Direct naar artikelinhoud
ProfielIngrid Thijssen

Nieuwe voorzitter van werkgeverslobby VNO-NCW ziet de transitie naar duurzaam als haar ‘opdracht’

Ingrid Thijssen (51) wordt donderdag voorgedragen als de nieuwe voorzitter van de invloedrijke ondernemingslobby VNO-NCW. Nu is ze nog onbekend, vanaf juni zal ze haar stempel drukken op het publieke debat. Waar kan ze het verschil maken, na zes roerige jaren onder haar voorganger Hans de Boer (65)? 

Ingrid Thijssen, in 2017 verkozen tot Topvrouw van het Jaar.Beeld ANP

Haar stijl

Ooit opereerde VNO-NCW in relatieve stilte, om achter de schermen de invloed te maximaliseren in gesprekken met ambtenaren, politici, ministers, ambassadeurs en de vakbeweging. Maar terwijl de politiek fragmenteerde, politieke partijen steeds kleiner werden en de ‘tegenstander’ in de klassenstrijd – de vakbeweging – aan betekenis inboette, stapte VNO-NCW uit de coulissen. Toenmalig voorzitter Hans de Boer profileerde zich vooral met scherpe meningen.

Op het Binnenhof en bij de vakbeweging klinkt de hoop dat Ingrid Thijssen in staat is om de verhoudingen te normaliseren. Zoals altijd heeft een nieuwkomer in den beginne veel sympathie. Een voordeel voor Thijssen is dat zij niet als afgezant wordt gezien van het grootbedrijf (zoals ooit VNO-NCW-voorzitter Jacques Schraven, die van Shell kwam) of van het midden- en kleinbedrijf, zoals Hans de Boer. Van alle kanten klinkt dat Thijssen een ‘verbinder’ is. 

Het klimaatbeleid

Misschien wel de grootste uitdaging voor VNO-NCW is de komende jaren het klimaatbeleid. Er wordt veel gevraagd van het bedrijfsleven, in de achterban is zowel de weerzin als het enthousiasme sterk vertegenwoordigd. Vanuit haar huidige functie als baas van Alliander, een van de grote netwerkbeheerders van gas en elektriciteit in ons land, staat haar opstelling hierin tot nu toe haaks op die van De Boer, die zich als klimaatscepticus presenteerde. 

Denk aan zijn optreden op het Malieveld, najaar 2019, toen hij demonstrerende grondwerkers toesprak. Daarbij schreeuwde hij over de hoofden van de bouwvakkers de politiek toe: ‘Mensen uit de politiek, vergeet niet: wij verdienen de centen, wij maken de banen, wij zorgen voor belastinginkomsten. Jullie moeten naar ons luisteren: Nu! Nu! Nu!’ 

Dit werd op het Binnenhof met afgrijzen bekeken. Een paar maanden eerder trok VNO-NCW van leer tegen de CO2-heffing waarover de politiek net moeizaam overeenstemming had bereikt. Tegenstribbelend ging de ondernemingslobby akkoord met een afgezwakte versie in het Klimaatakkoord.

Thijssen was betrokken bij de onderhandelingen over dat Klimaatakkoord. Hierbij heeft zij zich een uitgesproken ‘groen profiel’ aangemeten. In 2016 zei ze al: ‘De transitie van fossiele naar duurzame energie is op dit moment een van de grootste vraagstukken van de mensheid. Veel Nederlanders realiseren zich amper wat een enorme uitdaging dat is.’ 

Opgegroeid in een protestants-christelijk gezin ziet zij dit als haar ‘opdracht’: ‘Ik zit op een plek waar ik daar echt iets aan kan bijdragen. En als ik 80 ben en het is niet gelukt, mogen mijn kleinkinderen zeggen: Oma, dat heb je niet goed gedaan.’

De arbeidsmarkt

In de klassieke driehoeksverhouding op de arbeidsmarkt (tussen kabinet, werknemers en werkgevers) was Hans de Boer de afgelopen jaren geen rustgevende factor. Direct na zijn aantreden in 2014 stelde hij het sociaal akkoord ter discussie dat het kabinet-Rutte II een jaar eerder met vakbeweging en werkgevers had gesloten. Dat akkoord stutte de hervormingen die het kabinet doorvoerde om Nederland uit de crisis te loodsen. 

Bij de formatie van Rutte III wist De Boer de afschaffing van de dividendbelasting in het regeerakkoord te fietsen, hoewel die in geen enkel verkiezingsprogramma stond. Een zeer succesvolle lobby dus, totdat premier Rutte alsnog zwichtte voor de politieke en maatschappelijke weerstand en De Boer met lege handen achterliet. 

De relatie met de vakbeweging is ook danig bekoeld. Zo tartten de metaalwerkgevers – grootaandeelhouder van VNO-NCW – de bonden maandenlang in een cao-conflict. De Boer van zijn kant sarde keer op keer de voorzichtige opstelling van de FNV in de slepende onderhandelingen over het pensioenakkoord. Het leek er niet op dat hij zich verdiepte in de heikele positie van de grootste vakbond, die alleen een akkoord wilde sluiten met steun van de linkse partijen in de Kamer. Net voor de zomer van 2019 lukte het uiteindelijk. 

De komende jaren schreeuwen grote kwesties om een oplossing. Een commissie onder leiding van oud-topambtenaar Hans Borstlap stelde vergaande hervorming van alle spelregels rond werk voor. Daarover mogen vakbeweging en werkgevers een advies uitbrengen. 

Zij werken ook aan een gezamenlijk advies over de toekomst van de zorg. Hoe Thijssen zich daarin zal opstellen, is vooralsnog een groot vraagteken – ze bouwde op dat gebied nog geen profiel op – maar mensen die haar kennen, hopen dat alleen al een andere stijl heilzaam kan zijn voor de verhoudingen. Waar Hans de Boer overkomt als een jongen van de gestampte pot met het hart op de tong, zal Thijssen zich eerder luisterend opstellen. 

Dat ze geen man is, kan helpen, suggereerde ze zelf in een interview in NRC Handelsblad: ‘Laatst werd me op een congres de vraag gesteld: wat is nou het verschil tussen mannen en vrouwen? Ik zei: mannen verkondigen meningen, vrouwen stellen vragen. Met vragen stellen breng je een discussie verder, en daarmee worden beslissingen ook beter.’

CV Ingrid Thijssen

1968 Geboren op  25 april, in Bodegraven

1986 Gymnasium B, Christelijk Lyceum, Gouda

1993 Rechten, Universiteit Utrecht

1997 Leergang personeelswetenschappen

1993 -2014 NS Reizigers, van jurist schaderegelaar tot directievoorzitter

2014 -2017 Alliander, lid raad van bestuur

2017-2020 Alliander voorzitter raad van bestuur

2020 (Beoogd) voorzitter VNO-NCW, vanaf juni

Meer over de invloed van VNO-NCW 
Met de komst van Hans de Boer veranderde het gezicht van VNO-NCW. Want dat uitgerekend De Boer op het ­Malieveld staat met een oranje hesje, valt in Den Haag niet goed.

Na de multinationals vorig jaar met de dividendbelasting gingen dit jaar de werkgevers op hun gezicht in de stikstof- en pfas-crisis. Alle bastions van macht en invloed worstelen met maatschappelijke onvrede. Wie leidt dit land nog?

Bekijk hier wie in Nederland aan de touwtjes trekken, in de jaarlijkse Volkskrant Top 200 invloedrijkste Nederlanders (met op plek 29: Hans de Boer).