapperhaus alsnog moet betalen voor zijn geknuffel op zijn bruiloft, zal daarbij niet veel helpen. Desondanks hebben de meeste burgers volgens peilingen nog vertrouwen in de crisisaanpak van het kabinet. Kennelijk ook als die aan hen blijft duwen en trekken.
Lees ook:
GGD op ramkoers met kabinet over testbeleid
De GGD’en keren zich tegen de teststrategie van het kabinet. Daarmee gaan ze lijnrecht in tegen de virusaanpak van het kabinet.