‘Vorig jaar was er nog geen stikstofprobleem en nu ineens wel, waar slaat dat op?’
Nadat vanochtend zo’n 3000 boeren in De Bilt in gemoedelijke sfeer protesteerden, zetten ze koers richting Den Haag. De sfeer op het Malieveld was gemoedelijk, maar rond het Centraal Station grimmig. De politie laat weten vier mensen aangehouden te hebben.
Het boerenprotest van vandaag in het centrum van Den Haag zorgde voor veel onrust. Op verschillende plekken rond het Binnenhof verschenen demonstrerende boeren met hun tractoren. Bij het boerenprotest vandaag werden in totaal vier mensen aangehouden. Twee zijn gearresteerd voor het gooien van vuurwerk, een persoon voor belediging en iemand voor het niet opvolgen van een bevel of verordening. Volgens de politie is de demonstratie tot dusver ‘zonder grote incidenten verlopen’.
Vanwege de grote drukte bij het boerenprotest, besloot de politie in de loop van de dag de A12 af te sluiten. Boeren moesten naar de parkeerplaats van het voetbalstadion van ADO. Daar hadden ze echter geen trek in. Hoewel de weg bij Nootdorp was afgezet, reden veel boeren met hun tractoren door. De politie was machteloos. “Het was voor ons niet veilig genoeg om daar te blijven staan”, zegt de woordvoerster. “Als ze gewoon doorrijden, blijf je niet staan. We hebben in de binnenstad niet voor niets materieel van Defensie staan”, voegt ze eraan toe.
Eenmaal in Den Haag moesten de boeren hun trekkers ergens parkeren. Toen de eerste boer een gaatje naar de ingang van het Malieveld vond, volgde de rest snel. Het leek er op dat de politie daar al op had gerekend: het veld was al in twee vakken verdeeld, naast de grote witte tenten van Cirque du Soleil (die hun voorstelling voor woensdagavond hebben afgeblazen vanwege de ongeregeldheden). De politie greep niet in maar begeleidde de trekkers, mestinjecteurs, vrachtwagens en andere voertuigen naar hun plek. Al snel was het centrum van Den Haag overvol.
Barbecues, carbid en Nederlandstalige muziek op het Malieveld
Op het Malieveld is de sfeer gemoedelijk. Van alle kanten klinkt Nederlandstalige muziek, er wordt met carbid geschoten en een groot aantal mensen heeft een biertje in de hand. Er zijn barbecues meegenomen en er worden hamburgers en kip gebakken. Ook staan er caravans geparkeerd om te overnachten. Morgen willen boeren inwoners van Den Haag verrassen met een ontbijtje bij de Hofvijver, om het ongemak een beetje te verzachten.
Voor wie geen eten bij zich heeft wordt ook gezorgd. Bijvoorbeeld door Wim uit Loon op Zand. Hij heeft een kar met vijftien kratten vol broodjes en vleeswaar bij zich. “Ik ben zelf misschien geen boer maar wil ze wel een handje helpen. Boeren voelen zich gepiepeld door alle regeltjes die worden opgelegd, ik snap ze honderd procent.”
Jongeren: je hoeft geen boer te zijn om voor ze op te komen
Wat opvalt zijn de grote groepen jongeren die in Den Haag rondlopen. Zij zijn niet per se per tractor naar Den Haag gekomen, maar bijvoorbeeld met de trein. Tussen de John Deere-, Fendt- en Claas-trekkers loopt een clubje jongelui uit Friesland, aangevoerd door Marijn Sjouke (18) uit Sexbierum. Hij draagt een blauwe jas en klompen. Sjouke is met vrienden van ‘de keet’ afgereisd naar Den Haag om boeren een hart onder de riem te steken. “Je hoeft geen boer te zijn om voor ze op te komen. Ik werk veel bij boeren in de buurt en zie hoe moeilijk het vak kan zijn.”
De eveneens 18-jarige Alise Steenstra uit het Friese Ried valt Sjouke bij. “Boeren komen normaal gesproken veel te weinig voor zichzelf op”, vindt ze. “Daarom is het goed dat iedereen hier nu is.” Op de vraag waarom zij, geen boerin, ook in Den Haag is, antwoordt ze: “Onze vrienden van de keet zijn boer, onze buren zijn boer en mijn schoonouders zijn boer. Natuurlijk kom ik voor hen op. En het is hier ook wel erg gezellig.”
Boeren blokkeren tramlijnen. ‘Iedereen moet normaal doen’
Ongeregeldheden, zoals maandag al in Groningen voorbijkwamen, irriteren Ivan van der Spek uit Bleskensgraaf, een plaats in de Alblasserwaard. “Iedereen moet normaal doen, ik ben hier toch ook niet om rommel te schoppen. Boeren hebben van nature een nuchtere mentaliteit, het zijn harde werkers, ik hoop dat het vandaag rustig blijft.”
Van der Spek is een hobbyboer, net als zijn zoon Florens. Met een Mercedesjeep en een kleine trekker hebben ze de tocht naar Den Haag afgelegd. “Voor het eerst in mijn leven neem ik deel aan een demonstratie”, zegt pa Van der Spek. “Ik vond het tijd om ook eens mijn zegje te doen. Vorig jaar was er nog geen stikstofprobleem en nu ineens wel, waar slaat dat op?”, vraagt Van der Spek zich hardop af. “Boeren werken keihard voor hun bedrijf terwijl heel Nederland voor de lol overal naar toe vliegt. Laat ze daar in Den Haag iets aan doen.”
Eerder op de dag kwamen zo’n 3000 boeren bijeen om te protesteren in De Bilt. Cijfers over stikstof kloppen, meldde RIVM-directeur Hans Brug woensdagochtend aan duizenden boze boeren. Dat was aan dovemansoren gericht. Ze kwamen een boodschap afgeven, niet aannemen. De sfeer was echter gemoedelijk. Onze verslaggever Frank Straver was ter plaatse. “RIVM staat niet onafhankelijk in de wedstrijd”, vertelde melkveehouder Henrian Driezen (28) uit Giethoorn hem. Dat de rekenmeesters de landbouw noemen als voorname stikstofbron – en dus aanwijzen als groot milieuprobleem – overtuigt hem niet. “Andere sectoren, zoals Schiphol, blijven buiten schot.” Driezen wil ander rekenwerk zien, soepeler. “Anders gaan de Nederlandse boeren eraan kapot.”
Schade in Groningen
Burgemeester Koen Schuiling van Groningen is boos op een van de leiders van de boerendemonstratie afgelopen maandag in zijn stad. Volgens Schuiling heeft deze man boze boeren opgejut. “Dat kan absoluut niet. Hij moet zichzelf nog maar eens diep in de ogen kijken”, aldus Schuiling tijdens een extra bijeenkomst vandaag van de gemeenteraad over de demonstratie, waarbij boeren hekken omver reden en de deur uit het provinciehuis ramden.
Op die incidenten na vindt Schuiling dat de actie verder 'voortreffelijk’ is gelopen. “Er was voldoende politie en ME achter de hand, maar zij zijn op advies van verkenners op straat onzichtbaar gebleven.” De politie heeft drie demonstranten aangehouden, de boer die de hekken omver reed nog niet. De burgemeester roept hem op zich te melden.
De boeren hebben dinsdag aangeboden de deur van het provinciehuis te repareren en het kapotgereden gras opnieuw in te zaaien, maar dat zien de gemeente en de provincie niet zitten. Ze gaan de kosten van herstel wel verhalen op de boeren.
Uitgelaten, maar gemoedelijke sfeer in De Bilt
Lees meer:
Juristen: ook nieuwe stikstofaanpak kabinet is in strijd met de wet
Ze moeten een uitweg zijn uit de impasse, maar minister Schouten kan er maar beter van uitgaan dat de stikstofmaatregelen die zij heeft aangekondigd dat niet zijn.
De boer heeft de burger mee, en toch voelt hij zich miskend
Ondanks files en blokkades kan de boer op sympathie van burgers rekenen. Toch voelt hij zich miskend. ‘Dat is zorgelijk.’
Protesterende boeren zijn woensdag niet welkom op het Binnenhof
Boeren mogen woensdag niet demonstreren op het Binnenhof in Den Haag. Dat laten de gemeente en minister Ferd Grapperhaus van justitie vandaag weten.