Groningen wil wereldwijd voorop lopen in waterstof-productie. ‘Eerst zien, dan geloven’
De provincie ontvouwde donderdag, samen met Shell en Gasunie, een groots plan voor waterstofproductie met windmolens in zee. Aan het voorstel kleven nog vele, grote onzekerheden.
In Europa, nee zelfs wereldwijd, wil Groningen voorop gaan lopen met de productie van ‘groene waterstof’, een schoon gas dat vuil aardgas uit kan bannen. Met die brandstof kunnen op termijn miljoenen huizen én grote fabrieken schoon gaan stoken, is het idee. Groningen wil zo de klimaatdoelen dichterbij brengen, onthulde de provincie vandaag.
De grote fossiele energiebedrijven Gasunie en Shell beloven het project uit te voeren. Voor hen is waterstof een strategie om hun toekomst veilig te stellen, nu olie en gas in de ban gaan voor de uitvoering van het Parijs-akkoord. Het project zou in totaal ‘tientallen miljarden’ aan investeringen vergen. Het initiatief kan jaarlijks 7 Megaton aan CO2-uitstoot schelen, 3,7 procent van alle Nederlandse broeikasgassen.
Milieuclubs reageren positief, maar tegelijk argwanend. “Eerst zien dan geloven”, zegt directeur Donald Pols van Milieudefensie. Hij wijst erop dat Shell eerdere plannen voor CO2-afvang en opslag niet nakwam. Pols wil liefst zien dat Shell het project van de eigen miljardenwinst betaalt. “Dan applaudisseren we.” Greenpeace vindt rijkssteun wel terecht, zodat Nederland ‘koploper waterstof’ wordt, reageert campagneleider Faiza Oulahsen.
Hoe? Een nog te ontwikkelen ‘megawindpark’ in de Noordzee moet de schone energiebron worden voor het groene waterstofproject. Dat vergt duizend tot vijftienhonderd grote windmolens, waarvan de eerste er in 2027 moeten staan. In 2030 moeten die molens 3 Gigawatt energie leveren, en in 2040 zelfs 10 Gigawatt. Dat is eerst nog elektriciteit, in stroomkabels. Om daarvan groen waterstof te produceren, is een speciale installatie nodig: een elektrolysefabriek.
Gasunie hoeft ‘slechts’ 1,5 miljard te investeren
Die fabriek kan, bepleit het project, in de Eemshaven verschijnen. Zo’n fabriek is in staat om elektriciteit, via chemische processen, om te zetten in het schone gas: waterstof. Groot nadeel is dat daarbij een derde van de energie verloren gaat. Maar het voordeel: de energie die er overblijft kan met relatief kleine aanpassingen in bestaande gasbuizen naar energieklanten. Gasunie hoeft ‘slechts’ 1,5 miljard te investeren in aanpassing van de pijpen. Dat terwijl voor andere alternatieven, zoals aardwarmte en batterijen, nieuwe energienetten nodig zijn.
Zo’n 7 miljoen huishoudens kunnen waterstofgas uit Groningen ontvangen, als het toekomstplan slaagt. Dit kan soelaas bieden voor (oude) huizen die met zonnepanelen, warmtepompen of bodemenergie niet gasloos kunnen worden. Shell en Gasunie mikken ook op grote bedrijven als toekomstige afnemers. “We kunnen de waterstof uiteindelijk zelfs gaan exporteren”, zei Gasunie-directeur Han Fennema donderdag in Groningen.
Of het gigaproject echt doorgaat, blijft hoogst onzeker. “We gaan nog ontiegelijk veel problemen tegenkomen”, erkende Paas, commissaris van de koning. De initiatiefnemers beginnen niet zonder dat het Rijk miljarden euro’s aan subsidie toezegt. Bovendien moet een haalbaarheidsonderzoek nog uitwijzen of de groene waterstof inderdaad zo kolossaal te produceren en naar energieklanten transporteren is als beoogd. Wetten en regels zijn ook nog onvoldoende klaar voor de nieuwe energiedrager, zeggen de initiatiefnemers.
Meer dan een papieren plan is er momenteel niet. Een “intentieverklaring”, noemt Groningen het. De provincie grijpt de kans van waterstof graag aan om van het aardgas af te komen, waar de regio onder te lijden heeft. Voor Shell, dat als NAM-aandeelhouder mede verantwoordelijk is voor de aardbevingen, is groene waterstof een manier om iets goeds terug te doen. Het project kan de Noordelijke regio duizenden banen opleveren. Economisch is waterstof voor Shell ook interessant, zei Shell-directeur Marjan van Loon bij de lancering. Zij ontkent dat Shell niet wil tornen aan olie- en gasverkoop.
Lees ook:
Groene waterstof als een toekomstbelofte (maar wordt die ook waargemaakt?)
Waterstofgas kan gaan doorbreken, zegt hoogleraar Ad van Wijk van de TU Delft. Want: huizen en fabrieken gasvrij maken met wind- en zonnestroom in kabels, dat ziet hij nu al misgaan. Kritiek op zijn ‘waterstofdroom’ is er ook. ‘Het is een transitieremmer.’
In Madrid is groene waterstof dé klimaatbelofte - voor 2050
Terwijl in Madrid moeizame, technische onderhandelingen worden gevoerd, ademt de VN-klimaattop toch een groene toekomst. Landen dichten groene waterstof nu al een glansrol toe, in 2050.