Wat is er aan de hand in Ecuador, waar doden op straat liggen?

Terwijl het coronavirus in Ecuador nog maar net om zich heen grijpt, kraken veel systemen in het Zuid-Amerikaanse land nu al in hun voegen.

In de snikhete miljoenenstad Guayaquil zijn de mortuaria overbelast geraakt. Daardoor kan het ophalen van al dan niet aan Covid-19 overleden inwoners dagen duren. Vanwege het gebrek aan ruimte en het besmettingsgevaar binnenshuis, voelen sommige wanhopige families zich genoodzaakt om hun overleden dierbaren dan maar in lakens of vuilniszakken gewikkeld op straat te leggen. Daarvan verschenen de afgelopen week pijnlijke filmpjes op sociale media, waarin de families smeken om hulp.

Vicepresident Otto Sonnenholzer bood daar dit weekend excuses voor aan op de nationale televisie en beloofde meer ziekenhuisbedden, terwijl de gemeente Guayaquil getroffen families gaat voorzien van provisorische kartonnen doodskisten.

De ontwikkelingen in het kleine Andesland trokken de afgelopen dagen veel aandacht van internationale media.

Volgens moeilijk te verifiëren filmpjes op sociale media zijn in enkele gevallen ook lijken verbrand op straat. De regering ontkent dat stellig. In een persverklaring bezwoer het ministerie van Buitenlandse Zaken dat het hier ging om „brandende meubels en autobanden”.

Politie en leger assisteren nu bij het ophalen van doden. Vanwege de vrijwel volledige lockdown en de strenge hygiënevoorschriften, draaien de mortuaria maar op halve kracht. Volgens lokale autoriteiten worden nu zo’n honderd stoffelijke overschotten per dag opgehaald. Daarbij wordt uitdrukkelijk gesteld dat dit lang niet allemaal coronadoden zijn. Het dagelijkse dodental in Guayaquil bedraagt in normale tijden gemiddeld zo’n 35, blijkt uit cijfers over 2018.

President Lenín Moreno erkent de schrijnende situatie en beloofde een waardige begrafenis voor alle doden, ook voor arme families die dat niet kunnen betalen. Daarmee ontkrachtte hij hardnekkige geruchten en een eerdere opmerking van zijn vicepresident dat er wellicht massagraven nodig zullen zijn.

Het officiële aantal besmettingen voor heel Ecuador stond zondag op 3.646 en het dodental op 180.

. Vooral de bedrijvige havenstad Guayaquil met zijn vele arme wijken, is getroffen. In de volksmond wordt de stad het ‘Wuhan van Ecuador’ genoemd.

Op straffe van torenhoge boetes en tot drie jaar gevangenis mogen Ecuadoranen sinds half maart alleen nog de straat op voor essentiële zaken als het doen van boodschappen, het kopen van medicijnen en het verzorgen van elders wonende familie.

Maar voor straatverkopers, schoonmakers, kleine ondernemers en andere burgers die dagelijks hun kostje bij elkaar moeten scharrelen, is het vrijwel onmogelijk zich aan het uitgaansverbod te houden. Ook in Ecuador betekent geen geld in veel gevallen geen eten. Hoewel de overheid en particuliere organisaties de allerarmsten met allerlei initiatieven, zoals voedselpakketten proberen te steunen, bereiken die lang niet iedereen.

Daarbij is het ondoenlijk, zo klagen de inwoners van Guayaquil, bij 32 graden wekenlang opgesloten te zitten in de piepkleine huisjes zonder airconditioning. Veel mensen wonen daar bij elkaar met kinderen, ouders, opa en oma.

En als dan onverhoopt iemand ziek wordt en overlijdt, is de straat in afwachting van de komst van de begrafenisondernemer pijnlijk genoeg de enige optie om het lichaam van de overledene op te baren.

Noot: op zondagavond 5 april om 23:00 is dit stuk geactualiseerd met de excuses van vicepresident Sonnenholzer en het dodental.