Coronapatiënt werd na acht dagen op de ic wakker: ‘Ik kon nog geen pink optillen’

Als een willoze foetus, het lichaam overgeleverd aan biologische processen en de geest ingenomen door primaire emoties. Angst. Afschuw. Pijn. Extreem misselijk, constant gal opspuwend uit een lege maag, met wonden in zijn keel en mond waar slangen hadden gezeten, en liggend in dunnere diarree dan hij ooit eerder had.

^{Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie}

Zo omschrijft Jos Pielage (68) de eerste uren nadat hij na acht dagen wakker was geworden uit een kunstmatige coma op de intensive care van het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis in Goes. ‘Je weet niet wat boven en onder is. Daarna besef je waar je bent, en slaat de twijfel toe.’ Dát hij wakker werd, was goed nieuws: niet iedere coronapatiënt die op de intensive care terechtkomt, overleeft het. Maar dat moest nog even inzinken.

Pielage, gepensioneerd bedrijfsadviseur, spreekt kalm en precies, met bij de hand een notitieboekje waarin hij zijn verloren tijd minutieus heeft gereconstrueerd. Hij spreekt over percentages, data, temperaturen. Pas als hij aan het einde van het gesprek vertelt hoe het ziekenhuispersoneel hém feliciteerde met zijn herstel, breekt zijn stem. ‘Dat hebben we met zijn ­allen gedaan, zij en ik. De zorg wordt soms als een kille omgeving beschouwd, maar de liefde, de betrokkenheid en het vakmanschap dat ik nu heb ervaren was hartverwarmend.’ 

Acht dagen eerder, op vrijdag 20 maart, was Pielage ‘met een bloedgang’ van de reguliere corona-afdeling door de gangen van het ziekenhuis naar de intensive care gereden. Hij lag toen al vier dagen in het ziekenhuis en op woensdag was het coronavirus bij hem geconstateerd. Toen de medici op vrijdag zijn saturatie maten, het zuurstofgehalte in zijn bloed, vielen ze zowat van hun stoel.

‘Dat percentage lag rond de 70, terwijl het in een gezond mens minimaal 94 of 95 is,’ zegt Pielage. ‘Ik had toen bijna dood moeten zijn, maar ik lag gezellig te praten over mijn skivakantie in Noord-Italië. Dat schijnt overigens vaak voor te komen bij coronapatiënten: je merkt niets aan ze, maar ze hebben wel een heel laag zuurstofgehalte. Die artsen dachten: we begrijpen niet het hoe het kan, maar het is wel zo en deze meneer gaat nú naar de ic. Met die alertheid hebben ze levensreddend gehandeld.’

Eerste patiënt

Pielage was de eerste patiënt in het Goese ziekenhuis bij wie corona werd geconstateerd, en de eerste die er op de ic terechtkwam. Maar aan voorbereiding ontbrak het niet, zegt Pielage. ‘Toen ik aankwam, hield het opperhoofd van de ic de sloepenrol: jullie twee doen dit, jullie twee dat, jij moet hierheen en jij hoort daar. Het is altijd mijn werk geweest om te kijken hoe anderen hun werk organiseren, en ik dacht: het is hier prima voor elkaar.’

Alles ging te snel om er lang bij stil te staan, zegt Pielage. De ic-arts die de leiding had ondernam kordaat actie. ‘Hij zei iets in de trant van: u bent ziek en wij brengen u in slaap totdat u weer beter bent. Er was niet de suggestie dat er een keuze was. Ik kreeg een mondkapje voor en binnen dertig seconden was ik weg. Ik had nog net tijd om het aantal medici te tellen dat zich over mij zou ontfermen. Twaalf stuks.’

Het is maar goed ook dat het zo snel ging. Anders had Pielage wellicht tijd gehad om na te denken over hoe lang hij onder zeil zou gaan, over welk percentage van de ic-patiënten hun opname daar niet overleeft, over hoeveel hersenbeschadiging degenen die dat wel doen kunnen oplopen tijdens hun comateuze periode, en over zijn eigen kansen om als langdurig COPD-patiënt (een longziekte) met een dubbele longontsteking geheel van deze opname te herstellen.

Later vertelde een vriend, zelf ic-arts, Pielage dat meer dan 15 procent van de patiënten die op de ic terechtkomen het niet overleeft. Maar goed dat ik dat van tevoren niet wist, zegt Pielage. ‘Het is wel even door mijn hoofd gegaan, vlak voor ik in slaap werd gebracht: zal ik weer wakker worden? Maar heel diep ging dat besef niet. Ik had al dagenlang hoge koorts en merkte dat ik steeds iets meer van de wereld raakte. Ik had er zelf voor gekozen hier te zijn, kennelijk was er een acuut probleem waardoor ik naar de ic moest, dus ik dacht: het is goed.’

Dan volgt: niets. Acht dagen lang, helemaal niets. Geen dromen. Geen geluiden. Geen gevoelens. Wegens besmettingsgevaar mag zijn geliefde niet langskomen, dus heeft zij aan een verpleegkundige gevraagd zo nu en dan een lieve boodschap in Pielages oor te fluisteren. ‘Je hoort weleens dat comapatiënten de stem van hun geliefde hebben gehoord, maar ik heb er niets van meegekregen.’

Tot dat moment van wakker worden, die eerste ellendige uren waarin hij gereduceerd is tot bijna dierlijk niveau. ‘Je leeft op een intuïtief niveau, basaler kan niet. Pas erna komt de ratio.’ En komen ook de verpleegkundigen, die al snel aanschuiven om hem brokjes hoopvolle informatie te geven. U ligt er mooi bij. U bent een paar dagen weggeweest. U ligt op de ic. U bent wakker gemaakt omdat u zelf weer goed begon te ademen. En wij lappen u verder op zodat u over aantal dagen weer naar huis kunt. U krijgt een bakje vla.

Pielage: ‘Ze zijn niet alleen technisch heel goed, met die duizend slangetjes en weet ik wat ze er allemaal inpompen, maar ook op sociaal vlak geweldig. Toen ik het op een nacht moeilijk had, kwam de nachtverpleegkundige anderhalf uur lang met me praten over wat ik voelde en dacht.’

Vijf dagen later, vorige week donderdag, mocht hij naar huis. Rest slechts het pad terug naar volle gezondheid. Wie op de ic in een kunstmatige coma ligt, vergelijkbaar met de staat van narcose tijdens een operatie, verliest dagelijks zo’n 3 procent van zijn spiermassa; Pielage kon een paar dagen geleden nog geen pink optillen. ‘Toen een kop hete thee bij mijn gezicht gehouden werd, kon ik mijn mond niet eens terugtrekken. Nu wel, maar de bakker 150 meter verderop is nog te ver. Een reis naar de bovenverdieping van mijn huis moet ik echt plannen.’

Onderschat

Een knagend schuldgevoel blijft. Pielage heeft het virus hoogstwaarschijnlijk begin maart opgelopen in het uiterste noordwesten van Italië, op dat moment veilig geacht gebied op honderden kilometers van de eerste Italiaanse brandhaarden. Hij heeft het onderschat, zegt hij. Net als iedereen, maar toch. Daarna heeft hij zijn vrouw aangestoken – inmiddels hersteld na thuisisolatie – én haar een week in doodsangst voor hem laten zitten. ‘En het was ook nog eens nergens voor nodig, ik had die vakantie ook over kunnen slaan.’ 

Sinds drie dagen denkt Pielage, als hij ’s avonds naar bed gaat, niet meer elke keer: ‘Nu maar hopen dat ik morgen weer wakker word.’ Maar zijn risicocalculatie is wel veranderd: ‘Ik realiseer me nu driedubbeldwars hoe kwetsbaar je als mens bent. Een kleine storing in de ­eiwitjes die mijn hartritme aansturen, bijvoorbeeld, en ik word ’s ochtends niet meer wakker. Zoveel rek zit er kennelijk niet in ons systeem.’

Langzaam krijgt hij weer vertrouwen in zijn lichaam. Hij is vastberaden een gezonde levensstijl aan te houden – zijn geregelde sporten, voedzaam dieet en redelijke gewicht hebben hem gered, daarvan is hij overtuigd. Andere zorgen maken zich weer van hem meester: de staat van de wereld.

‘Ik vraag mij ernstig af hoe het straks moet als massa’s mensen in landen als India en grote delen van Afrika en Latijns-Amerika besmet worden. Wat gaat daar dan gebeuren? Komen er nog grotere migratiestromen? Is ons democratisch rechtssysteem daartegen bestand? Komt er een tweede golf en raakt die ons dan ook? Muteert het virus en hoe goed is het dan beheersbaar? En zelfs als de cafés weer opengaan en mensen weer geld gaan verdienen, dan zitten we straks met een énorme economische schade.’

Hij lacht, als hij zijn macro-economische en geopolitieke zorgen heeft afgerateld. ‘Als je iemand drie weken de tijd geeft om alleen maar na te denken, dan komt er een hoop boven. Maar na dit gesprek ga ik eerst een dutje doen.’