Direct naar artikelinhoud
Reportagetraining ‘verdachte post'

Personeel op cursus: hoe herken je een bombrief?

Een voorbeeld van een bombrief die bij de training ‘verdachte post’ als lesmateriaal wordt gebruikt.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Donderdagochtend leek de bombriefverzender weer toe te slaan. Bij een bedrijf aan de Eendrachtslaan in Utrecht werd het gebouw urenlang afgezet en kwam de Explosieven Opruimingsdienst Defensie langs, omdat er een verdacht pakketje was gevonden. Het bleek loos alarm. Na de serie bombrieven die al eerder is verzonden, zit de schrik er goed in. Dus gaat het postkamerpersoneel op cursus.

Tussen de vitrines vol met onschadelijk gemaakte explosieven en bommen maakt Ron Frickel, instructeur bij REASeuro, een envelop open. Voor hem op tafel ligt een twintigtal pakketjes uitgestald. Ook staat er een blauwe fles brandspiritus met daaraan vastgetapet een explosief waar draadjes uit steken. Terwijl Frickel de brief uit de envelop probeert te trekken, dwarrelt er wit poeder uit. ‘Dit is maar bloem hoor’, grapt hij. Maar het had net zo goed een poederbrief inclusief giftige stof kunnen zijn.

REASeuro, gevestigd in Riel, is specialistisch dienstverlener op het vlak van explosieven. Hun training ‘verdachte post’ is een gewild product dankzij de serie bombrieven die de afgelopen weken is verstuurd. ‘Normaal gesproken ontvangen we een aantal verzoeken per jaar en nu krijgen we er zelfs meerdere per week’, vertelt Kim Beke, hoofd opleidingen bij REASeuro. Tijdens de training leert het postpersoneel van een bedrijf tijdig bom- en poederbrieven te herkennen, maar ook wat je moet doen wanneer je er een aantreft.

De politie Amsterdam liet dinsdagavond op Twitter weten dat ze een nieuw aanknopingspunt hebben in het onderzoek. Op de meest recente enveloppen staat als afzender het niet-bestaande bedrijf Skysence Trading. Ook werd er al eerder in het programma Opsporing Verzocht aandacht besteed aan de brieven. Er zijn toen 23 tips binnengekomen. 

Een voorbeeld van een bombrief die bij de training ‘verdachte post’ als lesmateriaal wordt gebruikt.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

De bombriefverzender

Op dinsdagochtend is het de beurt aan het eigen personeel van ­REASeuro. Er zijn zes cursisten aanwezig: twee personeelsleden die ­dagelijks post in handen krijgen en vier die nieuw zijn bij het bedrijf en daardoor de training nog niet gedaan hebben. REASeuro is ondertussen veelvoudig in de media verschenen, waardoor ze er rekening mee houden dat de bombriefverzender misschien op ideeën is gebracht. 

Deelnemers aan de training in Riel.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Karin van Berkel is werkzaam bij het secretariaat en een van de aanwezige cursisten. ‘Ik ben niet bang voor een bombrief hoor’, fluistert ze. Van Berkel heeft de training al meerdere malen gedaan en ze weet precies van wie REASeuro post hoort te ontvangen. In haar jarenlange carrière heeft ze nog nooit een verdacht pakketje meegemaakt.

Tijdens de training krijgen de cursisten een aantal filmpjes te zien waarin het gruwelijk misgaat met bombrieven. Hiermee toont Frickel de ernst van de zaak. Met de schokkende beelden in het achterhoofd is het tijd voor de volgende stap: Want hoe herken je nou zo’n bombrief?

Een voorbeeld van een bombrief die bij de training ‘verdachte post’ als lesmateriaal wordt gebruikt.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Vreemd bezorgmoment

‘Een bombriefverzender wil koste wat het kost dat het pakketje verstuurd wordt. Daarom plakt hij er vaak heel veel postzegels op’, legt Frickel uit. Bij een overdreven frankering moet er dus een alarmbel afgaan. Ook moet worden gekeken of de adressering compleet of afwijkend is, of de doos beschadigd is, er draden uitsteken en of het op een vreemde tijd bezorgd wordt.

Frickel toont middelen hoe je erachter kunt komen of er een explosief in het pakketje zit. Met een speciale spray worden de draadjes van een explosief zichtbaar. En zo zijn er nog meer opsporingsmiddelen, zegt Frickel, maar die blijven in dit artikel onvermeld om bombriefverzenders niet wijzer te maken.

De manieren om een explosief te versturen blijken eindeloos: verstopt in een boek, met aftikkende wekker of zonder, met springstof, microschakelaartjes of de explosieve stof TATP. Frickel houdt een poststuk in een vreemde vorm omhoog: ‘Dat lijkt wel een pakketje van Alibaba’, roep Karin.

Een voorbeeld van een bombrief die bij de training ‘verdachte post’ als lesmateriaal wordt gebruikt.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

De cursisten krijgen na de uitleg allemaal een pakketje in handen geduwd. ‘En wat denken jullie, zit er een explosief in?’, vraagt Frickel. Iedereen begint zorgvuldig zijn eigen pakketje te onderzoeken. ‘Deze heeft wel heel veel postzegels, maar ziet er verder niet heel verdacht uit’, zegt een van hen. Frickel loopt erheen en inspecteert het kartonnen doosje van alle kanten. Dan wijst hij naar een van de hoeken: ‘Kijk, hier zie je dat er een spijker een klein stukje uitsteekt, dat klopt natuurlijk niet’. Karin schrikt: ‘O, die had ik ­helemaal niet gezien.’

Spoken

Kim Beke vindt het goed dat zoveel bedrijven zich er nu van bewust worden dat het belangrijk is postpersoneel te trainen in het herkennen van verdachte post. Het is volgens haar hetzelfde als een cursus bedrijfshulpverlening (bhv): je hoopt het niet nodig te hebben, maar als er een keer iets gebeurt, is het wel belangrijk dat iedereen weet wat hij moet doen. ‘Bedrijven zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor de algehele veiligheid van alle medewerkers.’

Frickel heeft ook een replica van een recentelijk verstuurde bombrief bij zich, gebaseerd op foto’s van de politie. Zelfs het souvenirzakje uit Delft waar het explosief in zit, is nagemaakt. Momenteel stopt de bombriefverzender kruit dat ook in rotjes wordt gebruikt in de enveloppen. Maar Frickel ziet het somber in: ‘Als hij niet krijgt wat hij wil, ben ik bang dat die enveloppen straks volgestopt worden met een explosievere stof.’

Een voorbeeld van een bombrief die bij de training ‘verdachte post’ als lesmateriaal wordt gebruikt.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Na de training van vier uur kunnen de deelnemers bom- en poederbrieven herkennen en weten ze wat ze moeten doen om het veilig af te handelen. Toch zit iedereen er beduusd bij. Ineens ziet elk pakketje met een postzegel of een stukje tape teveel er verdacht uit. Frickel: ‘We zien nu allemaal spoken; laat het vooral even bezinken.’

Meer over de bombrieven:

Het politieonderzoek naar de afzender van de bombrieven is in volle gang. 13 februari ontplofte er opnieuw een envelop in Amsterdam en in Leusden werd zo’n brief onschadelijk gemaakt. Wat is er bekend over afpersers? ‘Het kunnen mensen zijn zoals jij en ik.’

In januari werden er bij vijf bedrijven in de Randstad bombrieven bezorgd. Deze zijn toen niet ontploft.