Direct naar artikelinhoud
AnalyseBoerenprotest

De boeren dreigen de voedselvoorziening rond Kerstmis lam te leggen

Boeren protesteren met hun tractoren op het Malieveld in Den Haag. Ze eisen een opschorting van de beleidsregels rond stikstof.Beeld ANP

De gemoederen leken wat te bedaren in agrarisch Nederland, maar boze boeren kondigen een nieuw protest aan.

Opnieuw kondigen boze boeren protestacties aan. In een rondgestuurde verklaring dreigt actiegroep Farmers Defence Force met ‘een kink in de kabel’ van ‘de voedselvoorziening’. De groep overweegt om in de week voor Kerst distributiecentra van supermarkten te blokkeren, zodat er lege schappen in de winkels ontstaan.

Eerder dit najaar hielden boeren al protestacties op het Malieveld in Den Haag en bij diverse provinciehuizen. Hun boosheid richt zich op de regering die te weinig zou doen om uit de ‘stikstofcrisis’ te komen en bovendien boeren de schuld zou geven van die crisis.

Sinds eind mei heerst er in Nederland een crisissfeer rond stikstof. De Raad van State oordeelde toen dat het Nederlandse beleid om beschermde natuurgebieden te behoeden voor de schade van te veel stikstof in strijd is met de Europese wet. Het gevolg van dit vonnis was dat maandenlang geen vergunningen konden worden verleend aan activiteiten die zorgen voor de neerslag van stikstof in een natuurgebied: bouwprojecten kwamen stil te liggen en ook veehouders konden hun bedrijf niet uitbreiden.

‘Een gedachtegoed dat je klimaatsalafisme kan noemen’

Hoewel er mondjesmaat weer vergunningen worden verstrekt, zoekt de regering nog een definitieve oplossing voor het stikstofprobleem. De boeren vrezen dat zij daarvan de dupe worden. Weliswaar heeft minister Schouten van landbouw toegezegd dat er geen gedwongen inkrimping van de veestapel komt, toch ervaren de boeren dat hen iets wordt afgenomen. De minister is vorige week met de twaalf provincies overeengekomen dat de stikstofuitstoot van boerenbedrijven in de buurt van natuurgebieden omlaag moet. Dat gaat als volgt: als een boer zijn bedrijf beëindigt, mag hij zijn vergunning om stikstof uit te stoten verkopen aan een andere boer – maar niet volledig, een deel van de vergunde ‘stikstofruimte’ komt te vervallen.

Dit is bedoeld om de natuur te ontlasten, maar de Farmers Defence Force noemt het “boeren bestelen van hun rechten die onaantastbaar en grondrechtelijk zijn”. De regering die deze maatregel neemt, bestaat volgens de actiegroep uit “onverdraagzame lieden”, die boeren en burgers “offeren aan een gedachtegoed dat je klimaatsalafisme kan noemen”.

Deze harde toon uit de agrarische sector is enigszins verbazend. Het is de  toon van de radicale Farmers Defence Force, waaraan meer gematigde partijen zich storen. Juist om die reden werd vorige maand het Landbouw Collectief gevormd, een samenwerking van twaalf agrarische belangenorganisaties, waaronder de Defence Force. De bedoeling was dat het collectief een gematigder toon zou aanslaan. Voorzitter van het collectief is Aalt Dijkhuizen, oud-voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen University & Research. Liever overleggen dan protesteren, was het devies. Toch lijkt Farmers Defence Force zich niet in te houden.

Het plan kost drie miljard euro

Het Collectief heeft inmiddels vier keer met minister Schouten om tafel gezeten. “Helaas zonder resultaat”, stelt het collectief in een verklaring. “De minister voegt niet de daad bij het woord om de stikstofimpasse te doorbreken. Inmiddels zijn we bijna zeven maanden verder na de uitspraak van de Raad van State. Sindsdien is veel tijd verloren gegaan, waarbij de sectoren maandenlang niet serieus zijn genomen.”

Het Landbouw Collectief heeft een eigen plan gemaakt om ‘per direct’ uit de stikstofcrisis te komen. De boeren stellen onder meer voor mest aan te lengen met water zodat er bij het uitrijden minder stikstof (in de vorm van ammoniak) vrijkomt. Het plan kost ongeveer drie miljard euro. “Het Landbouw Collectief verwacht van de minister een akkoord op haar plan”, aldus de verklaring.

Een woordvoerder van minister Schouten laat weten dat het ministerie kennis heeft genomen van de aangekondigde actie. “Wij hebben alle begrip voor de zorgen die er leven. We zijn met de boeren in overleg en we luisteren naar ideeën, maar we kunnen niet aan alle eisen voldoen.”

Juist dat is voor Farmers Defence Force reden om tot actie over te gaan. De actiegroep stelt: “Winter 2019/2020 is het 75 jaar geleden dat we een hongerwinter hadden. Dat de boer de meest gewaardeerde burger was die deelde van het weinige eten wat hij had. Hoeveel een mens kan vergeten in 75 jaar, blijkt wel uit de huidige houding ten opzichte van de boer.”

Lees ook:

Wie is wie in de wirwar van boerenprotesten

De agrarische actiegroepen schoten als paddenstoelen uit de grond en sloegen vervolgens de handen ineen. Wie zijn ze en wat willen ze?