Direct naar artikelinhoud
ReportageHardlopen in de hitte

Dam tot Damloop was al warm, de marathon in Doha wordt nog veel erger

Michel Butter, tweede van rechts, loopt door de IJ-tunnel.Beeld Jiri Büller / de Volkskrant

Bij de Dam tot Damloop was met 25 graden de warmte al een thema. Dat zal het straks bij de WK-marathons in Doha helemaal zijn. ‘Als je langer bent, heb je meer last.’

De Nederlandse warmte wil Michel Butter op deze nazomerdag in september nog wel trotseren bij de Dam tot Damloop. Maar een marathon in de hitte van de woestijn op de WK in Doha? Butter piekert er niet over, zegt hij in Zaandam. ‘Eén bizarre hete marathon is wel voldoende’, zegt de 33-jarige loper, terwijl hij een plekje in de schaduw zoekt na afloop van de Damloop. Hij is als vijfde Nederlander na ruim drie kwartier (48.59 minuten) over de finish gekomen.

Butter doelt op de olympische marathon in Tokio, die volgend jaar zomer in tropische omstandigheden wordt gelopen. De beste marathonlopers ter wereld slaan, vanwege het vooruitzicht op de Spelen, volgende week de WK in Doha over. Butter heeft zich niet gekwalificeerd voor Doha, maar hij was sowieso niet gegaan. ‘Het is te zwaar om dat allebei te doen.’ Butter wil zich op 3 november bij de marathon van New York voor Tokio plaatsen.

In het snikhete Doha kan de temperatuur in september oplopen tot boven de 40 graden. Vanwege de zware omstandigheden is de mondiale titelstrijd bijna twee maanden later in het jaar, waardoor er nog minder tijd is om te herstellen van de klap voordat de voorbereiding op Tokio alweer begint.

De marathonlopers hebben niets aan de speciale buitenairco in het stadion in Doha. Zij moeten straks rondjes op de boulevard rennen. Ze starten pas om één voor twaalf ’s nachts om de ergste hitte te vermijden. Voor de Belg Koen Naert was dat tijdstip, naast de temperatuur, een belangrijke reden om de WK over te slaan. ‘Hoe doe ik dat dan met mijn eten overdag? Moet ik dan de hele dag wakker blijven? Ik heb daar geen ervaring mee. Voor veel atleten maakt het niet uit of ze om acht uur ’s ochtends, twee uur ’s middags of zeven uur ’s avonds lopen. Ik heb al snel last van mijn darmen als ik op een ongewoon uur loop’, zei hij in de Belgische krant Het Laatste Nieuws.

Beste Nederlander

Warm is het ook in Zaandam bij de Dam tot Damloop, al is 25 graden niet te vergelijken met een zomer in Japan of Qatar. Mohamed Ali is op deze zondag de beste Nederlander. Hij wordt op de 10 Engelse mijl vierde en zit met een tijd van 46.51 iets meer dan een minuut achter de Ethiopische winnaar Solomon Berihu (45.49).

Ali – met zijn tengere voorkomen lijkt hij in de verste verte niet op zijn legendarische naamgenoot – vluchtte elf jaar geleden uit het door een burgeroorlog verscheurde Somalië. De 29-jarige atleet haalde zijn eerste schooldiploma aan het Johan Cruyff College in Nijmegen. Onder de vleugels van de voormalige Nederlandse bondscoach Honoré Hoedt ontwikkelde hij zich tot een nationale topper.

Beste Nederlander Mohammed Ali leegt na de finish zijn maag.Beeld Jiri Büller

Ali is blij met zijn prestatie, maar ook hij merkt dat het de warmste editie van de afgelopen jaren is geweest. Na de finish ploft hij tegen een hek, waar de laatste slokken sportdrank zijn keel uit komen.

De toplopers zijn voor het heetst van de dag klaar. Zij hoeven de vier nieuwe ijsbaden niet in die zijn geplaatst nadat er in 2014 en 2016 deelnemers overleden aan een hitteberoerte. Maar ook goed getrainde atleten lopen extra risico in warme omstandigheden. Marathonloopster Miranda Boonstra kent verhalen van sporters die na een extreem warme marathon nooit meer iets hebben gepresteerd. ‘Ik vind het heel gevaarlijk. Het kan je carrière beïnvloeden’, aldus Boonstra, die met 59.16 als 11de vrouw (7de Nederlandse) over de finish in Zaandam kwam.

Hoe erg je eronder lijdt, is per atleet verschillend, zegt ze. ‘Als je wat langer bent, heb je er vaak meer last van. Dan is het oppervlak waarover je warmte kwijt moet, groter. Mannen hebben er om die reden ook meer last van dan vrouwen.’ Sommige atleten gaan in de maanden voor een warme wedstrijd vaker naar de sauna. Lornah Kiplagat, de gepensioneerde Nederlandse marathonloopster van Keniaanse origine, deed dat in het verleden. ‘Volgens mij trainde zij zelfs in een sauna. Je kunt ook een klimaatkamer opzoeken.’ Op Papendal is een ruimte waar je de temperatuur en luchtvochtigheid zo kunt regelen dat het op de bestemming lijkt waar sporters heen moeten. Ter plekke worden de standaardmaatregelen genomen, zoals koelen voor en na de wedstrijd.

Magische grens

Ook de beste Afrikanen, die opgroeiden in de warmte, slaan Doha over. Ze kunnen meer verdienen bij de grote stadsmarathons. De beste marathonloper van dit moment, Eliud Kipchoge uit Kenia, doet op 12 oktober in Wenen mee aan een project waarin hij onder speciale omstandigheden de magische marathongrens van twee uur wil doorbreken.

Daarna richt hij zich samen met de wereldtop op Tokio, waar Michel Butter zijn olympisch debuut hoopt te maken. In Japan staat de marathon volgend jaar vanwege de warmte al om zes uur in de ochtend op het programma. Butter vindt de omstandigheden juist ‘interessant’. Zo denken sommige outsiders voor een WK-medaille in Doha, zoals de Brit Callum Hawkins die om die reden juist wel naar Qatar gaat, er ook over. Butter: ‘Iedereen reageert anders op de hitte. Als je er goed tegen kunt, heb je misschien een extra kans.’

Lees verder

Laatste lopers Dam tot Damloop naar huis gestuurd vanwege de hitte
Vierduizend deelnemers van de Dam tot Damloop zijn teleurgesteld omdat ze niet meer mochten starten vanwege de warmte. Tot die afgelasting heeft de organisatie besloten na overleg met politie, hulpdiensten en de gemeente.