Politiek geklungel rond mariniersbesluit Vlissingen
Opnieuw zorgen bewindslieden van Defensie voor spanningen in de coalitie. Ditmaal gaat het over de voorgenomen verhuizing van het Korps Mariniers naar Vlissingen. Die lijkt van de baan. Vrijdag zei premier Rutte dat het kabinet met de Zeeuwen gaat praten.
Iedereen boos, een premier die de regie kwijt lijkt te zijn, Zeeland in last, vicepremiers die stram de ministerraad uitbenen zonder vragen te beantwoorden, en Defensie dat een besluit neemt maar ‘vergeet’ de verliezende partij (Zeeland) in te seinen. De Amerikanen hebben er een mooie term voor: clusterfuck, beleefd vertaald iets tussen een takkenzooi en een compleet fiasco.
Deze week werd duidelijk dat Defensie al had besloten het besluit uit 2012, over de verhuizing van de marinierskazerne van Doorn naar Vlissingen, niet door te laten gaan. Ongetwijfeld was het de bedoeling om dat besluit ook, vergezeld van compensatiemaatregelen, met Zeeuwse bestuurders af te stemmen. Maar in de ministerraad – waar onder premier Rutte het debat al lang geleden is afgeschaft – ging er iets mis. De defensieplannen riepen vragen op, vooral bij vicepremier en minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge, geboren Zeeuw. Hij is partijgenoot van oud-defensieminister Hans Hillen en Karla Peijs (destijds commissaris van de koningin in Zeeland) die het besluit in 2012 namen.
Regie verloren
Daarmee was de regie verloren, kwam het nieuws over herroeping van het besluit uit 2012 in de media en ontploften de Zeeuwse bestuurders collectief over dit Haagse ‘verraad’ en deze vergaande bestuurlijke onbetrouwbaarheid over een besluit van acht jaar geleden waarvoor in Zeeland al heel wat werk is verzet en geld geïnvesteerd.
Nadat donderdag alle luiken dicht gingen bij Defensie en ook in de coalitiepartijen in het parlement, werd vrijdagmiddag rond de ministerraad een poging tot crisisbeheersing ingezet.
Een definitief besluit is nog niet genomen, zei staatssecretaris van Defensie Barbara Visser, die verder repte van een dilemma tussen enerzijds de zorgen over de ‘toekomstbestendigheid en continuïteit’ van het Korps Mariniers en anderzijds de situatie in Zeeland naar aanleiding van de afspraak uit 2012.
Leegloop elitekorps
Politieke verwarring op het hoogste niveau dus - maar geldt dat ook voor het besluit zelf om het eerdere besluit tot verhuizing te herroepen? Daarvoor valt volgens betrokkenen bij Defensie genoeg te zeggen, ook los van de sociale problemen die veel mariniers voorzien en de zorgen over de ‘leegloop’ van het elitekorps.
De zeesoldaten zouden er militair niet op vooruit gaan, ondanks de nabijheid van zeewater en zilte lucht. De schepen van de mariniers zouden er niet goed kunnen afmeren, de oefenterreinen hadden belangrijke beperkingen, en het beeld van een geïntegreerde locatie waar je alle mariniersactiviteiten kon bundelen, brokkelde steeds verder af. Daarmee raakte de militaire ratio steeds verder uit zicht, zeggen betrokkenen, en resteerde de gedachte in Zeeland dat de komst van de mariniers goed zou zijn voor de lokale middenstand.
Donderslag
Het oorspronkelijke besluit van CDA-minister Hans Hillen kwam in 2012 ‘ook voor de krijgsmacht als een donderslag bij heldere hemel’, zegt een ingewijde. Hillen weigerde ook een studie naar alternatieven te laten uitvoeren: hij hield van resolute besluiten. ‘Maar er zijn grenzen aan wat je kunt beslissen zonder het veld erbij te betrekken.’
Niet lang na het besluit viel het eerste kabinet-Rutte. ‘En zijn opvolgers liepen niet weg met dit besluit’, heet het bij Defensie. Opvolgster Hennis kwam van een andere partij en voor haar had uitvoering van dit besluit niet de hoogste prioriteit.
Een teken aan de wand was dat voor de mariniers die in Rotterdam gelegerd waren in de Van Ghentkazerne, en die wegens bezuinigingen ook naar Vlissingen moesten verhuizen, een andere oplossing werd gevonden: blijven. De uitvoering van het oorspronkelijke besluit ging ondertussen gestaag door – ondanks twijfels van de Rekenkamer, giftige oefengronden, en andere hobbels – maar uitstel werd een terugkerend woord.
Directe democratie
Onder de nieuwe bewindslieden Bijleveld (CDA) en Visser (VVD) werd de weerzin van de mariniers steeds openlijker geventileerd. Volgens betrokkenen op het ministerie hebben de bewindslieden die ruimte ook geboden: ‘Als je maar genoeg talmt, doet een soort directe democratie zijn intrede, die zich tegenwoordig op tal van manieren kan uiten, en dan moet er een politieke oplossing komen.’
De vraag is of dat zo slecht is. Het antwoord bij veel mariniers zal zijn: liever ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. In Zeeland zullen ze daar heel anders over denken, en zich afvragen hoe het met de communicatieve vaardigheden van de bewindslieden is gesteld. Binnenkort zal dat blijken, want Visser maakt zich op voor besprekingen in Zeeland over ‘het dilemma’ – waarna eind maart een definitief besluit volgt.
De Zeeuwen voelen zich bedonderd door besluit over verhuizing mariniers
De mariniers gaan niet naar Vlissingen. En dat is zuur voor het stadje in het verre Zeeland. De Zeeuwen zijn kwaad. ‘Belachelijk, zo ga je als regering niet met de bevolking om.’