Direct naar artikelinhoud
ColumnLex Oomkes

De revolutie van Marianne Thieme gaat boven alles

De revolutie van Marianne Thieme gaat boven alles

Aan wetmatigheden valt in de natuurkunde niet te ontkomen. De wetten van de zwaartekracht gelden (op aarde) altijd en overal. Lukt het wel aan een natuurkundige wet te ontkomen, dan is er geen sprake van een wetmatigheid. Zo eenvoudig is het. 

In de politiek bestaan ook wetmatigheden, al zijn op die wetmatigheden altijd uitzonderingen mogelijk. Bij de Partij voor de Dieren gaan een aantal wetmatigheden – in dit geval de wetmatigheden van een nieuwe partij – echter zonder voorbehoud op.

Voor niet elke nieuwe partij gelden overigens dezelfde wetten. Een populistische partij, opgebouwd rond het figuurlijke gewicht van de charismatische leider, gelden andere wetmatigheden dan voor een partij als de Partij voor de Dieren. Al was Geert Wilders ooit wel zo slim één wetmatigheid rond ‘gewone’ partijen voor de zekerheid te omzeilen. Wilders wilde geen leden. Wat leden in een jonge partij (kunnen) betekenen liet de Partij voor de Dieren de afgelopen maanden uitgebreid zien.

Conflicten op het persoonlijke vlak

Daarmee is tegelijkertijd een wetmatigheid benoemd waar de Partij voor de Dieren niet aan wist te ontkomen. Binnen een nog jonge, ideologisch gerichte partij brengt de uitwerking van die ideologie steevast conflicten op het persoonlijke vlak met zich mee. Socialisten, sociaal-democraten, liberalen en zelfs christen-democraten kunnen erover meepraten.

De reactie daarop vanuit de partijleiding vormt op zichzelf ook weer een wetmatigheid. Zie de wijze waarop Marianne Thieme afgelopen zondag het congres van haar partij toesprak. Leden die het democratische gehalte van de partijleiding ter discussie stelden, onderkenden niet de ware aard van de revolutie die de Partij voor de Dieren ontketende. Zij stellen onbenulligheden kortom boven de Zaak.

Democratie – in casu van de Partij voor de Dieren een normale omgang met een gekozen partijvoorzitter die zich kritisch over de partijlijn uitlaat – is niet de eerste prioriteit van jonge, in de woorden van Thieme, revolutionairen. Zoals in de jaren zestig en zeventig onder de zich destijds revolutionair voelende studenten het bon ton was niet mét de arbeider te denken, maar voor de arbeider.

Democratie is slechts een middel

De groep mensen om Thieme, de mensen van het eerste uur, hebben een soortgelijk uitgangspunt. En met Esther Ouwehand als waarschijnlijke lijsttrekker bij de komende verkiezingen gaat de deksel op de affaire rond de kritische, maar desondanks geroyeerde voorzitter. Het doel is ons allen heilig, democratie slechts een middel.

Daar komt nog eens een treurige wetmatigheid bij. Uiteraard is de pers ook hier weer ergens schuldig aan. Een wat de harde kern van de partij betreft irritante, maar uiteindelijk toch heel erg interne discussie wordt zoals zo vaak bij nieuwe partijen op het conto van de pers geschreven.  Die vermaledijde journalisten houden immers het vuur van de onenigheid brandende.

Toch is de inschatting niet gewaagd dat de Partij voor de Dieren aan één belangrijke wetmatigheid moet kunnen ontsnappen. Het aantal uitzonderingen op de stelling ‘Nieuwe partijen verdwijnen even snel als dat ze komen’, gaat voor deze partij niet op. Juist de zware nadruk op de ideologie (waar men graag de mens aan ondergeschikt maakt) is daarvoor een reden.

Naarmate die ideologie verder uitkristalliseert (de mens is geen heerser over, maar slechts een nietig deel van de natuur) komt er meer ruimte voor de ontwikkeling van institutionele kaders en wellicht uiteindelijk voor meer zeggenschap van anderen dan Marianne Thieme...

Lex Oomkes is politiek commentator van Trouw en schrijft wekelijks een column.Lees ze hier terug