De top van de Belastingdienst keurde de illegale fraudejacht goed

Hoge ambtenaren van de Belastingdienst waren direct verantwoordelijk voor het totaal ontsporen van een sinds 2014 slepende fraudejacht rond de kinderopvangtoeslag. Tot op het hoogste niveau gaf het management van de Belastingdienst ruim baan aan een speciaal fraudeteam dat zonder behoorlijk onderzoek en tegen de wet in toeslagen stopzette bij minimaal enkele honderden ouders. Dit blijkt uit onderzoek van ‘RTL Nieuws’ en Trouw.

Verschillende bronnen melden aan Trouw en RTL Nieuws dat het zogeheten Managementteam Fraude het beleid om onwettig toeslagen stop te zetten, heeft geaccordeerd. Daarin zaten onder anderen de toenmalig algemeen directeur van de Belastingdienst, de directeur van de Fiod en de directeur van de afdeling Toeslagen. Ook de hoogste baas van de Belastingdienst, de directeur-generaal, zou hiervan op de hoogte zijn geweest. Niet duidelijk is of ook de toenmalige staatssecretaris, huidig minister van economische zaken Eric Wiebes (VVD), door zijn ambtenaren is geïnformeerd over het illegaal handelen.

Pas later krijgt het parlement de documenten te zien

De betrokkenheid van de topambtenaren is naar boven gekomen naar aanleiding van een verzoek van RTL Nieuws en Trouw op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (wob). Staatssecretaris Menno Snel (D66) van financiën heeft die documenten inmiddels boven tafel, zo schreef hij vrijdagavond aan de Tweede Kamer, maar hij wil de stukken nog niet delen. Eerst moeten de documenten ‘geanalyseerd’ en ‘beoordeeld’ worden, pas daarna krijgt het parlement ze eventueel te zien.

Uit de documenten zal moeten blijken wanneer tot de ambtelijke top doordrong dat illegaal werd opgetreden door het zogeheten ‘Combiteam Aanpak Facilitators’ (CAF). Duidelijk is wel dat in 2016 het beleid werd gewijzigd, en de Belastingdienst niet langer toeslagen zomaar stopzette op basis van onvolledig onderzoek. Maar volgens staatssecretaris Snel is niet vastgelegd waarom dat is gebeurd, zo antwoordt hij op vragen van Tweede Kamerlid Renske Leijten (SP).

Toeslagen van honderden ouders

Snel geeft in de antwoorden op Kamervragen voor het eerst toe dat toeslagen werden stopgezet terwijl onderzoek naar het recht daarop volledig ontbrak, of nog niet was afgerond. Zo werden toeslagen van honderden ouders bij een gastouderbureau uit Eindhoven direct stopgezet nadat bij slechts acht ouders ‘onvolkomenheden’ waren geconstateerd. Volgens Snel is dat een ‘gebruikelijke toezichtmethodiek’ en heeft dat in 170 andere CAF-zaken geleid tot ‘mogelijk een vergelijkbare wijze van stopzetting’.

Hoewel in 2016 werd gestopt met het illegaal stopzetten van toeslagen procedeerde de Belastingdienst gewoon door tegen gedupeerde ouders die in de jaren ervoor onterecht waren aangepakt. Zelfs na interne klachten van medewerkers in 2015 dat eerdere stopzettingen juridisch niet vol te houden waren, een vernietigend rapport van de Nationale Ombudsman en uitspraken van de Raad van State in 2017 liepen de rechtszaken door.

Trotse juristen binnen de belastingsdienst

De Belastingdienst hield in rechtszaken stelselmatig stukken achter om ouders alsnog tot terugbetalen veroordeeld te krijgen. Diverse goed ingevoerde bronnen zeggen tegen Trouw en RTL Nieuws dat ambtenaren van Toeslagen op geen enkele manier rekening hielden met de rechtsbescherming van burgers.

Alles was erop gericht eerder genomen beslissingen tot stopzetten in stand te houden. Betrokkenen spreken van ‘misselijkmakende’ praktijken, waar juristen zelfs trots op waren doordat dit intern werd aangemoedigd. Wie afwijzingen ter sprake stelde, werd juist als ‘lastig’ ervaren. Eén van de juristen die snel carrière maakte bij Toeslagen had als motto in zijn pen gegraveerd: ‘Bij twijfel, altijd afwijzen’.

Lees ook:

Snel geeft in verhit debat toe dat Belastingdienst onrechtmatig handelde bij stopzetten kinderopvangtoeslag

Het stopzetten van toeslagen bij honderden ouders was onrechtmatig, maar lag vast in beleid bij de Belastingdienst. De kans is groot dat nog veel meer ouders gedupeerd zijn. 

Deze moeder weet nog steeds niet waarom de fiscus haar onterecht beschuldigde van fraude

Na jaren van strijd tegen de Belastingdienst kreeg Gwendolyne Santos alsnog recht op kinderopvangtoeslag. Maar waarom werd zij eigenlijk betrokken in een fraudezaak?

Gedupeerde ouders willen inzage in hun dossier, maar de Belastingdienst voelt daar weinig voor

Ouders van wie de kinderopvangtoeslag onrechtmatig werd stopgezet, willen inzage in hun dossier bij de Belastingdienst. Maar de fiscus voelt daar weinig voor. Tegen een eerdere uitspraak van de rechtbank Rotterdam gaat de Belastingdienst nu in beroep.