Organisator protesten Hongkong in elkaar geslagen

Jimmy Sham, een van de organisatoren van massale, vreedzame protestenbijeenkomsten in Hongkong, is woensdag door mannen met hamers in elkaar geslagen en bloedend op straat achtergelaten. Het is de meest recente uiting van het toenemende geweld in Hongkong.

Carrie Lam, de hoogste leider van Hongkong die donderdag haar jaarlijkse beleidstoespraak in het parlement van Hongkong wilde toelichten, kreeg daartoe niet de kans. Pro-democratische parlementsleden schreeuwden steeds door haar heen. Daarop werden groepen parlementsleden tot twee keer toe door veiligheidsmensen uit de zaal verwijderd.

Haar beleidstoespraak zelf was woensdag al in het water gevallen. Parlementariërs maakten haar ook toen het spreken onmogelijk. Over het gezicht van Lam heen projecteerden ze de eisen van de pro-democratische demonstranten. Na twee onderbrekingen hield Lam de rest van haar toespraak via een videoverbinding vanaf een geheime locatie.

Frictie over handel

De gebeurtenissen in Hongkong leiden ook tot nieuwe frictie tussen de Verenigde Staten en China. Een Amerikaanse wet, dinsdag aangenomen in het Huis van Afgevaardigden, verplicht de Amerikaanse regering om voortaan elk jaar opnieuw te kijken of Hongkong nog wel beschouwd kan worden als een aparte eenheid op het gebied van handel.

De jaarlijkse afweging wordt mede gebaseerd op de politieke ontwikkelingen in Hongkong. Is er nog sprake van een rechtsstaat? Opereert Hongkong nog onafhankelijk van China?

Een verbolgen woordvoerder van de Chinese regering stelde woensdag dat de wet een „politieke samenzwering blootlegt […] om China’s ontwikkeling aan banden te leggen door de Hongkongse kaart te spelen”.

De VS deden er woensdag nog een schepje bovenop: Chinese diplomaten in de VS zijn voortaan verplicht om hun officiële contacten met Amerikaanse ambtenaren en hun bezoeken aan onderwijs- en onderzoeksinstituten van te voren te melden bij de Amerikaanse autoriteiten. Dat gaat volgens China in tegen de internationale regelgeving omtrent diplomaten.

De demonstranten zijn blij met de Amerikaanse wet, ook al kan die grote schade toebrengen aan de economie van Hongkong. Daaruit blijkt wel hoezeer de strijd in Hongkong de laatste weken is verhard: de demonstranten, die net als de politie steeds gewelddadiger opereren, zien nog liever dat de welvaart van Hongkong eraan gaat dan dat zij hun vrijheden verliezen.

Invoerheffingen

De VS beschouwen Hongkong als een van de Volksrepubliek China gescheiden politieke en economische eenheid, waar, anders dan in China, wel sprake is van een eerlijk handelsklimaat en van onafhankelijke rechtspraak. Invoerheffingen die de VS in de handelsoorlog aan China opleggen, gelden niet voor Hongkong. Mochten de VS met de nieuwe wet in de hand concluderen dat Hongkong niet meer aan de criteria voldoet, dan zouden dezelfde handelsbelemmeringen gelden als voor China. Ook zou het mogelijk worden om sancties te treffen tegen individuen die de autonomie van Hongkong ondermijnen.

Nancy Pelosi, de Democratische leider in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, ziet de strijd in Hongkong als een moreel gevecht waarbij economisch gewin ondergeschikt is aan politieke vrijheid. „Het uitzonderlijke vertoon van moed van de bevolking van Hongkong staat in sterke tegenstelling tot een laffe regering die weigert om de rechtsstaat te respecteren”, aldus Pelosi dinsdag.

De Chinese regering vindt de Amerikaanse morele verontwaardiging onzinnig en onoprecht. De VS mengen zich volgens Beijing niet uit nobele motieven in de kwestie-Hongkong, maar om China te verzwakken.

Dit artikel is woensdagochtend 17 oktober geactualiseerd.

Lees ook Europa, steun Hongkong – het vecht voor zijn toekomst