Direct naar artikelinhoud

Interne verkiezing levert nog geen lijsttrekker op bij het CDA

De lijsttrekkersverkiezing bij het CDA heeft in de eerste ronde geen winnaar opgeleverd. Hugo de Jonge kreeg 48,7 procent van de stemmen, Pieter Omtzigt 39,7 procent en Mona Keijzer 11,6 procent.

Mona Keijzer, Minister Hugo de Jonge en Pieter Omtzigt na afloop de bekendmaking van de eerste stemmingsronde voor de lijsttrekkersverkiezing van het CDA.

Met de zaterdag in Den Haag gepresenteerde uitslag haalde geen van de CDA-kandidaten meer dan 50 procent, nodig om in een keer te winnen. Keijzer valt nu af voor de tweede ronde, waarvan de uitslag aanstaande woensdag bekend wordt. Van de ruim 40 duizend CDA-leden bracht ongeveer twee derde zijn stem uit (66,2 procent). Keijzer riep na de bekendmaking haar kiezers op nu op Omtzigt te stemmen.

Voor Hugo de Jonge (42), vicepremier en minister van Volksgezondheid, is de uitkomst ronduit een teleurstelling. Vrijdag na afloop van de ministerraad zei hij nog: ‘Ik zet er een goede fles wijn op dat het morgen al lukt.’ Hij moet het nu opnemen tegen het als vasthoudend bekendstaande Kamerlid Pieter Omtzigt (46), die zich onverwacht kandideerde en nu de grote verrassing van deze verkiezing blijkt.

Mona Keijzer (51), staatssecretaris van Economische Zaken, stak haar ambitie om lijsttrekker van het CDA te worden nooit onder stoelen of banken. In 2012 verloor zij een interne strijd van Sybrand Buma. Zij was daarna zowel in 2012 als in 2017 nummer 2 op de lijst en haalde veel voorkeurstemmen.

Toch was zij in tussentijdse peilingen steeds de minst populaire kandidaat. Met haar campagneslogan ‘Wees wijzer, stem Keijzer’ belandde zij op de derde plaats. Een vierde kandidaat, Kamerlid Martijn van Helvert, trok zich al snel terug uit de interne verkiezing. 

Uitslag nu woensdag

CDA-leden kunnen nu tot dinsdagochtend 12 uur kiezen tussen De Jonge of Omtzigt. De uitslag wordt dan een dag later bekendgemaakt. De stemming in de eerste ronde zou aanvankelijk donderdag al zijn afgerond, maar moest over nadat problemen met het digitale stemsysteem waren geconstateerd.

Op sociale media werd dat uitgelegd als een voordeel voor De Jonge. Uit een woensdag gepresenteerd onderzoek van I&O Research bleek dat De Jonge na premier Rutte ‘electoraal de beste papieren’ heeft. Dat had CDA’ers kunnen verleiden om bij het overdoen van hun stem alsnog voor De Jonge te kiezen, maar dat is kennelijk niet gebeurd.

De Jonge is ook de favoriet van veel CDA-prominenten, onder wie Buma – nu burgemeester in Leeuwarden – en minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid). De vicepremier ziet het CDA als klassieke bestuurderspartij in het midden van het politieke spectrum. Hij wil in een toekomstig kabinet niet samenwerken met Forum voor Democratie. Wel wil hij, net als VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff, een open debat over bevolkingspolitiek.

Hoekstra haakte af

Aanvankelijk leek de lijsttrekkersstrijd te zullen gaan tussen De Jonge en Wopke Hoekstra (44), voormalig senator en nu minister van Financiën. Maar Hoekstra zag uiteindelijk tot veler verrassing van deelname af. Hij zei zelf al lang te hebben getwijfeld en zich meer bestuurder dan politicus te voelen.

De vraag die zich nu aandient, is naar wie in de nieuwe ronde de stemmen zullen gaan die Keijzer nu kreeg. Zelf geeft zij Omtzigt als stemadvies. Als hij inderdaad haar stemmen incasseert en woensdag wint, krijgt de bestuurderspartij een meer volkse leider die de kwetsbare burger wil behoeden voor een almachtige overheid. Omtzigt was het afgelopen jaar, samen met SP-Kamerlid Renske Leijten, vooral het politieke gezicht in de strijd tegen onrechtmatigheden bij de belastingdienst.

Voor de partijtop zou winst van Omtzigt, die ook geldt als onvoorspelbaar en onstuurbaar, een pijnlijke uitkomst zijn. De partij is dan in korte tijd twee kroonprinsen kwijt. Het zal leiden tot een nieuwe discussie over de partijkoers.

LEES OOK

Maandagavond organiseerde het CDA een debat tussen de drie kandidaten in Utrecht. Het bleef onderling beleefd. U leest hier het verslag terug.

De CDA-top probeerde hem weg te werken, nu wil Pieter Omtzigt de partij zelf leiden
Pieter Omtzigt was ooit een backbencher die bruut terzijde werd geschoven door de CDA-partijtop. Na een wonderlijke wederopstanding is hij nu in de race voor het lijsttrekkerschap. ‘Pieter gaat een eind komen.’

Lek in stemsysteem
De verkiezing van een nieuwe CDA-lijsttrekker liep twee dagen vertraging op. Het digitale stemsysteem bleek kwetsbaar voor manipulaties. Na ontdekking daarvan nam het CDA het zekere voor het onzekere: de leden moesten opnieuw stemmen.