Direct naar artikelinhoud
ReportageShanghai

Virus treft kleine Chinese ondernemer extra hard

Een winkelstraat in Peking waar alle bedrijvigheid tot stilstand is gekomen.Beeld EPA

Het nieuwe coronavirus trekt een zware wissel op kleine bedrijven in China. Veel ondernemers vrezen kopje-onder te gaan als de klanten nog een of twee maanden wegblijven.

 Over de grauwgrijze parkeerplaats loopt David Dong naar het hek van zijn wooncomplex. Zonet kreeg hij een berichtje van een klant met een kapotte telefoon. Normaal zou hij naar Dongs winkel komen, maar die is dicht. Aan de andere kant van het hek schuift de klant zijn telefoon tussen de spijlen door. Met handschoenen aan pakt Dong de telefoon op en haalt er een doekje met ontsmettingsmiddel over.

Dong vertelt hoe hij moet improviseren nu zijn elektronicawinkel, aan de rand van een winkelcentrum in Shahe, niet open kan. Zolang China vecht tegen de verspreiding van het nieuwe coronavirus, staat ook de lokale economie stil. Overal in het land komen kleine bedrijven in grote problemen. Van families die een restaurantje uitbaten tot eenpittende lijstenmakers en tech-start-ups.

Dong is niet de enige die zich zorgen maakt. De regering zorgt ervoor dat staatsbedrijven hun medewerkers blijven betalen. Maar wie een eigen zaak heeft, moet zelf maar zien dat hij ongeschonden uit de crisis komt.

Een derde van de kleine bedrijven houdt nog hooguit vier weken het hoofd boven water, bleek uit een enquête die twee universiteiten in Peking afnamen onder duizend ondernemers. Nog eens een derde kan het nog net twee maanden volhouden.

“De economische gevolgen hangen voor een groot deel af van de duur van de epidemie”, bevestigt Liu Shijin. Hij leidt een economisch comité dat de regering adviseert. “Het is zaak om de onverwachte kortetermijnschok niet te laten veranderen in een middellange, of zelfs langetermijnschok.”

Private bedrijven zijn goed voor zestig procent van de Chinese economie. “De drijvende kracht achter China’s welvaart”, noemt Shi Ye, hoofdeconoom van adviesbureau Mi Kuang, de private bedrijven. “Ze zijn China’s economische pilaar, waarop zowel China’s integratie in de wereldeconomie als het proces van verstedelijking rust.”

Innovatieve ondernemers

De Volksrepubliek leunde sinds haar oprichting in 1949 lang op logge staatsbedrijven. Pas de laatste decennia kregen energieke, fle­xibele en innovatieve ondernemers meer ruimte. De bedrijfjes schoten als paddestoelen uit de grond. Wie een ondernemende geest heeft, huurt winkelruimte en verkoopt telefoons, koffie, snuisterijen of kantoorspullen.

Andere ondernemers maken gebruik van subsidies voor technologische innovatie. Veel steden delen ze uit alsof het snoepjes zijn. Kleine bedrijven die technologische innovaties zoals drones of AR-brillen maken, zijn vaak de start-upfase nog niet voorbij. Ze hebben een strak budget, kijken hooguit een paar maanden vooruit, en zijn erg kwetsbaar.

Wu Yi Jian ontwikkelt kleine robots die kinderen helpen bij hun huiswerk. De gemeente Shanghai sponsort kantoorruimte voor zijn bedrijfje Yuanqu Tech. Al het harde werken van de afgelopen jaren dreigt nu te verdampen. “Onze grootste zorg is dat onze klanten geen geld willen uitgeven aan ons product en onze service”, zegt Wu.

David Dong in zijn winkel.Beeld Eefje Rammeloo

David Dong tikt dagelijks zo’n 700 yuan, (een kleine honderd euro) af voor de huur van zijn winkel en de winkelmeisjes die hij moet doorbetalen. Per dag kwamen gemiddeld vijftien klanten accessoires, kabels of telefoons kopen. Van de dertigduizend yuan (3957 euro) die maandelijks binnenkomt, komt nu weinig terecht. Hij probeert het op te lossen door online te verkopen en bestellingen per koerier te versturen.

De regering in Peking heeft inmiddels maatregelen aangekondigd. Wie zijn gas, water of telefoonrekening niet kan betalen, wordt niet meteen afgesloten. De Volksbank verlaagde de leenrente voor kortlopende en kleine leningen. Er worden miljarden uitgetrokken, maar welke kleine bedrijven daarvan profiteren, is nog onduidelijk.

Dong weet dat de regering het goed bedoelt. “Voor veel kleine bedrijven zoals die van mij zijn rekeningen niet het grootste probleem”, zegt hij. “Ik heb maar een kleine winkel, op de korte termijn red ik het wel. Ik ben bang dat als alles weer op gang komt, mensen niet genoeg geld hebben om een nieuwe telefoon te kopen.”

Dramatisch effect

Wat de gewone Chinezen spenderen is goed voor ongeveer de helft van de Chinese economie. Hoewel veel verveelde consumenten of verwoede koopjesjagers vanuit hun woonkamer hun toevlucht nemen tot online-winkelen, zal de epidemie waarschijnlijk een dramatisch effect hebben op de consumptie. Schattingen zijn er nog niet, maar dat het consumentenvertrouwen tijd nodig heeft om te herstellen, staat vast. “Iedereen is door dit onverwachte virus getroffen. Mijn bedrijf ook”, zegt robotbouwer Wu Yi Jian.

Stimulering van privaat ondernemerschap stond de afgelopen jaren centraal in het regeringsbeleid. Maar zolang het niet om tech-bedrijven ging die Pekings innovatie-agenda vooruithelpen, kwam er weinig van terecht. Regeringsadviseur Liu ziet de epidemie als een kans om nu op bredere schaal iets te doen. “De winstmarge voor het midden- en kleinbedrijf krimpt. Noodmaatregelen om hen te helpen, zoals belastingvoordeel en uitstel van betaling van sociale premies, kunnen omgezet worden naar langetermijnbeleid.”  

Terwijl zijn moeder in de woonkamer Dongs twee jonge dochters bezighoudt, repareert hij de telefoon. Blij dat hij iets te doen heeft, en de zorgen over zijn hypotheek even uit zijn hoofd kan zetten. “Als dit allemaal voorbij is, zoek ik een andere manier om geld te verdienen.”

Cijfers stabiliseren

Het aantal nieuwe besmettingen met het coronavirus in China stabiliseert, net als het aantal sterfgevallen. Woensdag waren er 433 nieuwe ziektegevallen, iets meer dan de dag ervoor. Voor het eerst waren er in een ander land, Zuid-Korea, meer nieuwe besmettingen.

De wereldgezondheidsorganisatie WHO sprak twee weken geleden al van een stabilisatie in China, maar daarna liepen de cijfers toch weer op. Dat had te maken met een andere manier van registreren, maar ook met een uitbraak in Chinese gevangenissen. Bovendien bestaan er twijfels over de Chinese statistieken, veel experts gaan ervan uit dat die politiek gekleurd zijn.

Het aantal sterfgevallen aan de ziekte Covid-19 bedroeg woensdag 29, het laagste cijfer sinds een maand. Een dag eerder stierven nog 52 mensen aan de virusziekte. Verontrustend is wel dat enkele mensen eerder negatief testten op het virus, maar nu alsnog positief. Ook in Japan kwam dit in een geval voor. 

Lees ook:

Corona-epidemie kan de Chinese economie hard raken, en dat gaan wij ook merken

Dat de Chinese economie lijdt onder het rondwarende coronavirus is duidelijk. Hoe groot is die schade en wat gaat de rest van de wereld ervan merken?