Wat gebeurt er met de goodwill als de boerenacties verharden?

Boerendochter Anna Grotentraast (16) heeft schoon genoeg van de manier waarop wordt gedacht over de landbouw. “Mijn vader en moeder zijn geen milieuvervuilers of dierenmishandelaars,” zegt ze op de manifestatie die honderden boeren naar de Dam heeft gebracht. Met die reden is ze donderdag uit Heeten bij Deventer gekomen, om dat aan de Amsterdammers te vertellen.

De boeren hebben alles uit de kast getrokken. Pal onder de kerstboom op de Dam hangt een lammetje aan het spit. Een aardappelboer uit Zeewolde heeft friet gebakken. Er zijn broodjes scholfilet, want ook de vissers doen mee. De Boeren van Amstel hebben hun melk meegenomen uit polder de Ronde Hoep. Er zijn broodjes ei, peren en verse worsten. “Het échte product,” zoals Grotentraast het noemt.

Voedelvoorziening

De boeren vragen aandacht voor hun centrale rol in de voedselvoorziening: No farmers, no food. Door te trakteren willen ze meer begrip kweken voor de moeilijke positie die zij hebben. Ze vinden nu al dat de landbouw wordt verstikt door teveel milieuregels en dat dreigt door de stikstofimpasse alleen maar erger te worden. Daarom hebben ze naast bijna dertig tractoren ook drieduizend kalfsburgers meegenomen. Onder het motto: ‘Dit kabinet heeft een slecht plan, dus eet een kalfsburger zolang het kan.’

Op het Rokin is zelfs een levende kerststal neergezet. Actiegroep Fiere Boerin hoort ervan op dat dit eigenlijk niet mag in Amsterdam. Ook de geitjes, de pony en de koeien zijn volgens de boerinnen een uitgestoken hand richting de consument in de stad. Die kan zelf invloed uitoefenen op de verduurzaming van de landbouw door een goede prijs te betalen voor biologisch vlees dat niet uit een ver buitenland is gehaald. “Waar kippen nog in kooitjes zitten en de koeien onder de groeihormonen,” zegt Debby Kars van Fiere Boerin.

Distributiecentra

Maar wat blijft er over van die goodwill als boeren volgende week overgaan tot hardere acties? Actiegroep Farmers Defence Force schermde deze week zelfs met de mogelijkheid distributiecentra te blokkeren waardoor kort voor het kerstdiner de schappen van de supermarkt leeg raken. “Het staat elkaar niet in de weg,” vindt Kars. “Hier is het heel vreedzaam en positief.” Maar de boeren krijgen het steeds moeilijker en daar moet ook aandacht voor komen, vindt de boerin uit Blokzijl. “Op een gegeven moment moet je dan toch iets.”

Ook Bart Kemp van Agractie, de actiegroep die het boerenprotest op de Dam heeft georganiseerd, is niet bang dat het vandaag gekweekte begrip snel weer weg is als de supermarkten leeg zijn. De schapenboer is blij met de enthousiaste reacties die hij krijgt op de Dam, al weet hij ook wel dat het goeddeels toeristen zijn die zich laten trakteren. “We hebben genoeg voor 15.000 mensen.”

Acties waar niemand omheen kan

Kemp kan best begrip opbrengen voor de hardere acties die zijn aangekondigd voor woensdag. Eerder was hij ook de organisator van het boerenprotest dat het Malieveld vulde met tractoren. “Het is goed te begrijpen dat boeren ongerust zijn en boos als ze het land dat al generaties lang van de familie is dreigen te verliezen.” Om het te vertalen naar de belevingswereld van de grote stad: “Het is geen bedrijf dat je even verplaatst van het ene naar het andere industrieterrein.”

Boerendochter Grotentraast vindt het ook niet vreemd dat de supermarkten worden aangesproken op de lage prijzen die zij betalen voor landbouwproducten. “Als zij zo doorgaan, kunnen wij niet blijven produceren.” Daarom is het misschien wel nodig ook dat de boeren komen met acties waar niemand omheen kan, zoals eerder op het Malieveld. “We zijn al zolang aardig geweest.”