Net nu de recessie begint, moeten telecombedrijven miljoenen op tafel leggen voor 5G-frequenties

5G, het hele snelle mobiele internet, komt eraan. Het veilingproces voor de radiofrequenties door de overheid is namelijk begonnen. Uiterlijk maandag om 12 uur moeten bedrijven die licenties willen binnenhalen, zich melden bij notariskantoor Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn aan de Bezuidenhoutseweg in Den Haag. Ook moeten deelnemers zorgen voor een bankgarantie of een som van 35,3 miljoen euro, als bewijs dat ze na een gewonnen veiling echt kunnen betalen.

KPN en VodafoneZiggo doen mee, en waarschijnlijk ook T-Mobile. Verder kunnen andere Europese telecomaanbieders zich inschrijven. Er komt een elektronische veiling, waarvan de datum nog niet vaststaat. Deze moet in totaal 900 miljoen euro opbrengen, maakte het ministerie van economische zaken bekend. De vergunningen zijn geldig tot 2040.

900 miljoen euro. Is dat veel voor de technologie van de toekomst? Marktpartijen vinden van wel. Begin dit jaar kon iedereen commentaar geven op de voorwaarden van de veiling en het ministerie heeft de uitkomsten daarvan samengevat, zonder namen te noemen. “Respondenten zeiden dat de minimumprijzen te dicht bij de marktwaarde zitten, en daarom dus te hoog zijn. Zij beweren dat er daardoor in de toekomst minder ruimte zal zijn om in 5G-netwerken te investeren.” Als de licenties te duur worden, blijft er minder geld over voor 5G-apparatuur.

Stevige beginprijs

Maar volgens het ministerie is zo’n stevige beginprijs belangrijk, omdat er niet zoveel concurrentie in de markt is. De opbrengst van de veiling zou anders te laag uitvallen. 

Die minimumprijs is vastgesteld op advies van Deloitte. Dit consultancybureau heeft hiervoor een eigen database gebruikt met veilingen van telecomfrequenties van 2009 tot 2019 in allerlei Europese landen. Verder is gekeken naar de gemiddelde investeringen voor een telecombedrijf. Ook zijn specifiek Nederlandse omstandigheden meegenomen, zoals de bevolkingsgroei, het dataverbruik en de gemiddelde opbrengst per gebruiker. 

Deloitte heeft verder de economische omstandigheden van Nederland meegenomen bij het bepalen van die minimumprijs. Maar sindsdien zijn de vooruitzichten nogal veranderd. Opeens zit de wereld in een crisis. Een recessie is waarschijnlijk.

Krimp in telecomsector

Consumenten zullen bij financiële tegenslag minder snel een 5G-smartphone aanschaffen. De tijd die telecombedrijven nodig hebben om hun investeringen terug te verdienen, zal eerder langer dan korter worden. De verdiensten in de telecom staan al onder druk, schreef ABN Amro in een marktanalyse. De bank voorspelde in januari dat de telecomsector een jaar met krimpende omzet tegemoet kon zien.

Al het thuiswerken toont het belang van een sterke telecombranche en van snelle verbindingen. Maar verder kan de recessie ook betekenen dat telecombedrijven in die veiling minder hard tegen elkaar gaan opbieden dan ze een kwartaal geleden zelf hadden voorzien. De opbrengst kan dus tegenvallen.  

Spanje en Frankrijk hebben hun 5G-veiling uitgesteld vanwege de coronacrisis

In de veilingregels staat dat de staatssecretaris de veiling mag uitstellen bij bijzondere omstandigheden. Europa heeft besloten dat een bepaalde frequentieband (700 MHz) uiterlijk 30 juni moet worden toegewezen. Maar Spanje en Frankrijk lieten deze week weten hun 5G-veilingen uit te stellen, net als Oostenrijk. Overmacht door de coronacrisis. 

Een woordvoerder van staatssecretaris Mona Keijzer zegt dat zij de ontwikkelingen in de gaten houdt, maar vooralsnog geen noodzaak ziet voor uitstel. “De vergunningen die geveild worden zijn commercieel aantrekkelijk en geven aan de betreffende winnaars twintig jaar het exclusieve recht om ze te gebruiken.”

Telecombedrijven kunnen ook vanwege de veiligheid extra kosten maken. Sinds december geldt een algemene maatregel van bestuur waarmee de Nederlandse overheid telecomaanbieders kan opdragen om leveranciers van apparatuur uit te sluiten bij vermoedens van misbruik of spionage. Hierbij wordt veel naar Huawei gekeken, al ontkent de Chinese telecomproducent zich schuldig te maken aan dit soort praktijken. Als apparatuur van Huawei verboden wordt, moeten sommige telecombedrijven overstappen naar een duurdere concurrent, zoals het Zweedse Ericsson.

Bij veiligheid en 5G denken veel mensen overigens eerder aan hun eigen gezondheid dan aan Huawei. De meeste reacties - 974 van de 993 - die het ministerie begin dit jaar tijdens de publieke consultatie ontving, kwamen van mensen die bezorgd zijn over schadelijke effecten van 5G-straling. Voor mens, plant en dier. 

Het ministerie stelt dat de straling onder de veiligheidsgrens blijft en wijst naar informatie van de Wereldgezondheidsorganisatie. Maar belangenorganisatie Stop5GNL vindt dat er meer onderzoek moet komen naar het effect van al die 5G-antennes en heeft de Nederlandse staat voor de rechter gedaagd. Op 21 april is het kort geding. Stop5GNL eist dan een verbod op de veiling en de aanleg van 5G.

Lees ook:

‘De aanleg van 5G is geopolitiek en de EU wordt uit elkaar gespeeld’

Beslissingen over nieuwe technologie zijn essentieel voor onze veiligheid. Expert Marietje Schaake legt uit waarom 5G zo belangrijk is.