Direct naar artikelinhoud
CrisispolitiekVertrouwenspiek

Het draagvlak in crisistijd doet premier Rutte bijna zweven (maar hij kan ook hard vallen)

In tijden van crisis stijgt het vertrouwen in regeringsleiders. Premier Mark Rutte heeft ongekend brede steun voor zijn beleid.

Schaar je om de vlag, ‘rally ’round the flag’, heet een bekend internationaal politiek verschijnsel. In tijden van hevige, bedreigende internationale crisis schiet de populariteit van een president of regeringsleider omhoog. Tijdelijk stellen burgers onvoorwaardelijk vertrouwen in hun leider. Minister-president Rutte kan erover meepraten.

Terwijl hij deze week de Tweede Kamer bijpraatte over de bestrijding van het coronavirus, dwarrelden de nieuwste vertrouwenscijfers binnen. Rutte geldt als de ‘ideale premier’, ook voor veel kiezers die niet op hem stemmen. Zijn partij VVD gaat als een komeet in de peilingen, als enige regeringspartij. Het algehele vertrouwen in het kabinet is in één maand tijd gestegen van 37 procent naar 59 procent, aldus peilingbureau Ipsos. Maar de echte uitschieter zit bij het vertrouwen in de premier zelf: 75 procent van de Nederlanders is tevreden over hoe hij de crisis aanpakt.

Dat zijn enorme verwachtingen om waar te maken. Als premier in crisistijd heeft Rutte een draagvlak dat hem bijna doet zweven, maar hij kan ook hard vallen. Boze burgers zijn er nu even niet.

Mark Rutte geldt voor veel kiezers plots als de 'ideale premier'.Beeld Getty Images

Ook Baudet steunt nu het kabinet

Forum en PVV zien hun aanhang weglopen. Forum-kiezers ergeren zich aan de gelijkhebberige toon van fractievoorzitter Thierry Baudet, blijkt uit onderzoek. Wijselijk vaart die sinds deze week een nieuwe koers: ook hij steunt nu het kabinet.

Al dat vertrouwen gaf het Kamerdebat van woensdag bijna iets onwezenlijks. Gespannen wachten kabinet en Tweede Kamer af of er de komende week genoeg ic-bedden zijn. De echte test voor de crisisaanpak moet nog komen. De premier oogt ernstiger dan eerder, de blik recht in de camera. Op werkbezoek op een school deed hij deze week mee aan de online gymles, maar hij keek wel uit al te lollig mee te hupsen.

Het leiderschap van Rutte heeft iets onverstoorbaars, de premier is niet opeens een heel andere Rutte dan voor de coronacrisis. Het eeuwig-optimistische is er nog steeds. Het heeft een andere vorm gekregen. De premier straalt graag uit dat ook híj groot vertrouwen heeft, maar dan omgekeerd, in de bevolking, die thuisblijft en zich netjes aan de afstandsregels houdt. Zware woorden gebruikt Rutte niet graag, en het liefst relativeert hij zichzelf. In de Tweede Kamer doorbrak hij de spanning door om een consumptie te vragen: “Een koude chocomel, mmm, lekker!”.

Op de bekende manier nam Rutte uitbundig de schuld op zich

In de maand dat Rutte de leiding heeft over de politieke crisisaanpak is hij nog op weinig missers betrapt. Wel was er de botsing met Italië en Spanje over hulp aan Zuid-Europa. Op zijn bekende manier nam Rutte uitbundig de schuld op zich. Niet CDA-minister van financiën Wopke Hoekstra, die volgens regeringspartij D66 last heeft van ‘boekhoudersbotheid’, had de fout gemaakt. Maar hij, Rutte zelf. “Wat Hoekstra zei, was voor honderd procent namens mij”. Ook excuseerde hij zich nog eens voor de gebrekkige persconferenties.

Politiek is de VVD-premier al bezig de bakens te verzetten, voor de tijd ná het coronavirus. “Degenen die denken dat de wereld van voor corona terugkeert, precies zoals die toen was, leven in een illusie. Deze crisis biedt ook kansen om opnieuw met elkaar na te denken over hoe de wereld er hierna uitziet”. Het bracht hem tot een lofzang op de publieke sector en op een sterke overheid, ‘als schild voor de zwakken’. De ­liberale premier vindt dat prima passen bij zijn eigen VVD-achtergrond. “Goede gezondheidszorg, goed onderwijs en sterke publieke voorzieningen, daar voel ik me als liberaal zeer bij thuis.” Woorden die bij de verkiezingen in 2021 nog vaak geciteerd gaan worden.

In deze rubriek worden de politieke ontwikkelingen in Den Haag tijdens de coronacrisis belicht.

Lees ook: Feike Sijbesma: coronagezant met indrukwekkend, wereldwijd netwerk

Profiel: Het kabinet benoemde Feike Sijbesma als speciaal gezant in de strijd tegen corona, die onder andere moet gaan zorgen dat er genoeg testcapaciteit komt. De oud-topman van DSM heeft een brede kijk op complexe problemen en schuwt politieke uitspraken niet.