Het virus grijpt wereldwijd steeds onbeheersbaarder om zich heen
Het aantal coronabesmettingen wereldwijd blijft maar stijgen. Daarmee stijgt ook de kans dat het virus weer terugkeert in landen waar het nu bedwongen lijkt.
Je zou zomaar denken dat het ergste leed geleden is, als je in Nederland om je heen kijkt. De horeca en de scholen zijn weer open, het aantal nieuwe besmettingen blijft laag en in de buurlanden is het beeld ongeveer hetzelfde.
Dat dachten ze in Australië ook. Daar leek de uitbraak zelfs nog beter onder controle dan in Nederland.Toch flakkerde het virus er weer op, en kregen de vijf miljoen bewoners van Melbourne deze week te horen dat ze weer terug in lockdown moeten, mogelijk voor zes weken.
Regionale uitbraken
Nu was het wel voorzien dat regionale uitbraken zich blijven voordoen, en dat die af en toe agressief maatwerk vereisen. Maar wie uitzoomt, en de blik op de wereld als geheel richt, ziet een verontrustende ontwikkeling: in de grootste delen van de wereld is geen sprake van periodiek opflakkeren van een paar vuurtjes, maar van een aanzwellende bosbrand, die steeds oncontroleerbaarder om zich heen grijpt.
"De uitbraak versnelt zich en we hebben de piek van de pandemie duidelijk nog niet bereikt”, waarschuwde Tedros Adhanom Ghebreyesus, de baas van de Wereldgezondheidsorganisatie, deze week. Het aantal nieuw vastgestelde coronabesmettingen stijgt wereldwijd weer hard, na een pas op de plaats in april en de eerste helft van mei. Destijds leek de pandemie zich iets te stabiliseren, en bleef het aantal nieuwe gevallen steken op zo’n 85.000 per dag. Inmiddels stijgt dat aantal weer hard door, en is de grens van 200.000 vastgestelde besmettingen per dag geslecht. Ook het dodental kruipt weer gestaag omhoog.
12 miljoen mensen met Covid-19
Er zijn nu ruim 12 miljoen mensen gediagnosticeerd met Covid-19, het aantal doden ligt op ongeveer 550.000. De werkelijke aantallen zijn veel hoger, omdat er in grote delen van de wereld nog altijd een gebrek aan testmaterialen is, en lang niet alle corona-doden als zodanig geregistreerd worden.
Als je het regionaal bekijkt, dan ligt de grootste brandhaard op dit moment in Noord- en Zuid-Amerika, met de Verenigde Staten en Brazilië als absolute koplopers. In de VS heropenden veel staten hun economie op het moment dat de eerste golf nog niet bedwongen was, en daar stijgt het aantal besmettingen inmiddels weer explosief.
India in top drie besmettingen wereldwijd
Dagelijks kwamen er in India de afgelopen week meer dan 20.000 nieuwe coronabesmettingen bij. Het land staat nu in de top drie van landen met de meeste positief geteste mensen. Toch is het ook weer niet zo ernstig als in de VS en Brazilië, die op de eerste en tweede plaats staan.
India heeft rond de 750.000 besmettingen en dat is nog altijd laag op een bevolking van 1,3 miljard mensen. Per miljoen inwoners zijn dat 580 mensen. Wereldwijd ligt dat gemiddelde op 1400 besmettingen per miljoen mensen, in de Verenigde Staten is het 9400 en in Nederland 2900. Ook de 20.000 doden in India, of zo’n 14 mensen per miljoen inwoners, is relatief laag.
Natuurlijk wordt - net als in veel andere landen - lang niet iedereen getest. Ook is het zorgelijk dat er nog geen daling zit in het aantal nieuwe gevallen en doden per dag. Dit komt doordat de strenge lockdown, die eind maart is ingevoerd, op veel pekken al behoorlijk is versoepeld.
Rechts-populisten
De epidemie in de VS en Brazilië wordt in de hand gewerkt door twee staatshoofden, Trump en Bolsonaro - rechts-populisten die vanaf het begin twijfel zaaiden over de ernst van de ziekte, en die de bestrijding ervan politiseerden. De andere twee grote brandhaarden, India en Rusland, staan eveneens onder leiding van rechts-populisten. De vier landen vertegenwoordigen 26 procent van de wereldbevolking, maar zijn goed voor 52 procent van de vastgestelde coronabesmettingen.
Ook de Russische president Poetin en premier Modi van India krijgen soms het verwijt dat ze politiek en pandemie niet altijd gescheiden houden. Evengoed hebben beiden de ernst van Covid-19 nooit gebagatelliseerd; de lastige logistiek van een lockdown in een uitgestrekt land lijkt daar een belangrijker factor. Zo kondigde India volgens critici de lockdown te abrupt en te snel af, en versoepelde het land daarna ook weer te snel.
Eeuwig in lockdown
Maar zeker een relatief arm land als India kan zich niet veroorloven om eeuwig in lockdown te blijven. Landen moeten op een gegeven moment een afweging tussen kosten en baten maken. Dat geldt ook voor veel landen in Afrika, waar volgens de Wereldgezondheidsorganisatie een ‘stille epidemie’ dreigt. Het zicht op de omvang ervan wordt bemoeilijkt doordat testcapaciteit een groot probleem is, en doordat veel landen er andere problemen aan hun hoofd hebben.
Coronacrisis zorgt ook voor nieuwe hongercrisis
De coronacrisis kan ook tot een nieuwe hongercrisis leiden, waarschuwt OxfamNovib in een rapport dat donderdag verschijnt. De gevolgen van de pandemie kunnen de situatie verergeren in gekende ‘honger-hotspots’ zoals Jemen en Venezuela, waar Covid-19 de laatste druppel is voor veel mensen, maar ook voor nieuwe problemen zorgen in landen als Brazilië en India, waar stijgende werkloosheid de bestaanszekerheid van veel mensen in gevaar brengt. “Tegen het eind van het jaar kunnen 12.000 mensen per dag aan honger overlijden, mogelijk meer dan aan de ziekte zelf.”
De Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwde deze week bovendien dat in grote delen van de wereld de sterfte aan aids kan toenemen als gevolg van de pandemie. In 24 landen zijn de voorraden van aids-medicijnen bijna op, en de coronacrisis zorgt ervoor dat de internationale aanvoer in de knel is gekomen. De landen herbergen in totaal 8,3 miljoen mensen die afhankelijk zijn van de medicatie.
Bang zijn
Zo stopte Tanzania twee maanden geleden helemaal met het rapporteren van besmettingscijfers. Volgens president Magufuli is het land, dankzij gebeden, inmiddels coronavrij. Buurlanden als Kenia geloven daar niets van,en vrezen dat het effect van hun met pijn en moeite doorgevoerde lockdowns weer teniet wordt gedaan door besmettingen vanuit Tanzania.
Dat is eigenlijk waar alle landen ter wereld die hun curve succesvol plat hebben geslagen bang voor moeten zijn. In Europa ontwikkelt de Balkan zich momenteel tot een nieuwe bron van besmettingen. In Australië hebben ze, dankzij het ontbreken van landsgrenzen, goed zicht op wie er allemaal binnenkomt. Toch lijkt de nieuwe uitbraak in Melbourne veroorzaakt door internationale reizigers die zich niet aan hun verplichte quarantaine hielden en hun hotel verlieten. In de corona-pandemie blijkt zelfs Australië geen eiland.
Israël sluit cafés en sportscholen na opleving virus
In Israël moesten deze week onder meer cafés, nachtclubs, sportscholen en zwembaden de deuren weer sluiten. De regering had de nieuwe maatregelen lang uitgesteld, maar besloot maandag toch in te grijpen. Restaurants en gebedshuizen blijven voorlopig nog wel open, al mogen daar nog maximaal twintig personen tegelijk samenkomen.
De restricties volgen op een tweede opleving van het virus, die inmiddels ernstiger is dan de eerste uitbraak. Het aantal nieuwe besmettingen liep de afgelopen weken op tot meer dan duizend per dag.
Tot enkele weken geleden gold het Israëlische beleid nog als een voorbeeld voor andere landen. Na een vroege en strenge lockdown kwamen er halverwege mei nauwelijks meer nieuwe patiënten bij, en bleef het aantal doden steken op iets boven de driehonderd. Maar een snelle en vrijwel volledige hervatting van het openbare leven, inclusief scholen en de horeca, eist nu zijn tol.
Volgens experts komen de nieuwe maatregelen te laat en heeft de regering intussen onvoldoende geïnvesteerd in het opsporen en isoleren van patiënten. Premier Netanyahu spreekt inmiddels van een ‘noodsituatie’ en zegt dat het land nog slechts één stap verwijderd is van een nieuwe totale lockdown.
Lees ook:
Hekken rond de wijk: corona én het nieuwe coronabeleid treffen vooral de armsten
De nieuwe, slimme lockdown in het Verenigd Koninkrijk dreigt de kwetsbaarste en armste inwoners nog verder in isolement te duwen.