Ook Nederland kan een Bernie gebruiken

Is Nederland een egalitaire oase in een wereld van scheve welvaartsverdeling en groeiende ongelijkheid? Het is maar met welke ideologische bril je ernaar kijkt, zo laat Casper Thomas zien in een zeer lezenswaardig artikel in De Groene Amsterdammer over de mondiale ongelijkheid. De VVD’er zal zeggen dat de inkomensongelijkheid in Nederland relatief klein is (klopt), de GroenLinkser dat vermogensverschillen te groot zijn – klopt ook, en volgens de Franse econoom Thomas Piketty het grootste probleem van deze tijd.

Vervolgens vechten economen het uit en wachten diezelfde politici op rapporten en cijfers om hun ideologische overtuigingen te onderbouwen. Maar na tien jaar Rutte kunnen we in ieder geval wel één ding vaststellen, en dat is dat de economische groei vooral ten goede is gekomen aan grote bedrijven en beleggers. En onder drie kabinetten Rutte is het de bewuste keuze geweest om vooral arbeid te belasten.

De egalitaire oase lijkt eerder een fata morgana.

De vraag die mij bezighoudt: waar blijft de grote, sociale tegenbeweging? Want het ziet ernaar uit dat ook Nederland wel een Bernie Sanders kan gebruiken. God weet dat het vleugellamme linkse blok naar een Bernie snakt.

De Democratische presidentskandidaat, die zich als socialist profileert (deels als geuzennaam), maar in Europese context een keurige sociaal-democraat genoemd zou worden, timmert aan de weg met een eenvoudige en tevens universele boodschap: streven naar een eerlijke en rechtvaardige samenleving.

Lees ook Sanders geeft verlangen naar verandering de helderste stem

En die boodschap slaat bij veel mensen aan. Op de bodem van de put zijn immers alle auto- en allochtonen blut. Of, zoals Ewald Engelen zou zeggen: het is klasse, suffie, niet identiteit. Identiteitsdiscussies zijn een afleidingsmanoeuvre, aldus Engelen, om het maar niet te hebben over de groeiende ongelijkheid en de ontmanteling van sociale voorzieningen.

Daar zit wat in, maar ook aan de ‘onderkant’ bestaat er zoiets als culturele waardigheid. Mensen zijn niet louter economische wezens. Dat beseft Bernie Sanders heel goed wanneer hij ingaat op uitnodigingen van minderheidsgroepen. Hij luistert, neemt hun zorgen serieus, zonder daar paternalistisch over te doen. Ze worden, kortom, benaderd als volwaardige burgers. En creëert zo met succes een brede volksbeweging.

Dat lijkt me nastrevenswaardig. Terwijl rechts nu al voor de verkiezingen in 2021 de messen slijpt door het migratie- en integratiedebat hoog op de agenda te zetten (over afleidingsmanoeuvres gesproken), zou links er goed aan doen daar niet in mee te gaan. Tijd dat linkse partijen zelf een stevig en geloofwaardig alternatief presenteren en het politieke debat naar zich toe trekken. Nooit gedacht dat een Amerikaan daarin het goede voorbeeld zou geven.