Direct naar artikelinhoud
REPORTAGEBOERENPROTESTEN

Terwijl de sfeer bij de Brabantse boeren steeds grimmiger wordt, toont het boerenprotest in Amsterdam zijn vriendelijke gezicht

Brabantse boeren demonstreren bij het provinciehuis in De Bosch tegen het aangekondigde stikstofbeleid.Beeld Marcel van den Bergh

Met een korte actie bij Eindhoven Airport hebben de radicale boeren van de Farmers Defence Force even hun spierballen laten zien. Ondertussen toonde Agractie op de Amsterdamse Dam vrijdag met een goed gesprek het vriendelijke gezicht van het boerenprotest.

en

Den Bosch

Als het niet goedschiks gaat, dan kwaadschiks’

75 Jaar geleden werd er ook een bevolkingsgroep gedecimeerd, betoogt Mark van den Oever vrijdag als inspreker voor de provinciale statenvergadering in Den Bosch. Laat dat niet weer gebeuren, waarschuwt hij. De 40-jarige varkenshouder en fruitteler uit Sint-Hubert: ‘Als er straks geen boeren meer over zijn, zeg dan niet: Wir haben es nicht gewusst.’

De voorzitter van de Farmers Defence Force (FDF) schuwt de grote woorden en provocaties niet. Hij hekelt de ‘klimaatsalafisten’ en noemt het RIVM ‘het meest corrupte instituut van het land’. En de Oost-Brabantse boer schuwt zeker ook de harde actie niet. Hij spreekt zelfs liever van ‘keiharde actie’. Want de boerendemonstraties hebben tot dusver weinig opgeleverd, vindt hij. ‘We gaan jullie geliefde industrie platleggen’, zegt hij in de statenvergadering. ‘We gaan optoeren. Vanmiddag om 2 uur begint de eerste actie.’

Dat is een verrassing. Het wordt een ‘voorproefje’, vertelt Van den Oever buiten het provinciehuis, te midden van honderden tractoren van demonstrerende boeren, een ‘testrondje’ voor de landelijke actiedag komende woensdag. Maar ook nu maakt hij niet voortijdig bekend waar hij de actievoerende boeren heen zal sturen – het is die dreigende onzekerheid die de supermarkten ertoe hebben gebracht maandag een kort geding aan te spannen om te voorkomen dat de boeren mogelijk de voedselvoorziening platleggen.

Brabantse boeren demonstreren bij het provinciehuis in De Bosch tegen het aangekondigde stikstofbeleid.Beeld Marcel van den Bergh

‘Wacht maar af’, zegt hij met twinkelende kwajongensoogjes tussen de tractoren. Is het distributiecentrum van Jumbo in Veghel het doelwit, of misschien toch het vliegveld van Eindhoven? Een paar uur later stappen de boeren massaal op hun trekker. Via de groepsapp hebben ze de bestemming doorgekregen.

‘We gaan Eindhoven Airport platleggen’, roept een boer strijdvaardig. Honderden tractoren rijden vanaf het Brabantse provinciehuis de A2 op. In overleg met de FDF worden maximaal honderd tractoren toegelaten tot het vliegveld. Die vormen geen blokkade, maar rijden een rondje rond de parkeergarage. De actie leidt wel tot een verkeerschaos.

Van den Oever vindt boerenorganisaties als LTO en ZLTO (de vereniging van boeren in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelderland) te tam. ‘Wij zijn actievoerders’, zegt hij. En actievoeren betekent ook wel: de randjes opzoeken. LTO en ZLTO zijn juist bang dat de FDF-boeren met hun ‘keiharde’ acties de sympathie van de bevolking verliezen.

Met de korte actie bij het Eindhovense vliegveld hebben de radicale boeren even hun spierballen laten zien. Voor komende woensdag houdt Van den Oever nog steeds de kaarten op zijn borst. Maar, herhaalt hij: ‘De vorige acties zullen verbleken bij wat er nu op touw is gezet.’

Amsterdam

Met kalfsburgers wil de boer de kloof tussen stad en platteland dichten 

Het boerenprotest van Agractie op de Dam.Beeld Guus Dubbelman / De Volkskrant

‘Wij zijn hier om de burgers aan te spreken’, zegt de Edese schapenhouder Bart Kemp (42) vrijdag op de Dam in Amsterdam. Hij is bestuurslid van Agractie, de organisatie die vrijdagmiddag het vriendelijke gezicht is van de boerenprotesten. Sympathie opwekken, dat is het plan, door eten uit te delen en praatjes te maken met voorbijgangers. Heel anders dan de ‘keiharde acties’ waarvan hun collega’s van Farmers Defence Force de mond vol hebben. ‘Zij hebben hun insteek, en wij de onze’, zegt Kemp. ‘Ik weet ook niet wat ze van plan zijn.’

In goed overleg met burgemeester Femke Halsema – doorgaans weinig geliefd bij de protesterende boeren – reden Kemp en zijn kompanen vrijdag met achtentwintig trekkers de hoofdstad binnen en bouwden een kerstmarkt op. Tientallen marktkraampjes, warmtelampen, partytenten en biertafels staan er nu op de Dam. Naast boekhandel Scheltema zijn zelfs twee koeien en wat schapen neergezet.

Agractie wil in gesprek met de Amsterdammers, die zouden nog maar weinig weten van het boerenbedrijf. Die onwetendheid leidt volgens de boeren tot frictie tussen stad en platteland. ‘We worden dierenmishandelaars genoemd’, zegt Kemp. ‘Er zijn mensen die zeggen dat er helemaal geen boeren meer nodig zijn. Dan zeg ik: wat ontbijt je dan iedere dag?’

Demonstrant Evalien Smink (52) heeft een middelgroot melkveebedrijf in Wilnis, een dorp niet ver van Amsterdam. Twee jaar geleden moest ze een flinke boete betalen omdat ze ‘een kalf te veel had’, waardoor ze in de problemen kwam met de almaar strenger wordende regels voor fosfaatuitstoot. Ze is een van de velen, zegt ze. Ze wil volgende week woensdag ook meedoen met de actie van Farmers Defence Force, al weet ze nog niet wat die zal inhouden. ‘Het is goed wat zij doen. Men is doodsbang voor ze terwijl er nog niks gebeurd is.’

Culinair journalist Marcus Polman (56) – die toevallig over de Dam fietst – vindt het uitdelen van broodjes om sympathie op te wekken bij het publiek schijnheilig. ‘Als je als boer het belang van voedselproductie wil laten voelen, moet je stoppen met produceren. Maar dat gebeurt niet, omdat de meeste boeren helemaal niet produceren voor de Nederlandse markt. Ze produceren voor een export die op den duur onhoudbaar is.’

Een paar meter verderop bakt een stel boeren kalfsburgers die ook goed in de smaak vallen bij langs lopende toeristen. ‘What is this here?’, vraagt een man als hij van een gratis burger is voorzien. ‘It’s a demonstration for the farmers’, antwoordt de boer. ‘What do they want?’ ‘To stay alive!’ ‘Ah, cool.’