Direct naar artikelinhoud

J.K. Rowling tekent open brief tegen ‘afrekencultuur’

 Zo’n 150 schrijvers en academici, onder wie Harry Potter-auteur J.K. Rowling, schrijver en essayist Salman Rushdie en schrijver en dichter Margaret Atwood, keren zich in een open brief tegen wat zij zien als een afnemende tolerantie in het publieke debat. 

Harry Potter-auteur J.K. Rowling.Beeld Hollandse Hoogte / AFP

De breed gevoelde behoefte om af te rekenen met sociale ongelijkheid en rassenongelijkheid, dreigt volgens de ondertekenaars uit te lopen in een cultuur waarbinnen voldoen aan de norm belangrijker is dan een vrije uitwisseling van meningen en ideeën. De brief werd dinsdag gepubliceerd in Harper’s Magazine.

Ondertekenaar J.K. Rowling was onlangs het middelpunt van controverse op sociale media nadat zij een bericht op Twitter had gezet dat door veel gebruikers van het platform als discriminerend naar transgenders werd gezien. Dat kwam Rowling op kritiek van onder anderen Harry Potter-acteurs Daniel Radcliffe en Emma Watson te staan.

De ondertekenaars van de open brief vinden dat de cultuur van het ‘afrekenen’ zorgt voor minder tolerantie van standpunten die afwijken ten opzichte van ‘ideologische conformiteit’, ofwel de norm. ‘De vrije uitwisseling van informatie en ideeën, het levensbloed van de liberale samenleving, wordt elke dag steeds meer afgeknepen,’ aldus de ondertekenaars, onder wie ook de Amerikaanse academicus Noam Chomsky en de Russische schaakgrootmeester Garri Kasparov.

Twitter bericht wordt geladen...

Onhandige vergissingen

In de brief wordt verder een opsomming gemaakt van wat de ondertekenaars zien als een inperking van de vrijheid van meningsuiting. Zo worden volgens de brief redacteuren ontslagen voor controversiële stukken, mogen journalisten over bepaalde onderwerpen niet schrijven en worden leidinggevenden van organisaties weggestuurd om wat soms ‘slechts onhandige vergissingen’ zijn. 

De ondertekenaars juichen de recente protesten tegen racisme en voor meer gelijkheid toe, schrijven zij. Ook noemen ze de Amerikaanse president Donald Trump ‘een reëel gevaar voor de democratie’ en vinden dat het verzet tegen Trump zichzelf niet moet ondermijnen door ‘dogma en dwang’.

Veel ondertekenaars werden in sommige landen de mond gesnoerd, onder meer door verboden op hun literaire werken. Voorbeelden zijn de in Syrië verbannen romans van de Syrische auteur Khalid Khalifa, waarin kritiek op de regering wordt geuit. Ook Salman Rushdie’s boek De duivelsverzen is in meerdere landen verboden.

Rushdie geldt als voorvechter van het vrije woord sinds hij vogelvrij werd verklaard door de Iraanse geestelijke Khomeini. In De duivelsverzen zou hij de profeet Mohammed hebben beledigd, vonden veel fundamentalistische moslims.