Eredoctoraat voor Urgenda

1 Wat houdt zo’n eredoctoraat in?

‘Universiteiten geven dit af en toe als een soort brevet van bijzondere verdiensten. Meestal aan personen, ik ken geen ander geval waarin het aan een stichting werd gegeven. Ik was dan ook heel erg verrast toen ik hoorde dat wij zo’n eerbetoon zouden krijgen. In ons geval krijgen we het doctoraat omdat de universiteit vindt dat Urgenda iets bijzonders heeft gedaan met de Klimaatzaak, die we zowel bij de rechtbank als in het hoger beroep bij het Hof hebben gewonnen. Na de uitreiking zal ik een toespraak houden.’

2 Hoe gaat dat, een rechtspersoon die een eredoctoraat in ontvangst neemt?

‘Ik neem als directeur dit eerbetoon in ontvangst. Het is een eer voor onze advocaten, die een zeer belangrijke rol hebben gespeeld in de Klimaatzaak, maar ook voor de rest van het team. De universiteit Saint-Louis is gespecialiseerd in rechten en in een aantal onderwerpen waarover wij ons zorgen maken. De universiteit vindt het belangrijk dat recht een rol speelt in het vormgeven van de maatschappij. We waarderen het eredoctoraat dan ook zeer. Vaak ontstaat er na zo’n toekenning een verbinding tussen de universiteit en degene die het eredoctoraat in ontvangst neemt. We wisselen dan ook kennis uit die wij tijdens de rechtszaak hebben opgedaan. Zo zal ik bijvoorbeeld een dag eerder naar Brussel gaan voor een aantal workshops en speeches voor gespecialiseerde groepen.’

3 De universiteit wil werken aan een mentaliteitsverandering op het gebied van klimaat. Hoe zijn wat dat betreft de kansen wereldwijd?

‘Die is al een beetje gaande. Het klimaat verandert snel en daardoor zien en voelen mensen dat er iets aan de hand is. Het is wel erg warm in de zomer, er zijn wel erg veel bosbranden in Australië en de VS en er is wel erg veel ijs gesmolten op de Noordpool ... Een golf van protest die begon bij het Zweedse meisje Greta, is uitgebreid tot wekelijkse protesten over de hele wereld. Jongeren gaan massaal de straat op, en ouderen volgen. De jongeren vragen hun overheid: wanneer nemen jullie ons eens serieus? Jullie zullen misschien niet meer leven aan het einde van deze eeuw, maar wij wel. Ik verwacht dat deze geluiden steeds scherper zullen worden en druk zullen zetten op de overheden om maatregelen te nemen.’

4 De Klimaatzaak van Urgenda tegen de Nederlandse overheid is uniek in de wereld. Is er veel aandacht voor vanuit het buitenland?

‘Zeker. Niet alleen milieuactivisten willen iets doen via het recht en zoeken daarom contact met ons. Ook boeren die te veel droogte of overstromingen zien, mensen met gezondheidsproblemen of brandweermannen die oog in oog staan met bosbrand na bosbrand. We hebben tijdens de Klimaatzaak alles in het Engels uitgewerkt, hierdoor kunnen alle landen zo’n 80 procent van de informatie overnemen. Klimaatverandering is vaak onrechtmatig vanwege ondertekende afspraken of het is een schending van mensenrechten. Dit gedeelte is voor alle klimaatrechtszaken van groot belang en scheelt anderen zo’n twee jaar werk. Alleen de nationale situatie verschilt per land.’

5 Bent u zenuwachtig voor de plechtigheid?

‘Nee, ik spreek vrij vaak in het openbaar en ik ben gewend om voor zalen in het Engels te spreken. Deze gelegenheid is natuurlijk wel ongebruikelijk, dus ik ga extra nadenken over mijn verhaal tijdens de plechtigheid.’

6 Wat zijn Urgenda’s vervolgplannen?

‘Mensen kennen ons vooral van de Klimaatzaak, terwijl 90 procent van ons werk bestaat uit het aanreiken van oplossingen. We helpen bij het energieneutraal maken van huizen, bij het bewerkstelligen van een circulaire economie en bijvoorbeeld bij het duurzaam maken van zorginstellingen. Ons doel is om Nederland 100 procent duurzaam te maken in 2030. Mensen kunnen ook zelf bij ons aankloppen voor hulp.’

7 Wat kan het kabinet nú doen om het doel uit de Klimaatzaak te halen: in 2020 25 procent minder broeikasgassen dan in 1990?

‘Samen met zevenhonderd organisaties hebben we het 40puntenplan uitgebracht. Dat laat zien dat het nog steeds kan, met veertig kleine, maar samen grote, maatregelen. Denk bijvoorbeeld aan handhaving van energieregels voor bedrijven, 120 km per uur als maximumsnelheid en het waterpeil verhogen zodat er minder broeikasgassen in de lucht belanden. Of denk aan het teruggeven van een huurbelasting van 2 miljard aan woningcorperaties, zodat ze die kunnen gebruiken voor het energieneutraal maken van huurhuizen.’

Marjan Minnesma: ‘Met veertig kleine, maar samen grote, maatregelen, kan 25 procent vermindering van broeikasgassen worden bereikt.’