Milieuorganisaties: ‘Plannen oliesector maken klimaatdoelen van Parijs onhaalbaar’

De komende vijf jaar pompen oliebedrijven als Shell, BP en Gazprom  opgeteld nog 1,4 biljoen dollar in nieuwe olie- en gaswinning. Die geplande investeringen leveren volgens de analyse van de milieuorganisaties zo’n 148 gigaton extra CO₂-uitstoot op: een hoeveelheid vergelijkbaar met de uitstoot van ongeveer 1200 nieuwe kolencentrales.

“Het verbranden van olie en gas uit de nieuwe velden waarin komende jaren wordt geïnvesteerd, levert nog tientallen jaren broeikasgassen op. Die kan de aarde er niet bij hebben,” zegt onderzoeker Laurie van den Burg van Milieudefensie, dat het rapport donderdag op de klimaattop in Madrid presenteert samen met Greenpeace en een dozijn andere organisaties. “Met het verbranden van de bestaande olie- en gasreserves wordt het doel van 1,5 graden opwarming al ruimschoots overschreden. Er is geen enkele ruimte voor méér olie- en gaswinning.”

Shell prijkt hoog op de lijst van bedrijven die volgens het rapport komende jaren het meest in nieuwe olie- en gasvelden investeren: alleen het Russische GazProm trekt daar nog meer geld voor uit. Volgens Milieudefensie onderstreept dat de noodzaak van de rechtszaak die de organisatie tegen Shell heeft aangespannen vanwege het aandeel van het Nederlands-Britse concern in de mondiale klimaatverandering. “Shell is niet van plan zelf zijn beleid aan te passen, daarom moeten wij het bedrijf via de rechter dwingen om verantwoordelijkheid te nemen.”

ExxonMobil staat derde op de lijst. Het Amerikaanse oliebedrijf stond afgelopen maand in New York terecht omdat het beleggers zou hebben misleid over de kosten van klimaatverandering.

Klimaatneutraal oliebedrijf

De fossiele bedrijven hoeven hun olie- en gaskranen niet meteen dicht te draaien, stellen de milieuorganisaties. Ze pleiten voor een geleidelijke uitfasering van fossiele brandstoffen, zodat werknemers in de sector niet de dupe worden. “Er moeten transitieplannen komen die sociaal rechtvaardig en economisch gezond zijn.”

Op de klimaattop in Madrid maakte het Spaanse Repsol deze week als eerste oliebedrijf bekend in 2050 klimaatneutraal te willen zijn. Dat houdt in dat alle CO₂-uitstoot door de eigen activiteiten en die van klanten netto naar nul moet. Dat zal deels gebeuren door uitstoot te compenseren met maatregelen om CO₂ uit de lucht halen. Ook voert het olieconcern zijn investeringen in schone energie op. Bonussen voor leidinggevenden worden gekoppeld aan het halen van tussentijdse CO₂-doelen.

Lastiger

Het zal voor fossiele bedrijven komende jaren niet makkelijker worden om in nieuwe olie- en gasvelden of kolenmijnen te investeren. Landen worden terughoudender met het verstrekken van nieuwe vergunningen. Zo heeft Nieuw-Zeeland nieuwe olie- en gasboringen voor zijn kust verboden, Denemarken overweegt hetzelfde te doen. Steeds meer banken, pensioenfondsen en investeringsmaatschappijen besluiten om niet langer in fossiele projecten te investeren. Zo is de Wereldbank sinds dit jaar gestopt met investeringen in olie en gas. De Europese Investeringsbank kondigde onlangs aan dat over twee jaar geen cent meer naar de fossiele brandstoffen zal gaan.

Daarbij hangen de grote olieconcerns alleen al in de VS tal van rechtszaken boven het hoofd van staten en gemeenten die hen aansprakelijk willen stellen voor de kosten die zij moeten maken om zich wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals overstromingen, orkanen en bosbranden. 

3,2 graden

Zelfs met de actieplannen van de 194 landen die het akkoord van Parijs hebben ondertekend, stevent de aarde aan het eind van deze eeuw af op een temperatuurstijging van 3,2 graden, bleek afgelopen week uit een alarmerend VN-rapport. Met elk jaar dat de CO₂-uitstoot nog stijgt, is méér actie nodig en blijft minder tijd over om het tij te keren, waarschuwde het klimaatpanel van de Verenigde Naties. In Madrid onderhandelen landen deze en volgende week over de uitvoering van maatregelen om gevaarlijke temperatuurstijging te voorkomen.