Historisch bezoek Amerikaanse minister aan Taiwan leidt tot nieuwe ruzie tussen China en VS

Als minister is Alex Azar de hoogste regeringsambtenaar die het eiland bezoekt sinds Washington en Beijing in 1979 diplomatieke betrekkingen herstelden. Een cruciale Chinese voorwaarde destijds was dat de VS zich zou houden aan het zogenoemde Een-Chinabeleid, wat in de praktijk in de ogen van Beijing neerkomt op het volledig negeren van Taiwan. Maar Taiwan gedraagt zich sinds het einde van de Chinese burgeroorlog begin vorige eeuw als een onafhankelijk land. China is vastbesloten het eiland terug te krijgen mocht Taiwan formeel de onafhankelijkheid afkondigen, desnoods met militair geweld. 

Opeenvolgende Amerikaanse regeringen zagen af van hoog officieel bezoek omdat dit gegarandeerd Chinese toorn opwekt, maar de regering-Trump heeft met die traditie gebroken. Door Chinese druk is Taiwan een internationale paria geworden. Tijdens de pandemie mocht het eiland, ondanks een Amerikaanse lobby voor een uitnodiging voor Taiwan, niet eens aanschuiven bij de vergadering van de Wereldgezondheidsraad, het belangrijkste politieke orgaan van de Wereldgezondheidsorganisatie. 

Model van coronabestrijding 

Ondanks het feit dat Taiwan er alleen voorstaat en de verwevenheid van de Taiwanese en Chinese economie, heeft het eiland met strenge maatregelen het coronavirus in bedwang gehouden. Door in het eerste stadium intensief te testen en contactonderzoek te doen heeft Taiwan slechts zeven doden en 47 bevestigde gevallen. Daarom prijst de Amerikaanse regering het eiland als een model van coronabestrijding – Azar wil in Taiwan bespreken hoe de VS meer kanalen kan aanboren om aan medische goederen te komen. 

Het bezoek is ook een belangrijk politiek signaal aan Amerikaanse politici dat president Donald Trump wel degelijk werk maakt van zijn eigen nieuwe wet uit 2018, die Amerikaanse overheidsfunctionarissen tot het hoogste niveau aanspoort Taiwan te bezoeken. Tot dusver heeft Washington geen topambtenaren naar Taipei gestuurd, omdat Trump Beijing niet op de kast wilde jagen terwijl de onderhandelingen over de handelsoorlog nog gaande waren. Om die reden zijn  Amerikaanse wapenleveranties aan Taipei, een andere steen des aanstoots voor Beijing, vorig jaar enkele maanden uitgesteld. 

Zeker nadat de verhoudingen tussen de VS en China de afgelopen maanden zijn afgetakeld door conflicten over een groot aantal onderwerpen, zoals handel, mensenrechten, spionage en de covid-19-pandemie, trekken de VS zich veel minder aan van de Chinese woede, die elk gebaar dat lijkt op officiële erkenning van Taiwan als natie oproept.

Steun Taiwanese democratie

Azars bezoek, dat later deze week plaatsvindt, wordt niet alleen neergezet als erkenning van Taiwans ‘wereldwijde leiderschap op het gebied van gezondheid’, maar vooral als steun voor de Taiwanese democratie. Dat Azar een ontmoeting heeft met de Taiwanese president Tsai Ying-wen is Beijing een gruwel. Tsai is afkomstig uit een onafhankelijkheidspartij. Sinds zij in 2016 president werd, heeft China het aantal militaire oefeningen in de Straat van Taiwan – de zeestraat tussen China en Taiwan – opgevoerd en vrijwel alle contacten met Taipei stopgezet.

China heeft het bezoek van Azar scherp veroordeeld en zegt dat de VS de ‘regionale stabiliteit en vrede’ in gevaar brengen. Chinese analisten voorspellen een toename van het toch al forse aantal militaire oefeningen. De Taiwanese overheid is in de wolken met het bezoek van Azar, die al enkele jaren bekendstaat als pleitbezorger voor een Taiwanees lidmaatschap aan de WHO.