Het vrouwehart is geen vrouwelijk mannehart, leert Hella de Jonge ons

Ter afleiding dan maar gekeken naar die documentaire over hartproblemen bij vrouwen, van Hella de Jonge. Ai ai ai, zoveel kritiek op medisch specialisten in deze tijden van Santa Zorg: het voelde bijna ongepast.

Maar ‘De slag om het vrouwenhart’ vraagt aandacht voor een belangrijke queeste: erkenning voor het feit dat hartinfarcten bij vrouwen vaak met ­andere symptomen gepaard gaan dan bij mannen. Toch is het mannelijke ziektebeeld de norm. Medische studieboeken geven nog altijd eenzijdige informatie, stelde de documentaire. En dat terwijl Aletta Jacobs een eeuw geleden al constateerde dat er zoiets bestaat als een vrouwehart. Waar het mis gaat? Zoals bij zo veel ziektebeelden wordt het medisch onderzoek vooral uitgevoerd met mannelijke proefpersonen, want die kunnen niet per ongeluk zwanger zijn of met hormonale schommelingen de resultaten verstoren.

“Maar wij zijn geen vrouwelijke mannen, wij zijn vrouwen”, aldus car­dioloog dr. Harriette Verwey, net als hoogleraar Angela Maas pleitbezorger voor genderbewuster diagnosticeren. Zo is inmiddels duidelijk dat ongeschonden bloedvaten bij vrouwen niet hoeven te betekenen dat er niets aan de hand is. En die olifant die op de borst staat te stampen bij een infarct? Bij vrouwen laat die het vaak afweten. Zij zijn ook steeds vaker onder de zestig jaar als de klap komt, iets waar weinig huisartsen blijkbaar op rekenen.

Hella de Jonge gaat de confrontatie aan met een van die specialisten

Hella de Jonge maakte deze film, omdat geen specialist iets kon met haar aanhoudende pijnklachten, tot ze zichzelf op een dag terugvond op de afdeling hartbewaking. In de film gaat ze de confrontatie aan met een van die specialisten. Deze reumatoloog vroeg tijdens het consult aan De Jonge hoe haar jeugd was geweest en bij het horen over ‘getraumatiseerde Joodse ouders’ trok hij snel zijn conclusie: de klachten waren vast psychosomatisch.

Ik ga nooit meer naar een dokter, dacht Hella de Jonge toen.

Dat pakte dus anders uit. Na haar herstel ging De Jonge zich verdiepen in de vraag of haar hartinfarct voorkomen had kunnen worden. Ze vond weerklank bij een stroming in de cardiologie, die door sommigen wordt gezien als een feministische hobbyhoek. Althans, er komt in die trant een weinig politiek correcte opmerking voorbij van de voormalige voorzitter van de vereniging van cardiologen, die stelt ‘dat er nogal dwingend aandacht voor wordt opgeëist’.

Dit zei deze Hans Bosker in 2018 in ‘Nieuwsuur’. Zou hij er inmiddels spijt van hebben? Het wordt hem niet gevraagd en er komen weinig andere old­skool medici aan bod in ‘De slag om het vrouwenhart’. Ook vaag blijft het feitelijke verschil in mannelijke en vrouwelijke slachtoffers. We horen dat er per dag (!) in Nederland tussen de 55 en 59 vrouwen sterven aan hart- en vaatziekten, maar het aantal mannen moet je zelf opzoeken. Volgens de site van de Hartstichting zijn de cijfers: 50 mannen per dag, tegenover 53 vrouwen. Mag ik dat per saldo een klein verschil vinden? Hoeveel ‘beter’ zou die balans moeten worden?

Al met al blijft de film wat hangen tussen een egodocument en een journalistieke reportage. Maar met De Jonge’s conclusie kan je het goed eens zijn: hou altijd de regie over je eigen lichaam, laat je niet in een protocol duwen.  

Vier keer per week schrijven Renate van der Bas en Maaike Bos columns over televisie.