Mysterieuze dood skigroep Oeral opgelost na meer dan 60 jaar
Ruim zestig jaar na de mysterieuze dood van een groep langlaufers in de Oeral hebben de Russische autoriteiten een nieuwe, ultieme verklaring voor het drama gepresenteerd. Een lawine is verantwoordelijk geweest voor de tragedie op de Djatlovpas in 1959, waardoor negen sportieve avonturiers omkwamen.
Uit onderzoek is duidelijk geworden dat ze gehaast hun tenten hebben verlaten, na die te hebben opengesneden, om 50 meter verderop onder een overhangende rots dekking te zoeken tegen de schuivende sneeuwmassa. Door het slechte zicht konden ze daarna de weg naar hun bivak niet terugvinden en bevroren ze bij een temperatuur van min 40. “Het was een heroïsche strijd. Er heerste geen paniek, maar onder die omstandigheden hadden ze geen schijn van kans,” zei officier van justitie Andrej Koerjakov zaterdag tegen persbureau RIA Novosti.
In ondergoed
Het Djatlovpasincident, het speelt op een bergpas aan de oostkant van ‘Dode Berg’ in het noordelijke del van het Oeralgebergte, was in 1959 geruchtmakend. Van een groep van tien skiërs (acht mannen en twee vrouwen en bijna allemaal studenten of afgestudeerden van van het toenmalige Polytechnisch instituut van de Oeral (UPI), nu de Staats-Technische Universiteit van de Oeral) kwam er maar eentje terug. Door lawines en plotselinge, extreme, weeromslag waren er wel vaker ongelukken voorgekomen in het onherbergzame gebied. Maar wat de groep overkwam waarover de 23-jarige student Igor Djatlov de leiding had, was toch bijzonder.
Want een aantal leden van de geteisterde expeditie werd honderden meters van het tentenkamp dood en bevroren gevonden aan de rand van een bos, alleen gekleed in hun ondergoed. Bij een ander die weer wat verder lag, ontbrak de tong. Twee maanden later werden de resterende vier laatste lichamen gevonden onder een dikke sneeuwlaag. Deze lijken droegen gek genoeg de kleren van de andere expeditieleden die eerder waren gevonden. Op die kleding zou straling zijn gesignaleerd en de lichamen vertoonden zwaar letsel aan het hoofd en in de borst. Volgens de Sovjet-autoriteiten van toen zouden de slachtoffers na een lawine door onderkoeling zijn gestorven. De zaak werd daarom na drie maanden gesloten.
Vliegende lichten
Niet lang daarna begonnen de eerste complottheorieën de ronde te doen, lang voordat er sociale media waren. Omdat de toegang tot het gebied drie maanden lang werd verboden dachten steeds meer mensen dat er iets niet klopte. Vooral omdat een andere groep studenten die in de buurt was beweerde vliegende lichten te hebben gezien. Er werden net als in Roswell verbanden werden gelegd met UFO’s en doofpotten.
“Nog altijd vragen familieleden, de media en het publiek onze onderzoekers de waarheid te vinden,” aldus aanklager Andrej Koerjanov. “Mensen maken er geen geheim van dat ze denken dat de waarheid wordt achtergehouden.” De aanklager onthulde dat een aantal van de zware verwondingen toch heus post-mortem was ontstaan. Mogelijk als gevolg van de extreme kou (min 30 graden) in het gebied.
Maar de mythevorming is sterk. Nabestaanden verklaarden destijds dat de haren en de huid van hun dierbaren bizar oranje en grijs gekleurd waren. Dat zou met nucleaire besmetting te maken hebben gehad, volgens complotdenkers. Het drama speelde midden in de Koude Oorlog waarin Russen en Amerikanen allerlei wapens testten. Misschien had de groep van Djatlov wel domme pech in een geheim militair testgebied te zijn beland. Maar de meest logische verklaring zou volgens experts toch zijn dat de expeditie in een lawine terecht en dat geschrokken overlevenden totaal verward hulp gingen zoeken. Een bekend fenomeen daarbij is onderkoeling (‘hypothermie’), wanneer de geshockte slachtoffers zich zelfs uitkleden in ijskoude omstandigheden omdat ze in hun verwarring denken dat ze het te warm hebben. Daarna is het dan snel afgelopen.
Lawine
Om een eind te maken aan de vele speculaties werd vorig jaar besloten het onderzoek te heropenen en alle mogelijkheden nog eens onder de loep te nemen. Koerjakov vertelde dat zelfs experimenten zijn gedaan om de situatie en de kou van 1959 na te bootsen. De conclusie moet zijn: een lawine. Discussie voor eens en voor altijd gesloten. Hoewel enkele nabestaanden meteen lieten weten ook deze laatste versie niet te geloven.
Over de mysterieuze gebeurtenissen in de Oeral zijn diverse boeken, films en documentaires verschenen. De Nederlandse schrijver Olivier Willemsen liet zich er door inspireren en publiceerde in 2018 een roman over het mysterie getiteld: ‘Roza’.