Georges-Louis Bouchez (MR): ‘Verkiezingen zouden een slecht idee zijn’
Van ongeleid projectiel tot saboteur van elke poging een regering te vormen. Georges-Louis Bouchez (MR) is de stereotypen over zijn persoon beu. ‘Vlaamse kranten lezen, het pikte soms.’
Een voorzichtige Georges-Louis Bouchez (MR), zou dat bestaan? Hij doet tegenwoordig zijn uiterste best om te tonen van wel. De MR-voorzitter en Formule 1-liefhebber kreeg de voorbije maanden de reputatie van brokkenpiloot in de Wetstraat, met straffe uitspraken in de media en tweets waarbij hij in overdrive ging. Zijn N-VA-collega en informateur Bart De Wever stelde eind juli dat hij zijn capriolen beu was. “Ik vertrouw Bouchez voor de volle 100 procent”, zei hij aan VTM Nieuws. “Om alles te doen mislukken.”
Sindsdien is Bouchez bezig met een charmeoffensief in Vlaanderen. Hij postte deze week een filmpje in het Nederlands, maar een volledig gesprek in de taal van Vondel is voorlopig nog te moeilijk. “Maar ik maak vorderingen: ik volg tot twee uur Nederlandse les per dag”, vertelt hij. “Straks zie je mij zitten in de studio’s van Terzake en VTM Nieuws.”
Tijdens het interview zal hij meerdere keren op zijn tong bijten en zich hoeden voor al te felle uitspraken over collega-politici, en al zeker over de formatie houdt hij zich gedeisd. “Ik wil anderen vooral geen munitie geven om weer alle schuld op mij te steken”, zo verantwoordt hij zich. Toch wil hij de puntjes op de i. “Ik kreeg intussen zowat alle mogelijke verwijten naar mijn kop geslingerd: ik zou niet stabiel zijn, niet weten waar ik mee bezig ben. Het enige wat ik nog niet gehoord of gelezen heb, is dat ik kleine kinderen zou hebben opgegeten. Wel, ik stel iedereen gerust: ik eet geen kinderen.”
Waarom richt u zich nu zo expliciet tot Vlaanderen?
“Ik ben een grote verdediger van België en dan is het logisch dat je ook aan de andere kant van de taalgrens van je laat horen en er ook voeling mee houdt. Het gaat verder dan een filmpje. Tegen het einde van de maand heb ik iemand in dienst die zich specifiek zal bezighouden met Vlaanderen: hij onderhoudt de relaties met de pers, met ondernemers, het middenveld, mandatarissen. Te veel partijen richten zich enkel op hun eigen taalgroep. Daar wil ik van af. Onze communicatie zal ook consequent in twee talen zijn. Al voor dat ik voorzitter werd, heb ik die ambitie uitgesproken. Die wil ik nu waarmaken. Het heeft zelfs weinig met de huidige politieke situatie te maken.”
Komaan.
“Neen, ik meen het. Wat ik natuurlijk de voorbije weken wel heb gemerkt is dat anderen ongelooflijk veel over mij praatten in Vlaanderen, terwijl ik zelf amper heb gesproken. Zo wordt er een beeld van mij geschetst door anderen. Maar, zoals we in het Frans zeggen, on n’est jamais mieux servi que par soi-même: het meeste profijt haal je uit wat je zelf doet. We moeten zelf uitleggen. Want ik moet zeggen: de Vlaamse kranten lezen, het pikte soms.”
Wat steekt er dan?
“Er wordt te veel de man gespeeld. In toppolitiek heeft iedereen een uitgesproken persoonlijkheid. Dat moet ook, anders blijf je niet overeind. Ik kan van al mijn collega’s een karakterschets beginnen te maken, maar wat schiet je daarmee op? Het gaat om de inhoud. Wat wel zo is: ik heb een duidelijke, strakke politieke lijn. Misschien schrikken sommigen dat ik niet meteen op alles ja zeg, en niet alles over mijn kant laat gaan. Zeker de voorbije legislatuur drukte de MR zich nooit zo expliciet uit, omdat we ook de eerste minister leverden en vaak in het midden van het bed lagen. We waren gerust. Het compromis dat we zochten binnen de Zweedse regering lag meestal in lijn met ons programma.”
Ook uw voorgangers Charles Michel en Olivier Chastel communiceerden veel bedaarder. U houdt er wel van om te choqueren.
(blaast) “We hebben ook gewoon een ander parcours afgelegd. Ik kom uit Mons en moest opboksen tegen Elio Di Rupo, toen nog PS-voorzitter. Dan moet je wat feller uit de hoek komen. En Henegouwen is Waals-Brabant niet. Ik leun misschien dichter aan bij het volkse liberalisme. De mensen uit Mons die op mij stemmen, dat zijn niet de grote bedrijfsleiders. Zij moeten knokken om er te geraken. Bij hen moet je er niet al te veel doekjes om winden als je iets zegt. En oké, ik ben jonger.”
“Maar nog eens: in alle dossiers zijn mijn keuzes duidelijk. Het is mijn ambitie van bij het begin om de liberale waarden duidelijk en zelfbewust in de markt te zetten. Net zoals ik steeds duidelijk wil zijn over hoe ik België zie. Maar blijkbaar passeert het zonder problemen als je zegt dat je het einde van België wil, maar wordt het je bijzonder kwalijk genomen als je zegt dat je een efficiënter land wilt, waar het Belgische niveau echt een toegevoegde waarde is.”
Dus: die staatshervorming mag De Wever op zijn buik schrijven?
“Onze standpunten zijn duidelijk: ons land moet efficiënter. We zijn niet tegen verdere regionalisering, maar ook herfederaliseren mag geen taboe zijn. Onze staatsstructuren moeten weer leesbaar worden voor de mensen. Na de coronacrisis kan daar geen twijfel meer over bestaan. Ik ben ervan overtuigd: wat Walen en Vlamingen verwachten van de overheid loopt grotendeels gelijk.”
U bent lang niet eerste Franstalige politicus die in de Vlaamse pers een ‘reputatie’ meezeult: Joëlle Milquet (cdH) was Madame Non, Didier Reynders (MR) de lepe duvel, PS-voorzitter Paul Magnette zou ‘impulsief’ en ‘onberekenbaar’ zijn.
“Wat ik betreur is dat er columnisten, journalisten en proffen over mij van alles hebben geschreven zonder me ook maar één minuutje gesproken te hebben.”
U bedoelt onder meer politicoloog Carl Devos (UGent).
“Als je een prof aan de universiteit bent, heb je toch als missie de kritische geest van je studenten aan te scherpen. Hen aan te leren dat één bron niet betrouwbaar is. Maar al te vaak worden dat soort stukken ingefluisterd door anderen. Allemaal off the record, dat spreekt. Ik verspil mijn tijd niet aan alle journalisten af te bellen en kwaad te spreken over anderen”
Alsof u zich daar nooit aan bezondigt? Het grapje in de Wetstraat is dat u daarom twee telefoons heeft: een om te lekken en een andere om te ontkennen dat u gelekt heeft.
“Maar wat zou ik dan juist gelekt hebben? Heb ik dan ook maar iets aan jullie krant gelekt? Ik stel de vraag aan elke journalist. Het antwoord is telkens neen. Trouwens, ik moet dan toch iets fundamenteel fout doen. Als je lekt, doe je dat om je eigen boodschap in de markt te zetten en er zelf goed uit te komen. Wel, ik krijg er elke dag van langs. Of ik ben een onverbeterlijke masochist, of ik ben een beetje achterlijk. Trouwens, heb je me de voorbije dagen en weken nog gehoord over de formatie?”
Voelt u zich wel lekker?
(lacht) “Neen, eerder lucide.”
Wat is er veranderd? Wie heeft u aangemaand tot zoveel beheersing?
“Ik ben niet per se voorzichtiger geworden. Als er iets is wat ik wil zeggen, dan zal ik dat ook doen. Maar als zwijgen de zaken vooruit kan helpen, dan zal ik ook zwijgen. Kijk, dat is nog zo’n karikatuur. Alsof ik altijd gas geef. Ja, ik durf voluit te gaan. Maar nooit zonder eerst na te denken. Het klopt dat ik op de grens durf gaan, maar nooit erover.”
Toen uw poging om een Arizona-coalitie te vormen mislukte, verstuurde u nog tweets bij de vleet, kwam er laat op de avond nog een persbericht. De communicatie ging in overdrive, u leek een ongeleid projectiel
“Ik kan lang zwijgen en me gedeisd houden, maar op het moment dat ik vrij kan spreken, dan ga ik voluit. Dat was een moment waarbij de mensen niet begrepen wat er aan het gebeuren was. De verwarring was compleet. Dan leg ik uit wat er volgens mij aan de hand is. En dan geef ik aan iedereen een antwoord die me vragen stelt. Ik heb nu eenmaal die energie, en ja, mijn telefoon leg ik nooit ver weg. Maar weet goed: sinds ik voorzitter ben, ben ik nooit op mijn woorden moeten terugkeren. Ik heb nooit iemand uitgesloten, nooit een coalitie afgeschreven, nooit een onderwerp afgeserveerd als onbespreekbaar. Nooit heb ik de controle verloren, nooit heeft iemand me moeten zeggen: die dag ging je toch te ver.”
U heeft wel altijd gezegd: PS en N-VA samen in regering, dat zal nooit lukken.
(kijkt betrapt) “Er is ook een verschil tussen mijn politieke analyse en wat ik wil. Wel, ik hoop van harte dat ik me vergist heb. Iedereen moet voluit de kans krijgen. De bal ligt in hun kamp. ”
Nog een verwijt: u zou te veel gehecht zijn aan de stoet ministers en de premier in de federale regering, waardoor elke vertraging u goed uitkomt.
“Maar geef dan een voorbeeld waar ik saboteerde. Op elke uitnodiging ben ik ingegaan. Heb ik PS en N-VA uit elkaar gehouden? Heb ik paars-groen tegenhouden? Ook wij willen zo snel mogelijk een regering. Denk je nu werkelijk dat het voor een eerste minister comfortabel is om iedere week het parlement te trotseren waar het iedere keer opnieuw ambras is? Er is geen meerderheid en de partijen die ons officieel steunen vanuit de oppositie, vallen ons daar evengoed aan.”
Neemt premier Sophie Wilmès (MR) dan ontslag half september, zoals ze beloofde?
“Die vraag is niet nu aan de orde. Het is nu belangrijk dat het land wordt bestuurd. We moeten snel een volwaardige regering hebben, maar het brengt weinig bij om te zeggen: over vier weken moet ze er zijn. Ik hoop dat we tegen dan weten welke partijen de nieuwe meerderheid vormen.”
Maar op die manier voedt u de geruchten dat u verder wil met Wilmès als premier. PS-voorzitter Paul Magnette is duidelijker: als we tegen dan nergens staan, volgen er verkiezingen.
“Iedereen weet dat het minderheidskabinet snel vervangen moet worden door een volwaardige regering met een ruime meerderheid. Ik dring daar ook op aan. Maar ik weet ook niet hoe de situatie zal zijn over enkele weken. Waar staan de onderhandelingen? Hoe sterk is corona nog aanwezig? Wat met de economische situatie? Verkiezingen zouden in elk geval een slecht idee zijn. In volle coronacrisis? Hoe gaan we trouwens campagne voeren? Zonder congressen, zonder dat we de mensen handen mogen geven, zelfs mogelijk zonder foldertjes. Génial. Een beetje ernstig blijven.”
Hoe zijn uw banden met Open Vld? De alliantie lijkt voor een stuk ingegeven door berekening. Met 26 zetels kunnen jullie zwaarder wegen in de onderhandelingen.
“Het is zeker meer dan dat. We organiseren samen een hele reeks activiteiten. We vieren volgend jaar de 175ste verjaardag van de liberale partij in België. Zelfs al tijdens mijn campagne als kandidaat-voorzitter zei ik al dat ik de banden met Open Vld zou aanhalen. Dat we samen de onderhandelingen zouden ingaan. Het klikt met Egbert. We willen alle twee terug naar de liberale basiswaarden. We denken vaak hetzelfde. Voor ons is het geen probleem gemeenschappelijk onderhandelingsnota’s uit te werken.”
Intussen blijken de banden met de groenen ook weer aangehaald. Jullie communiceren samen over de onderhandelingen.
“Ons communiqué is duidelijk en veel meer wil ik daar niet over zeggen. Met de groenen zijn we het eens dat we niet akkoord gaan met het communautaire luik uit de nota die informateurs De Wever en Magnette uitwerkten. Tegelijk vinden we dat ze snel duidelijkheid moeten verschaffen over met wie ze verder willen gaan.”
Is Vivaldi, een coalitie met groenen, liberalen, socialisten en CD&V, nieuw leven ingeblazen? U zou vorige week al contacten hebben gelegd met de PS.
“Natuurlijk heb ik contacten met andere partijen. Maar in dezen kan ik duidelijk zijn: ik voer geen parallelle onderhandelingen.”
Hoe zijn uw relaties met andere Vlaamse voorzitters?
“Met Joachim Coens van CD&V kan ik me uitstekend vinden. Ik kan echt doorpraten met hem. Met Meyrem Almaci (Groen) heb ik iets minder contact, maar ze is rechtuit en daar hou ik van. Met haar kan ik echt goed discussiëren. En voor de rest zijn mijn contacten met de anderen correct en professioneel.”
En met De Wever?
“Ik heb groot respect voor zijn intelligentie. Tot voor kort daagden we elkaar wel eens uit in het debat. Maar nu. (valt stil) Ik denk dat onze temperamenten erg verschillen. Als je jong bent, ben je meer optimistisch en enthousiast, je gaat voluit voor wat je staat en ... dat kan botsen. (zoekt zijn woorden, denkt lang na) Maar neen, ik ga hier echt niets aan toevoegen.”
Kom het nog goed na zijn recente uitval?
“Ik heb hem bedankt. Iedereen kent me nu in Vlaanderen, en dat na amper een half jaar voorzitterschap. Welke andere Franstalige politicus kan dat zeggen?”
U staat momenteel erg onder druk. MR valt mogelijk uit de boot bij de federale onderhandelingen, en riskeert ook uit de Waalse regering gegooid te worden.
“Ik ben zen. Ik voel geen enkele druk. Er wordt voortdurend gespind en gespeculeerd. Elke dag is het wel iets anders, de kranten staan er vol van. Maar het is zoals in het voetbal: enkel de eindscore telt. Je maakt toch geen matchverslag na 70 minuten? Die 1-0-achterstand kan nog een mooie overwinning worden in de slotfase.”