In Virus Verhalen krijgt ook de verveling alle ruimte

Eigenlijk zou je de podcast Virus Verhalen van NPO Radio 1 niet nu moeten luisteren, maar over een aantal jaar, als de coronacrisis geschiedenis is. Dan geldt deze serie ongetwijfeld als een interessant, authentiek document over hoe gewone burgers in 2020 hun dagelijks leven probeerden voort te zetten, ondanks alle beperkingen.

Maar nu we allemaal in hetzelfde schuitje zitten – al mogen we sinds kort ietsje meer – is het misschien wat saai een aflevering van 20 minuten uit te luisteren over hoe iemand haar eenzame oma moed inpraat. En bij het verhaal over een te vroeg geboren baby vraag je je af: hoe anders was dit op zich indrukwekkende verhaal geweest als er geen virus rondwaarde? De baby – net uit de couveuse – heeft er eigenlijk alleen maar baat bij dat mensen nu op afstand blijven. Een verkoudheid is voor hem immers al levensgevaar.

Gelukkig hoor je soms ook echte slachtoffers, bij wie Covid-19 is vastgesteld. „Ik heb een nacht op de grond gelegen”, vertelt een herstellende vrouw. „Ik dacht dat ik doodging, omdat ik me zo, zo ongelooflijk slecht voelde. In mijn hele lijf was geen stukje meer dat geen pijn deed.” Dit zijn de ervaringen die hard binnen moeten komen, maar omdat de podcast zo eindeloos voortkabbelt luister je daar soms overheen.

De informatiedichtheid is vaak zó laag en de verhalen zó particulier dat het moeilijk is je aandacht erbij te houden. Over hoe de een nu elke dag lekker in de zon zit, en de ander een manier heeft gevonden om veilig een winkelwagentje te duwen. Soms voelt de podcast alsof je op een verjaardag bent waar de gespreksstof op is. Dan opeens is daar die foute oom, die toch nog voor vuurwerk zorgt. „Ik ben helemaal in de war omdat ik al dagen binnen zit”, horen we zo’n man zeggen. „De wereld is een soort tv geworden. Ik ben heel erg een complotdenker en vanaf dag één dacht ik al: dit is niet helemaal een natuurlijk ding. Ik weet niet hoe je zoiets organiseert, maar mocht ik morgen doodgaan, dan ben ik niet gedood door een of ander virus. Dan ben ik doodgemaakt, omdat ik dingen zeg.”

Vraag daar nou op door, denk je dan. Van welk onguur blog haalt die man zijn informatie? Kan de NPO hem niet wat tegenspraak bieden, alleen al om te voorkomen dat luisteraars meegaan in zijn theorie? Maar dan zitten we alweer ergens anders, in het huis van een bekakt pratende schrijver, die de hele dag „in zijn beeldscherm zit te staren”. Eigenlijk de perfecte tijd om een boek te schrijven, erkent hij, maar „als het moment dan daar is, ga je het toch niet doen.” Tja, een writer’s block in de lockdown, dat is natuurlijk ook een soort crisis.

Een aantal mensen komt in latere afleveringen weer terug, zoals dokter Renske (die het in haar Drentse praktijk eigenlijk best rustig heeft) en de visser die zijn vangst nu moeilijk kwijt kan aan restaurants. Die herhaalbezoeken laten zien hoe rap we ons aanpassen aan het ‘nieuwe normaal’. Wat nog mist is een verhaal van een ondernemer die zijn restaurant of kapperszaak failliet zag gaan. Dat leed schreeuwt om afleveringen.

De meeste geïnterviewden blijven passanten, die iets meedelen over hoe zij zich behelpen. De vrees voor de onzichtbare vijand hangt als nevel om hun woorden. Zo is Virus Verhalen de gewoonste podcast ooit geworden. De afleveringen zitten dicht op de beleving van de niet-besmette meerderheid die er in loondienst ook financieel gezien (nog) niet op achteruit ging. „Tegelijkertijd beangstigend en oersaai”, zoals de Franse schrijver Michel Houellebecq de coronacrisis onlangs beschreef. „De epidemie mocht dan over de hele wereld elke dag duizenden slachtoffers maken, ze wekte toch de merkwaardige indruk een non-event te zijn.” Misschien zit daar juist de kracht van deze productie. Deze podcast geeft weer hoe het werkelijk is.