Onthulling Bolton brengt verdediging Trump in lastig parket

Bolton bevestigt daarmee de conclusies die het Huis van Afgevaardigden al eerder trok, en die in december tot de impeachment van Trump hebben geleid. En Bolton weerspreekt daarmee de verdedigers van de president, die zeggen dat het tegenhouden van de 400 miljoen dollar aan hulpgeld niet was gekoppeld aan het door Trump gewenste onderzoek.

Kleine slag om de arm: de onthulling zou staan in een nog te verschijnen boek van Bolton, dat The New York Times heeft gelezen nadat een eerste versie van het boek ter goedkeuring naar de Nationale Veiligheidsraad in het Witte Huis was gestuurd. Bolton heeft deze lezing niet bevestigd.

De onthulling heeft direct tot rumoer en ongemak geleid in en rond de Senaat in Washington, waar deze weken het impeachmentproces tegen Trump zijn beslag krijgt. De honderd senatoren moeten bepalen of de president schuldig is aan de dubbele tenlastelegging (machtsmisbruik en obstructie van het onderzoek door het Congres). Omdat de verdediging van Trump grotendeels berust op het tegenhouden van getuigen en documenten, kan een getuige die die blokkade doorbreekt grote consequenties hebben.

Nieuwe getuigen

Vorige week stemde de Republikeinse meerderheid in de Senaat nog tegen het dagvaarden van nieuwe getuigen. Maar eind deze week, als aanklagers en verdedigers van de president hun zegje hebben gedaan, kan er opnieuw worden gestemd over het oproepen van nieuwe getuigen. De onthulling van Bolton kan de balans doen doorslaan. Er zijn vier Republikeinse ‘dissidenten’ nodig om de Democraten, die graag meer waarheid boven tafel willen krijgen, aan een meerderheid te helpen.

Senator Mitt Romney, tot dusver de enige Republikein die consequent voor nieuwe getuigen is, zei maandag dat er een ‘groeiende waarschijnlijkheid’ is dat partijgenoten hem daarin zullen volgen. Ook Susan Collins, die al weken op twee gedachten hinkt, zei maandag dat de onthullingen uit Boltons boek ‘het argument versterken om getuigen te horen’ en ‘tot gesprekken onder mijn collega’s hebben geleid’.

Ook als die gesprekken niets opleveren en Trump later deze week of begin volgende week simpelweg wordt vrijgesproken, kan de onthulling van Bolton toch gevolgen hebben. Al vanaf het begin van het impeachmentproces leek de kans dat Trump zou worden afgezet (daarvoor is een tweederde meerderheid nodig, ofwel veertien Republikeinen) klein. De vraag was vooral: hoe gaat Trump worden vrijgesproken? Is duidelijk dat hij niets verkeerd heeft gedaan, of moeten de Republikeinen zich in bochten wringen, die voor henzelf electorale consequenties kunnen hebben?

Kronkel blootgelegd

De onthulling van Bolton legt in elk geval een kronkel bloot. De Republikeinen, die er constant op hebben gehamerd dat er geen directe getuigen zijn die uit Trumps eigen mond hebben gehoord waarom hij de militaire steun tegenhield, willen die getuigen ook niet horen nu (eens te meer) blijkt dat die er wel zijn.

Dus betrokken de Trump-getrouwen andere verdedigingslinies. Ze zeiden ‘niets nieuws’ te hebben gehoord, noemden het horen van getuigen ‘een gevaarlijk precedent’ (ook al gebeurt dat in elk impeachment-proces) of dreigden ook Joe Biden, zijn zoon Hunter en de klokkenluider-met-wie-het-allemaal-begonnen-is te dagvaarden, in de hoop de Democraten af te schrikken.

Trump zelf zei maandag op Twitter dat Bolton niet in de Senaat hoeft te getuigen, omdat ‘het door de Democraten gecontroleerde Huis van Afgevaardigden hem ook nooit heeft gevraagd’. Dat is niet waar: het Huis heeft Bolton wel degelijk gevraagd te komen. Bolton gehoorzaamde toen aan de oekaze van de president, die niet wilde dat zijn ambtenaren zouden getuigen. Het Huis had Bolton toen kunnen dagvaarden maar deed dat niet, omdat dat een lange juridische procedure zou worden.

Trump heeft nog een tweede verdedigingslinie: hij zei vorige week in Davos dat hij Bolton graag zou laten getuigen, maar dat dat helaas niet zal gaan: ‘Het probleem met John is dat het een probleem voor de nationale veiligheid is.’