De vriendelijke Rutte is verleden tijd: hij komt vandaag met een strenge boodschap
Met een strenge boodschap zal premier Rutte waarschuwen om de coronaregels te blijven opvolgen. Het komt des te meer aan op zijn overtuigingskracht, in deze nieuwe fase van de strijd tegen het virus.
Het kabinet had het zo logisch bedacht: als de brandhaarden met het coronavirus maar direct worden uitgetrapt, houden we het virus onder controle. Tot vorige week waren premier Rutte en zorgminister De Jonge daarbij de brandweercommandanten die vol goede moed de brigade aanstuurden. Maar achter hun rug gooien omstanders brandende peuken weg, en halen de schouders op bij zoveel gesleep met brandslangen.
Hoe de Nederlanders weer bewust te krijgen van het grote brandgevaar, dat is de missie waarmee Rutte en De Jonge vervroegd terugkeren van zomerreces. Op een persconferentie zal de premier donderdag al zijn overredingskracht nodig hebben. Hij komt naar verwachting met een streng verhaal, nog niet met ingrijpende maatregelen, aldus Haagse bronnen.
Terug naar de discipline van voor de zomer
De vriendelijke toon waarmee het kabinet vorige week nog aan het land vroeg “niet te verslappen”, zal vanavond niet meer klinken. Rutte stuurde toen een motivatiespeech per Facebook het vakantievierende Nederland in. Maar nu het aantal besmettingen per week verdubbelt, is er dringend meer nodig. Het kabinet krijgt van de linkse oppositie zware kritiek onzichtbaar te zijn en gebrekkige regie te voeren. GGD’s melden dat besmette mensen domweg weigeren om mee te werken aan contactonderzoek. Het land verslapt, zoals Rutte zelf al constateerde.
De premier moet voor elkaar zien te krijgen dat hij met woorden de Nederlanders terugkrijgt bij de discipline van voor de zomer. De anderhalve meter afstand wordt te vaak niet nageleefd, wat de belangrijkste oorzaak is van het oplopende aantal besmettingen. Het RIVM, maar ook een kritische deskundige als viroloog Ab Osterhaus, dringt in deze fase aan op vooral méér voorlichting, méér handenwassen, méér contactonderzoek. Terugkeer naar de intelligente lockdown, met horeca die weer dichtgaat of andere ingrijpende maatregelen is nog niet aan de orde. Verplichte quarantaine van vakantiegangers uit risicogebieden komt er ook niet, heeft het kabinet nog maar net vorige week besloten.
De strategie van het kabinet is nog steeds dezelfde als eerder. Eén: het virus ‘maximaal onder controle houden’. Twee: de zorg niet overbelasten. Drie: kwetsbare mensen beschermen. Met nog relatief weinig ziekenhuisopnames is de situatie nog niet terug in ‘code oranje’, zoals eerst. Nu moet het kabinet voor elkaar krijgen dat Nederlanders wel de urgentie blijven ervaren, maar zonder de beelden van volle ic’s.
De belangrijkste bron van besmetting
Mogelijke nieuwe maatregelen zijn teststraten op Schiphol waar vakantiegangers zich ter plekke gratis kunnen laten testen. Zoals in Duitsland. Het kabinet heeft van het RIVM advies gevraagd hierover. Ook reizigers zonder klachten zullen dan in afwachting van de uitslag gevraagd worden thuis in isolatie te gaan, mét partner en/of gezin.
Er komen waarschijnlijk ook nieuwe, lokale maatregelen in gemeenten met veel besmettingen. Maar welke? Gaan de parkeerplaatsen bij de stranden weer dicht in dit tropische weekeinde? Moeten parkeergarages in het winkelcentrum dicht, zoals sommige experts verstandig vinden? De belangrijkste bekende bron van besmetting zijn feesten. Het kabinet kan besluiten bijeenkomsten weer aan een maximum te binden. Alleen raakt dat ook bijeenkomsten waarop iedereen zich wél aan de regels houdt.
Mondkapjes verplicht stellen, daarvan heeft het kabinet nog maar een week geleden afgezien. Dit op advies van het RIVM, die voor schijnveiligheid vreest. D66 gaf het kabinet een andere suggestie: waarom doet de premier niet een oproep om vrijwillig een mondkapje te dragen? Net zoals handen wassen ook vrijwillig is? Op de persconferentie zal donderdagavond blijken of Rutte die suggestie overneemt.
Lees ook:
Lodewijk Asscher: Het kabinet toont geen leiderschap bij de mondkapjesdiscussie
Het Nederlandse coronabeleid is bij oplopende besmettingen te vrijblijvend, en het kabinet te onzichtbaar, vindt PvdA-fractievoorzitter Lodewijk Asscher. Hij wil nieuwe discussie over verplichte mondkapjes.
Hoe burgemeester Aboutaleb de oppositie aanvoert
PvdA-burgemeester Ahmed Aboutaleb dwong bij het kabinet af dat hij mondkapjes mag verplichten in Rotterdam. Het was deze week Aboutaleb die de oppositie tegen het kabinet aanvoerde. Als langstzittende burgemeester van een grote stad is hij een factor om rekening te houden.