Groene aanslag en vogelpoep: fraai staat de Verzonken Toren er niet meer bij

Kijkend naar het kunstwerk zie ik emmers, harde borstels, en flacons groene zeep. Hij mag weleens schoongemaakt worden, die toren.

Groene aanslag en vogelpoep nemen het kunstwerk Verzonken Toren langzaam over. En na het schrobben naar de verfwinkel, want de toren kan wel een nieuwe laag gebruiken.

Kortom: heel fraai staat Verzonken Toren er niet bij. Zou het gevaarte al 33 jaar niet zijn schoongemaakt? Zo lang staat de toren al in het water van de Ringvaart, ter hoogte van Transvaalkade 103.

Het kunstwerk van beeldhouwer, omgevingskunstenaar én winnaar van de Prix de Rome Rik van Dolderen (1958) werd in 1987 te water gelaten. De metershoge toren staat op een betonnen constructie, en om een deel van de toren een gebogen muur. Tegen die muur nestelen vaak vogels.

‘De gekantelde vorm van voet en muur harmoniëren met de zijgevels van de woningen waar de toren op uitkijkt. De maker beschrijft zijn kunstwerk als ‘een architectonisch fragment, als exponent van de verstilde stedelijkheid die voelbaar is in de aangrenzende wijk’,’ lees ik op de site Buitenkunst Amsterdam.

Van Dolderen liet zich inspireren door de ­Italiaanse architect Aldo Rossi (1931-1997), die lokale, architectonische elementen in zijn eigen werk verwerkte, of zoals ergens deftiger staat beschreven; Van Dolderen maakte ‘gebruik van beeldelementen die verwijzen naar een stedelijke context’. 

Verzonken Toren, leert nader onderzoek, markeert zo’n beetje een scheidslijn in het werk van Van Dolderen. Want na 1988, beïnvloed door een reis naar Japan en door de ideeën van Roland Barthes en Paul Virilio, veranderde zijn werk. Sinds die tijd spelen aspecten als beweeglijkheid, schijnbare gewichtloosheid en transparantie een belangrijke rol’.

Kijk naar het prachtige Lamellenhek van Van Dolderen dat in 1993 in Slotervaart werd neergezet. Daarmee vergeleken is Verzonken Toren een plomp geval. Maar het heeft toch wel iets, zo’n toren middenin het water. Toch?

Naast de spits zit een duif. Meer duiven vinden de toren een fijne plek. Dit tot ongenoegen van de buurtbewoners die een paar jaar geleden bij de gemeente aanklopten. De duiven zorgden voor overlast. Maar de toren zag er ook niet meer uit, vonden ze. Of het vervangen kon worden. De gemeente ging onderzoeken ‘welke kunsthistorische waarde’ het nog had. En of het gerestaureerd of verwijderd zou worden.

Gelukkig staat de toren er nog, want als we deze beelden ook al omver gaan trekken… Maar een restauratiebeurt zou niet misstaan.