De knuffelbare Klaas Dijkhoff ligt onder vuur

De VVD denkt dat partijleider Mark Rutte nog eens de kar trekt bij de volgende verkiezingen en de partij maakte zich weinig zorgen over Ruttes opvolging. Met Klaas Dijkhoff, nu nog fractieleider, als eventuele plaatsvervanger zat het wel snor. Dacht men.

Vorige week ontstond ophef over de 37.000 euro wachtgeld die Dijkhoff boven op zijn salaris van 115.000 euro als Kamerlid ontvangt. Hij krijgt dat omdat hij in het vorige kabinet staatssecretaris én vier weken minister van Defensie is geweest. Hij weigerde aanvankelijk afstand te doen van de toelage. Hij had er ‘recht op’. Juist omdat de VVD bijstandgerechtigden vaak de maat neemt, ontplofte de bom in Dijkhoffs gezicht. Pas na veel kritiek en dalende peilingen stelde Dijkhoff deze week zijn koers bij.

In de VVD-bewindsliedenploeg heerst ergernis. “Een beginnersfout,” zegt een minister. “Hier is het laatste woord niet over gesproken.” Vanavond moet het worden geëvalueerd, vindt deze, als de VVD-top bijeenkomt voor wekelijks beraad.

Carnaval

Het is snel gegaan. Zorgvuldig polijstte de partij Dijkhoffs imago. Het draaide de schijnwerper op zijn nuchtere, droog-grappige kant. Dijkhoff werd uitgeroepen tot de meest sexy politicus en werd vervolgens een populaire winnaar van het tv-programma De slimste mens.

Als staatssecretaris bleef hij rolvast. Toen de SP suggereerde dat hij expres asielzoekers naar het dorpje Oranje stuurde om de vluchtelingendiscussie op scherp te zetten, pareerde hij in typische Dijkhoffstijl. “Zodra de moord op de Amerikaanse president Kennedy is verjaard, zal ik die toegeven.”

Die benadering, gelardeerd met zijn geëtaleerde liefde voor PSV en carnaval, maakte Dijkhoff een knuffelbare VVD’er. Hij trok zelfs het land in met Stand-Up Politics: een optreden van hem gecombineerd met cabaretiers.

In de Tweede Kamer werd hem vooral inhoudelijke leegheid verweten. Dat hij voorstelde om criminaliteit in probleemwijken dubbel zo hard te bestraffen, werd weggezet als proefballon. Hij meende het wel degelijk en wees erop dat de ­sociaaldemocraten in Denemarken eenzelfde koers varen.

Uit hetzelfde vaatje tapte Dijkhoff toen hij dit jaar met het ‘Klaasverhaal’ kwam, een verder serieus discussiestuk dat de opmars moet zijn voor het verkiezingsprogramma volgend jaar. Het markeerde dat hij zijn losse imago vergezeld wil doen gaan van een politiek-inhoudelijke koers.

Dijkhoff heeft nu zelf zand in de motor gestrooid. De publicitaire schade komt in een periode dat de VVD toch al lijdt. De regeringspartij deed concessies op terreinen van kinderpardon tot hypotheekrenteaftrek, met als recentste knieval de verlaging van de maximumsnelheid.

Hautain

Toch denkt communicatieadviseur Charles Huijskens dat Dijkhoff niet onoverkomelijk is ­beschadigd. “Bij iedere partij speelt zo’n affaire op enig moment. De verkiezingen zijn nog ver als het goed is, de kiezer krijgt nog meer om de oren.”

Enig probleem ziet de imagodeskundige wel in hoe Dijkhoff uiteindelijk afstand deed van zijn wachtgeld en reiskostenvergoeding.

Huijskens wijst in dat verband op premier Rutte. “Als iemand een voorbeeld is van hoe je geloofwaardigheid deuken kan verdragen, is hij het wel. Hij is ook niet ten onder gegaan aan zijn eerste affaire of gebroken belofte.”

Verschil is wel dat Dijkhoff zich hautainer opstelt dan Rutte, die zijn fouten juist zonder omhaal toegeeft. “Dijkhoff bleef dralen. En zegt nu dat hij in zijn recht stond. Dat is misschien nog wel het schadelijkst.”